Hilafet gelebilir mi?

Türkiye’nin Ortadoğu’daki yeni konumu için son yumurtlanan cevher şöyle:
“Neo Osmanlı değil, neo hilafet...”
Anayasa’da sayılan 3 şekil şartı yerine getirilmişse bir iktidar istediği her anayasa değişikliğini yapabilir mi?
Örneğin...
1950’li “geç yıllarda” Demokrat Parti iktidardaydı.

Başbakan Adnan Menderes grup toplantısında milletvekillerine şöyle seslenmişti:
“Siz isterseniz bu ülkeye hilafeti bile getirebilirsiniz...”
Mümkün mü?
1983 Anayasası böyle girişimlerin önüne set çekmiştir.
Anayasa Mahkemesi’nden döner.
Neden mi?
Anayasa’nın değişmez ve değiştirilmesi önerilemez maddelerine aykırıdır da ondan.
Devletin nitelikleri olan laik, demokrat, hukuk devleti ve devletin şekli belirlenmiştir.
Bunlara aykırı bir anayasa değişikliği, Anayasa Mahkemesi’nde “değiştirilmesi önerilemez” şekil hükmüne takılır.
Yani...
Anayasa Değişiklik Önergesi gereken sayıda milletvekili tarafından imzalanmış mı?
2 defa görüşülmüş mü?
360 milletvekili tarafından imzalanmış mı?
Bunlar varsa şekil şartları tamamdır.
Anayasa Mahkemesi sadece şekil incelemesi yapabileceği için “Hilafeti geri getiren bir anayasa değişikliği bile” Anayasa Mahkemesi’ni “kevgir” edip geçecek mi?
Elbette hayır.
Anayasa’nın değiştirilmesi önerilemez maddeleri kapsamında mıdır diye inceleyecektir Anayasa Mahkemesi...
Bu da şekil şartıdır.
Bir olasılıkla Anayasa Mahkemesi, değiştirilemez maddeler arasında sayılan “hukuk devleti” bağlamında şekil incelemesi yapacaktır.
“Hukuk devletinin bağımsız yasama, yürütme, yargı erklerine dayalı kuvvetler ayrılığı temel ilkesine aykırılık olup olmadığını incelemek de şekil şartı kapsamındadır.”
Öte yandan hangi maddelerin birlikte oylanması, hangilerinin ayrı oylanması gerektiğine de Anayasa Mahkemesi karar verebilir.
Bu açılardan yapılan incelemede anayasa değişikliği maddelerinden bazıları ya da tamamı iptal edilirse kazan kaldırmanın hiç anlamı yok.
Anayasa Mahkemesi kararını verir.
Yüksek Seçim Kurulu’na ve yayınlanmak üzere yürütmeye gönderilir.
Kararı bağlayıcıdır.

ANAYASA İÇTİHATTIR
İktidar anayasa değişikliği yaparken Anayasa Mahkemesi’nin kararlarına bakmalıydı.
1975’ten bu yana Anayasa Mahkemesi verdiği kararlarda “değiştirilemez” maddeleri ihlal incelemesi yapmış ve önerilmesi mümkün olmayan değişiklikleri şekil açısında iptal etmiştir.
Bu anlamda mahkemenin verdiği kararlarla oluşan içtihatlar anayasa sayılır.
Örneğin başı örtülü olarak üniversiteye girişi düzenleyen anayasa değişikliği böyle iptal edilmişti. Önemli bir içtihattır.
Buna karşılık Anayasa Mahkemesi’nde hiçbir madde iptal edilmeyebilir de...
Buna da saygı göstermek gerekir.

SINIR NEDİR?
Anayasa Mahkemesi kararlarını “tartışmak” ile “etkilemek” sınırları nedir?
Prof. Erdoğan Teziç bu soruyu “fikir söylemekle, hezeyanda bulunmak... İşte sınır” diyerek cevapladı. Her ikisinin de pek çok örneğini yaşıyoruz.
“Hezeyanların” kıymet-i harbiyesi pek yok.
Ciddiye alınmıyorlar.
Ama... Prof Teziç bu ölçütün dışında bir başka sınır daha çizdi ki işte bu düşündürücü.
“Doğrudan ve tartışmasız etkilemek...”
Örnek verdi.
Görüşünü özetleyeyim:
“Başbakan Erdoğan’ın CHP’nin Anayasa Mahkemesi söylemi açıkça Anayasa Mahkemesi’ne iktidarın yaptığı anayasa değişikliğine dokunmayın, iptal ederseniz muhalefetin mahkemesi olursunuz mesajını veriyor. Sadece tek karar vermesini yani muhalefetin iptal başvurusunu reddetmesi için ağırlık koyuyor.”
Bu açıdan bakınca “yargıyı etkilemek” durumunun altı çizilmeli.
Anayasa Mahkemesi Raportörü Osman Can’ın “Anayasa Mahkemesi iptal kararı alamaz, alırsa -yok- hükmündedir. Hükümet Resmi Gazete’de yayınlamaz. İptal kararı verilmemiş gibi referanduma götürülür” söylemine gelince.
Anayasa’ya göre “Anayasa Mahkemesi kararları yasama, yürütme ve yargı erkleri için bağlayıcıdır” hükmü “emredici” yasa maddesidir.
Hükümetin bir Anayasa Mahkemesi kararını “yok” farz etmesi mümkün değildir.
“Resmi Gazete’de yayınlamamak da hükümetin yetkisinde olamaz. Çünkü Anayasa Mahkemesi’nin kararı bağlayıcı olmanın ötesinde bir emredici hükmü daha vardır. Anayasa Mahkemesi’nin kararları Resmi Gazete’de yayınlanır hükmü kesindir.”
1924 Anayasası’nda “Resmi Gazete’de yayınlanır ve ilan edilir” ifadesi vardı.
O dönemin koşullarına göre Resmi Gazete’nin ulaşmadığı uzak yörelerde ayrıca sesli ve duvarlara yazı asarak da ilan hükmü vardı.
Özellikle vergi yasaları için köylere kadar duyuru yapmak üzere bu yöntemlere başvurulurdu.
Yani...
Fotoğraf çok net.