Çin’in yeni “aşı rotası”
Çin de -devrim niteliğindeki- genetik teknolojisini kullanarak (haberci RNA) aşılarına geçiyor.
Almanya ve Amerika’da üretilen BioNTech-Pfizer, Moderna ve Johnson&Johnson’un genetik aşılarında Çin “klinik test” aşamasına geldi.
Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’nin Başkanı George Gao Fu cumartesi günü “Klasik yöntemle üretilen Çin koronavirüs aşılarının etkisinin yüksek olmadığını” açıkladı.
“İyileştirmeler yapmamız gerekebilir” dedi.
“LİDERLERİ AŞILADIK” ÖVÜNCÜ
ABD’nin saygın gazetesi Washington Post’tan Gerry Shih’in “haber analizine” göre Başkan Gao Fu açıklamasını şu minvalde soruların yöneltilmesi üzerine yaptı:
“Çok sayıda ülkeye 100 milyonlarca doz dağıttığınız aşıların etkisi hakkında ayrıntılı klinik araştırma verilerini neden yayımlamaktan kaçınıyorsunuz?”
Gerry Shih’in satırlarıyla devam edeyim...
Çin -özellikle- gelişmekte olan dünyadaki birçok ülkeye geleneksel aşı ihraç eden anlaşmalar yaptı.
Endonezya, Pakistan, Birleşik Arap Emirlikleri de dâhil olmak üzere dünya liderlerinin Çin aşılarını yaptırmış olmalarıyla övündü.
George Gao Fu: “Geleneksel aşılarımızın etkisi nispeten az...”
KUŞKULAR VE SEÇENEKLER
Ancak...
Bu aşılara bazı devletlerin şüphe duyduklarına dair işaretler de var.
Şöyle ki...
BAE (Birleşik Arap Emirlikleri) Çin, Sinopharm aşısının iki yerine üç kez uygulamasına geçti.
Bunun nedeni, son zamanlarda Çin aşısı olanlardan bazılarında az sayıda antikor ürediği yolundaki raporlar.
Singapur ise Sinovac aşılarını stokladı ama kullanmadı.
Başkan Gao Fu, Chengdu’da düzenlenen bir konferansta “mevcut Çin aşılarının yüksek etkiye sahip olmama sorununu çözmek için çalışmalar yapıldığını” söyledi.
“Bu amaçta bazı seçenekler -resmi olarak- değerlendiriliyor” dedi.
Başkan Gao Fu seçenekleri şöyle sıraladı:
1- Dozu yeniden ayarlamak.
2- Doz sayısını artırmak.
3- Farklı teknolojilerde yapılan aşıları karıştırmak.
4- Batı ülkelerinin devrim niteliğindeki genetik teknolojisini kullanarak -haberci RNA- aşılarını geliştirmek. Bunun gerekli olduğunu açıkça kabul etmek...
Yeni nesil yarışta ilk üçlü...
AÇIKLAMAYI ENGELLEMEK
Cumartesi günü Çin sosyal medyasında hızla yayılan ve sansürleneceğinden kaygı duyulan Başkan Gao Fu’nun sözleri sakıncalı olabilirdi.
Çin yapımı aşıların hükümet tarafından “pembe değerlendirmelerinden ayrılışı” işaret ediyordu.
Pazar günü internet kullanıcıları, “Gao Fu’nun yorumlarını” tartışırken yayınlardaki bazı kelimelerin kaldırılmaması için kasıtlı olarak o kelimeleri yanlış yazıyorlardı.
...................
Evet...
Küresel aşı yarışına Çin de yeni nesil teknolojiyle katılacak.
Çinli ilaç şirketleri Sinopharm ve Sinovac “inaktive” edilmiş virüsler içeren geleneksel aşı yöntemini kullanırken, BioNTech-Pfizer, Moderna, -bağışıklık tepkisi uyarmak- için “haberci RNA (mRNA)” kullanan yeni teknolojiyle yarış pistine çıkmışlardı.
Johnson&Johnson ise tek seferlik aşıyla etki sağlıyordu.
BioNTech-Pfizer aşılarının etkisi yüzde 95, Johnson&Johnson’un ise yaklaşık yüzde 66...
Amerika ve Avrupa ile zengin ülkeler bu aşıları tercih ettiler.
Çoğu yüksek gelirli olmayan 60’tan fazla ülke ise Çin aşılarını kullanım için onayladı.
Sinopharm aşı için -herhangi bir bilimsel veri yayımlanmadan- “yüzde 79”luk etki oranı açıklamıştı.
Sinovac için ise “Brezilya yüzde 50, Türkiye ise yüzde 80’den fazla etki oranı” bildirdiler.
Ancak...
Bu veriler hâlâ bilimsel bir dergide yayımlanmış değil.
Kovid-19 mutasyonuna karşı geleneksel yöntemle aşı üretimi yavaş kalıyor.
İLK AŞI 2022 BAŞI
Çinli ilaç şirketleri “Çin mRNA” aşısının denemelerine başlamış bulunuyor.
Yöneticiler 2022 başında bu yeni teknolojiyle üretilen aşılarının kullanıma başlanacağı görüşündeler.
Yine de geleneksel yöntemle üretilen “Çin aşılarının yan etkileri konusunda daha fazla güven verdiği” söylenebilir.
Yeni nesil aşıların ise “yan etki bilimsel incelemeleri” henüz bilinmiyor.
Washington Post’taki haber analizde bu gözlemi doğrulayan satırlar var.
Dünya çapında vakalar artarken Çin’in iç talep yükselişi nedeniyle ihracatı yavaşlattığı için Sinopharm ve Sinovac’a talep hâlâ büyük.
Brezilya, Mısır ve diğer ülkeler Çin’i daha fazla teslimat için sıkıştırıyor.
Sinovac’ın yaygın olarak kullanıldığı Türkiye’de de “aşının etkisi” konusunda çok az endişe var.
Daha çok “Çin’in sevkiyatındaki gecikmeler, vaat edilen 100 milyon dozun zamanında teslim edilememesi” kuşkusu ağır basıyor.
....................
Son söz olarak “En iyi aşı eldeki aşıdır” diyorum.
Çünkü...
Etkinin -nispeten- az olması halinde bile bu yüzyılın vebasına yakalanan aşı olmuş insanlarımıza hiç değilse süreci hafif geçiriyorlar.
Ayrıca...
Yeni aşıların da özel sağlık kurumları tarafından ithal edilmesi vatandaşlarımızın -gerekli ödemeyi yaparak- bunlardan yararlanma seçim hakkının olması sağlanmalıdır.
Çin’de kampanya gereği geçici “aşı odaları” ağı oluşturuldu.