Fareler ve İnsanlar
Nobel Edebiyat Ödüllü John Steinbeck’in bir romanının adıdır “Fareler ve İnsanlar…”
Bu başka bir “fareler ve insanlar” öyküsü…
Vladimir Putin Leningrad’da birkaç ailenin ortak kullandığı apartman dairesinde yetişti.
Çocuk Putin, binadaki fareleri sopayla kovalamayı severdi.
Onları merdivenlere yöneltir, sopayla bina dışına çıkmaya zorlardı.
Bir gün diğerlerinden hayli büyük bir fare gördü.
Sopayla onu bir köşeye sıkıştırdı.
Ve…
Fare aniden Putin’in kafasına atladı.
Putin şaşırmıştı.
İri fare onun bu şaşkınlığından yararlanarak kaçtı.
……….
Olay, ileride Rusya Başkanı olacak çocuk Putin’i derinden etkilemişti.
Onlarca yıl zaman zaman bu anısını çevresindekilerle paylaştı.
“Hiç kimseyi köşeye sıkıştırmayacaksın. Bunu herkes aklında tutmalı” derdi.
Dünkü FT’de (Financial Times) okudum bu satırları.
FT “Batı’nın artık başka çare bırakmadığı için Putin’in Ukrayna’daki harekâtı başlatmak zorunda kaldığını söylediğine” işaret ediyor.
Yani…
“Putin köşeye sıkışmış. Başka
hiçbir seçeneği kalmadığı için Ukrayna’ya saldırmış!!”
Ancak…
Bu kez de köşeye sıkıştırılmış Ukrayna’nın, hiç hesapta olmayan tarihi direnişiyle karşı karşıya buldu kendini.
“Daha çocukluk yıllarında iri kıyım farenin ona verdiği dersi, Ukrayna direnişi perçinliyor.”
BİLANÇO
Putin’in “savaş düğmesine” basışının 5’inci gününde bilançosu hiç de parlak görünmüyor.
Rus kuvvetleri Putin’in beklediği “yıldırım zaferi” kazanamadı.
Rusya “ön koşulsuz olarak Ukrayna’yla görüşme masasına oturmak” zorunda kaldı.
Uluslararası tepki de Putin’in umduğundan çok daha sert,
koordineli ve birleşik oldu.
Şöyle ki:
Rusya, küresel finans sisteminden çıkarıldı.
Merkez Bankası rezervlerinin yurt dışında olan yüzde 50’sine Batılı bankalar el koydu.
Rus parası ruble hızla değer kaybediyor.
Borsa sürekli düşüşte.
Rusya “ekonomik ve mali parya” olma yolunda. (Biden yönetiminin
yaptığı tanım.)
Avrupa hava sahası Rus uçaklarına hatta oligarkların özel uçaklarına bile kapatıldı.
Rusya’nın -kendi içinde panikleyen- vatandaşları bankalardan para çekmeye yöneldiler.
Rusya’nın -nükleer silahı dahi telaffuzu ettiği- ağır tehditlerine karşı Batı, tereddütlü görünen Almanya dahil “Ukrayna’ya para ve silah yardımını” açıkladı.
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı NATO ittifakına yeni bir amaç ve bütünleşme kazandırdı.
Bütün dünyada Rusya ve savaş karşıtı gösteriler yapılmakta.
Rusya’nın ünlüleri, oligarklar ve hatta bazı Rus yetkililerin çocukları bile Ukrayna’ya harekâtı kınıyorlar.
Rus medyasının harekâta destek vermediği çok açık. Nobel ödüllü gazete yöneticisinin öncülüğünde tam sayfa karşı tavırlar konulmakta.
664 Rus bilim adamı, Ukrayna’ya silahlı harekât karşıtı bildiri yayımladı.
Ukrayna 1991’de bağımsız olmasından bu yana görülmemiş düzeyde hayranlık ve tanınma kazandı.
İlk seçildiğinde bir komedyen olarak dalga geçilen Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy ilham verici liderliğiyle küresel prestij kazandı.
Onun Kiev sokaklarındaki askeri bir fanila ve montla görüntüleri bir “ikon” gibi algılanmakta.
Putin’in dünyadaki popülist sağcı liderlerden oluşan hayranları da artık ona destek vermiyor.
NÜKLEER TEHDİT
İşte böyle bir “yalnızlaşma” sürecinde Putin “nükleer silah alarmı” verdi.
“Dört gün içinde bu ikinci nükleer tehdit.”
Yoksa…
Putin kendini -gerçekten- köşeye sıkışmış olarak mı hissediyor?
Buna karşılık Batı da “mali ve ekonomik nükleer dişlerini” gösterdi.
Çünkü…
Putin de Batı’ya başka seçenek bırakmamıştı.
ABD Başkanı Biden’ın dünyaya “İki seçeneğimiz var. Ya Üçüncü Dünya Savaşı ya çok ağır ekonomik yaptırımlar” söylemini hatırlayın.
İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en zorlu günlerden geçmekteyiz.
Ama…
Daha önce de nükleer tehditler uçuşmuştu.
“1950’lerin sonunda Berlin krizi… 1962’deki Küba füze krizi… 1969’da Sovyetler Birliği ile Çin arasındaki sınır krizi… 1973 Arap-İsrail savaşı… 1999’da Hindistan-Pakistan savaşı…”
Her defasında insanlığın yüreği ağzına gelmişti.
Ama hepsi de atlatıldı.
Umarız ki bu da atlatılacak.
ABD sağduyulu davrandı, “nükleer tırmandırma seçeneğini” çekmecede tuttu.
Peki…
“Ekonomik ve mali nükleer silah” seçeneği ne sonuç verir?
Swift dışı bırakmaktan daha etkili olan yaptırım Rusya Merkez Bankası’nın yurtdışı rezervlerine el konulması.
Çok acıtacağı kesin.
PUTİN VE KRUŞÇEV
Rusya uzmanları arasında “Putin’in çevresi tarafından görevden alınma ihtimalini” dile getirenler var.
“Kruşçev örneğini” veriyorlar.
Neredeyse tam hayal.
Rusya’nın piramit tepesi Sovyetler dönemindeki gibi değil.
Çarlık Rusya’sı gibi…
Putin’in konumu Çar’a benzetiliyor.
Putin’in dayandığı güçlü adamların hepsi kendisi gibi KGB kökenli eski istihbaratçılar.
Onlar “Siloviki” diye anılıyor.
Putin’i iktidara getiren, gücünü pekiştiren, kendini güvende hissettiren işte bu sistem.
Kırım’ın ilhakı sırasında yüzde 80’i bulan toplum desteği Putin için aynı düzeyde sürmüyor ama hâlâ güçlü.
………………
Bütün bunların ötesinde insanlar ölüyor.
İnsanlar ıstırap çekiyor.
İnsanlar evlerinden, yurtlarından oluyor.
Çocuklar ağlıyor.
Dünyanın gözü önünde bir kez daha insanlık dramı yaşanmakta.