Bunlardan biri de şu: "Mutluluğun pınarı umuttur." Düşündükçe benimsenen bir dünyaya bakış bu.Başka s"zcükleri de severim.™rneğin... "Sevilen kadınla beraber olmanın mutluluğu" gibi...Ama o sevgili kayıp gitmekteyse. Beraberliğin son demleri yaşanmaktaysa. Umudu yitirilmiş bir beraberlikse! Yüce ve saygın bilge Dalai Lama' nın tüm yaşamını, çok çetin deneyimlerini, felsefe yığınağını, dünyanın çatısı diye anılan y"redeki meditasyonları sığdırdığı sade ve kısa s"ylemleri vardır. Zamanın sonunda Daha yenilerde üretilmiş.S"zgelişi... "Fast food olur.Fast seks olur.Fast aşk olur.Ama...Fast şarap olmayacağı gibi fast dostluk da olmaz. Umut da anlık olamaz." Alkış, saygınlık, sevgi... Başarının "dülleridir.Ama umut değildir. Çünkü yaşanmış olanların "dülüdür.Umut ise geleceğin "dülü.Gelecek için beklenti. Başka s"ylemler de var. Bir avuç g"kyüzü Maviliğin genişleyeceği beklentisi güçlenmekte. Türkiye büyük fırtınanın hala içinde, ama g"beğinde değil.Eğer vahim rüzgarlar ekerek fırtına biçmek hatasına bir kez daha düşmezse Türkiye' nin iyi havalara erişeceği hissediliyor.İç borçların artık çevrilemeyeceği kara kasım kehanetleri aşıldı.Ekonomide bir kıpırdanma var.Doların "nlenemez sanılan yükselişi fren yaptı. Hatta geri viteste. TL ve borsa daha çekici hale geldi.D"viz stokları iyi.İhracat tırmanışta.İhracata çalışan yan ve küçük sanayici yeniden işçi almaya başladı. Kıbrıs, Yunanistan' la ilişkiler, AB beklentileri artıda. 11 Eylül bir insanlık dramıydı, ama Türkiye' yi uçurum kenarında tehlikeli yürüyüşünden biraz daha güvenli y"rüngeye kaydırdı.Bu ve benzeri g"stergeler, insanlarımız tarafından da algılanmakta.Geziler, yılbaşı alışverişi, yeni yıla giriş gecesi için programlar bu umut tomurcuklarının uç verdiği izlenimlerini yansıtıyor. 2002' ye Türkiye, Çetin Altan' ın deyimiyle bir avuç g"kyüzünü nihayet g"rerek umutla girmekte. 21. yy. yolculuğu Anayasa değişiklikleri... 15 Ocak' a kadar çıkması programlanan uyum yasaları..Siyasi partilerin kendilerini yenileme sürecinin başlamış olması...Siyasete yeni partilerin, yeni isimlerin ısınma turlarının başlaması...Lider sultasının kırılması, yer yer siyasal kirlenmelerin "nlenmesi, siyasetin şeffaflaşması için sivil inisiyatif baskıları giderek yoğunlaşmakta.™lüm oruçları gibi bir yaranın belki de artık kanamayacağı beklentileri de var.Nihayet...Dünyada da insan hakları 21. yüzyılın değerler galaksisinde bir güneş sistemi olacak gibi g"rünüyor.Yepyeni kurumlar bunun habercisi.™rneğin "rgüt ter"ristlerin yanı sıra, resmi ter"r de artık yargılanıyor.Bakınız Sırp kasabı Miloşeviç uluslararası yargı "nüne çıkarıldı. 1994' te 800 bin Ruandalı sivili katleden subaylar ve bu kıyımın beyni olarak suçlanan Ruanda eski Savunma Bakanı Theonest Bagosora da Tanzanya' da kurulan insanlık suçları mahkemesinde ... Siera Leone iç savaşında çocuk askerleri cephede çarpıştıran Foday Sankoh ve yandaşları da Avrupa modelindeki gibi Siera Leone' de oluşturulan İnsan Hakları ve Adalet Divanı' nda yargılanacaklar.Ve Birleşmiş Milletler tarafından insanlığa karşı işlenen cürümler ve savaş suçları için La Haye' nin yerini alacak Uluslararası Ceza Mahkemesi kurulmakta.Belki Bin Ladin orada yargılanır.Ter"rist çeteciler kadar ter"rist devlet adamları(!) da artık eskisi kadar rahat değiller.Bu boyut da umuttur. Mutluluk tomurcuğudur. g.civaoglu@milliyet.com.tr Türkiye, 21. yüzyıl yolculuğuna insan hakları ve demokrasi alanlarında da umutlu çıkıyor.