İnsan ve heykel

AMNON WEINSTEIN dünyanın en iyi keman yapımcılarından biri.
Bıyıkları, saçı, yüzükleri, bilezikleri ve yüreği ile aynı merhum Barış Manço.
Onu, İstanbul'da tanımıştım.
Barış Manço ile ikisinin arasında oturmuş. Bir yemek boyu müzik ve değişik inanç coğrafyalardan derlenen o yüzük ve bileziklerin felsefe mesajları muhabbetini dinlemiştim.
AMNON WEINSTEIN, babadan keman yapıcısı.
Babası kimlere keman vermemiş ki!
İshak Perlman, Picas Zukerman, Shmuel Ashkenazy, İsaac Stern...
Onlar dünyanın en ünlüleri.
Oğul AMNON WEINSTEIN ise Yaser Arafat ile el sıkışan ve Ortadoğu'da barışın simgesi sayılan eski Başbakan İshak Rabin'e bir keman yapıp hediye etmiş.
Rabin'in öldürülmesinden 6 ay önce...
Kemanın adı "Peace Violon" (Barış kemanı).

CRR'de dokunuşlar.

AMNON WEINSTEIN, İstanbul'daki CRR Senfoni Orkestrası'nın kemanlarını ücretsiz elden geçirmişti.
Londra'da Kraliyet Akedemisi'nde doktora yapmış bulunan Doçent Cihat Aşkın adına ise şöyle yürek sızlatıcı bir tepkiyi dile getirmişti:
"Cihat, uluslararası bir virtüöz. Bizde olsa onu böylesine sıradan bir kemanla konsere çıkartan Kültür Bakanı'nı hapse atarlar."
Bu tepki Cumhurbaşkanı Demirel'e kadar ulaştı.
Demirel'in katkılarıyla Aşkın, önümüzdeki eylül ayında 100 bin dolar değerinde bir kemanın sahibi olacak.
Kemanın yapımı şubatta başladı.
İyi bir keman, ancak 7 ayda yapılabiliyor.

Müze atölye

Doğrusu 7 ayda bir keman yapıldığını bilmiyordum.
"İncecik tahta plakaların presten geçirilerek, kalıplanarak şekillendirildiği 3 - 5 parça... Bunların yapıştırılması ve bildiğimiz kemanın ortaya çıkması" diye bilirdim.
Gerçi öyleleri de var.
Ama iyi bir keman, aslında bir heykel.
Meşe ağacından dört parmak eninde iyi kurutulmuş ve bekletilmiş bir ahşap blok seçiliyor.
Sonra, heykeltraşların kullandıkları taşçı kalemi gibi ucu keskin, çelik kalemlerle aylarca küçük darbeler, yontmalar...
Bombesi, stilize "S" şeklindeki ses giriş ve çıkış aralıklarıyla sigara kağıdı inceliğinde üst parça oluşuyor.
Başka ahşap bloktan, gene çelik kalemlerle yontularak yaprak inceliğinde yan yanaklar ve alt düzey yapılıyor. Birbirine yapıştırılıyor.
Kemanın sigara kağıdı kalınlığındaki üst yüzeyine ortalama 7 kg'ı kol ağırlığı olmak üzere ses titreşimleriyle birlikte çalınırken 30 kg yük biniyor. Deha ve ustalık burada.
Kısacası...
İyi kemanlar, pres makinelerinin sanayi ürünü değil.
Arman'ın yapıtları gibi yontularak oluşan gerçek heykeller.
Stradivarius'lar ve Guernerius'lar dünyanın en iyi kemanları.
Değerleri 2 milyon dolar dolaylarında.
Bunları AMNON WEINSTEIN'ın Telaviv'deki babadan kalma keman yapım atölyesinde dinledim.
Duvarda bir de Albert Ainstein'ın keman çalarken imzalı fotoğrafı vardı.

Kibutzs'ta sanat şöleni

İsrail Kültür Ateşesi Zali de Toledo'nun öncülüğündeki gezi, gece Kuzey İsrail'de Keshet Eilon Kibutz'un da AMNON'un doğum günü kutlaması ile sürüyor.
Kibutz, yaşamın basit fakat kaliteli sürdürüldüğü, özel çiftlikler.
Kendine özgü bir sosyalizm deneyimi.
Keshet, İbranice "ok" demek. Adını oktan alan bu Kibutz'da, özel ok atma dersleri de veriliyor.
Çünkü iyi keman çalmak için, iyi ok atmak gerek.
Omuz ve sırtın kemanda en iyi ses verme duruşu, ok atma pozisyonu.
Ayrıca...
Ve Keshet, İbranice'de aynı zamanda keman yayı anlamına geliyor.
Bu Kibutz'da dünyanın en ünlü virtüözleri, yetenekli gençlere birkaç hafta keman dersi veriyorlar.
AMNON'un doğum gününde bir ünlüler geçidi izledik. Örneğin, dünyanın en iyi ilk beşi arasında sayılan Shlomo Minisz'ı dinledik.
Ve bizim Cihat Aşkın da orada ders veriyor.
Salaş bir mekanda, şortlarla, ayakta sandaletler, dışarıda gübre kokuları, sade ve mütevazi çiftlik ortamında yaşadığım en güzel doğum günüydü.
Düşünüyorum...
Yaşam ve kişilik, aslında bir keman...
Sıradan olmaması için özenle, sabırla, ince ince yontmak gerek.



Yazara E-Posta: gcivaoglu@milliyet.com.tr