Dikta hanedanı

Talleyrand, tarihte Fransa'nın en entrikacı ve kanlı Dışişleri Bakanı olarak anılır.
Ansızın öldüğünde, "kimbilir gene hangi kötülük hesabıyla ölmüştür?" diye kara mizah yapılmıştır.
30 yıldır Ortadoğu'nun en kanlı ve en entrikacı despotu olan Suriye Başkanı Esad'ın ölümü, bu kara mizahı anımsatıyor.
Çünkü...
Yaşamı, gerilim, savaş ve terördü.
Şimdi de ölümüyle barış sürecini engelliyor.

Barışa sabotaj

Genel inançtır:
"Ortadoğu'da Mısır'sız savaş, Suriye'siz barış olmaz."
İsrail - Filistin - Suriye barış görüşmelerinin üçlü sacayağından biri olan Suriye, Esad'ın ölümüyle pratikte bir süre devre dışı.
Çünkü...
Bu barışın lokomotifleri, Clinton, Mübarek ve Hafız Esad'dı.
Bütün çaba, Clinton'ın Başkanlık'ta görev süresi dolmadan barış anlaşmasının imzalanmasıydı.
Daha önce Hafız Esad öldü.
Suriye'de Anayasa değişikliği ile Esad'ın oğlu Başar'a Başkanlık yolu açıldı.
Ama herhalde barış süreci, Suriye'de sular duruluncaya kadar buzdolabına kaldırılacak.

Bir lider yaratmak

Bir diş doktoru olan 35 yaşındaki Başar Esad, kişilik olarak ülkeye egemen olabilecek güçte değil.
Esad, mücadeleci, sporcu, zorlu bir karakter olan büyük oğlu Basel'i kendi yerine hazırlamıştı.
Basel, sürat meraklısıydı.
Hız sınırlarını zorlarken, otomobil kazasında öldü.
O nedenle...
Başar'ın orduya monte ettirilişi ve ekspres hızla rütbeler kazandırılışı, başkanlığa hazırlanışı yapay kaldı.
Şimdi...
Ülke içinde güçlü bir muhalefet oluşturan Sünni çoğunluğa dayalı Müslüman Kardeşler Örgütü, 1980'li yıllardan sonra bir kez daha baş kaldırabilir.
Esad'ın artık fazla gücü kalmayan kardeşi - ihtiraslı - Rıfat'ın bazı girişimleri beklenebilir.
Yahut...
Yönetime egemen olan Alevi kremadan yeni bir despot da çıkabilir.
Bu arada Hafız Esad'ın ordudaki, istihbarattaki yakın ve yaşlı çalışma arkadaşları, hem kendilerini hem Başar'ı korumak için onun şemsiye ismi altında, collegial bir destek tabanı oluşturacaklardır.
Herhalde...
Başar'ın - en iyi olasılıkla - yönetime tam egemen olması için uzun süre geçecektir.

Siyaset baronları

Türkiye - Suriye ilişkileri, çok uzun süre Suriye'nin dünyaya ve bizim içimize terör ihraç eden tutumu nedeniyle, gerilimin en uç noktasındaydı.
Abdullah Öcalan'ın iadesini istediğimiz günlerde, artık savaşın eşiğine gelinmişti.
Öcalan'ın ve PKK'nın sınır dışı edilmesinden sonra, bu ilişkiler yöre normallerine dönüşme sürecine girmişti.
Çünkü...
Şam yönetimi, savaşta tutunamayacağının ötesinde, burnu sürtülen Hafız Esad'ın da artık iktidarda bir saat bile kalamayacağının bilincindeydi.
Yeni süreçte, aynı korku, Başar ve onun altındaki eski kurtların collegial yönetimi için de söz konusu.
O nedenle...
Türkiye'ye karşı Suriye, tekrar eski kriz günlerine dönemez.

Hasta adam Suriye

Buna karşılık...
Vardığımız noktadan daha iyiye doğru bir gelişme de beklenmemeli.
Aynı yaklaşımla...
Filistin - İsrail barış sürecinde de, Başar yönetimi, yeniden gerilime dönemez.
Ama daha ileri adımlar hiç atamaz.
Suriye, bir süre kendi içine dönecektir.
Türkiye'nin Şam'daki yönetim çekişmelerine karışmadan, bu zor durumda Suriye halkına bir jest yapması akılcılık olur.
Her şeye karşın, Hafız'a gene de rahmet diliyoruz.



Yazara E-Posta: gcivaoglu@milliyet.com.tr