Bu sabah da Cumhurbaşkanı Sezer' in katılacağı toplantıda kamuoyuna TESEV'in yolsuzluk raporu açıklanacak.Sanıyoruz rüzgarı güçlü esecek.TESEV'in birinci "yolsuzluk araştırması" toplumda yapılmıştı.Yayınlandı.Yankıları büyük oldu.TESEV Başkanı Can Paker ve Genel Sekreteri Büyükelçi ™zdem Sanberk ikinci araştırmayı işadamları ve "zel kesim firmalarından "rnek grupta yaptırttı.Bu araştırma da birincisi gibi üç profes"r Fikret Adaman, Ali Çarkoğlu ve Burhan Şenatalar y"netimindeki bir bilim kadrosunca gerçekleştirildi.Çalışmanın finansmanına bir işveren kuruluşu olan TšSİAD katkıda bulundu. Dinlediğimiz ilk sonuçlara g"re, yolsuzluk ve rüşvete "zel kesim - belki garip g"rünecek ama - halka g"re daha duyarlı... daha tepkili.Yabancı yatırımcılar arasında yapılan bir araştırma da bunu doğrulamakta.Yabancı sermaye için Türkiye' de rüşvet, fizibilite etüdlerinde "ng"rülen maliyet unsuru.™zel kesim için maliyet unsuru olmanın "tesinde yolsuzluk ve rüşvet, piyasada kalabilmek ya da batmaya kadar uzanabilecek haksız rekabet unsuru.Çoğunlukla, belediyeye, partiye bastıranların çıkarına işleyen bir haksız rekabet ortamı.Bunu yapamayanlar zora giriyor.Ama sadece o değil...Araştırma, yolsuzluk ve rüşvetin kamuda bütün dokulara işlediğini g"stermekte. İşte işverenlere g"re yolsuzluk - rüşvet haritası. Futbolda "rüşvet ve şike" bombası patladı... Ahlak aritmetiği Son 10 yılda bu tırmanışı yapmış.PKK ise ilk sıradan sonunculuğu inmiş...Peki rüşvet neden veriliyor?Zaten hakkı olan işler için de rüşvet verilmekte mi ?Evet...Nerelerde?Hangi oranlarda?İki oran vereyim:Devlet hastanelerinde yüzde 63... Tapuda yüzde 63...Eşit olmayan ve yasa dışı "demelerle iş yürütülen yerlere de "rnekler:Merkezi y"netim:Belediyeler: Yüzde 75.Siyasi Partiler desteği: Yüzde 64.Kamu bankalarında kredi: Yüzde 52.İşadamlarının son iki yılda kamuya yaptıklarını s"yledikleri kural dışı "demeler için de oranlar yansıtayım:Trafik polislerine yüzde 53.Gümrüklerde yüzde 49. trafik dışı polise yüzde 33. belediyelere yüzde 23.Araştırmaya g"re iş dünyasının yüzde 46'sı rüşvet ve hediye vermekte.Kural dışı "deme istekleri açıkça isteniyor mu? Trafik'te yüzde 67, trafik dışı poliste yüzde 62, vergi dairelerinde yüzde 56, yargıda yüzde 36.Araştırmaya g"re "Yargı, gümrük ve tapuda aracılar "nemli rol oynuyorlar." İşadamları bu yozlaşmanın "nlenmesi için yapılması gereken reforma çoğunlukla "hesap sorulsun" yanıtını veriyorlar. İlk araştırmada halkın yanıtı ise "daha sıkı denetim" olmuş. İşverenlere g"re Türkiye' nin yüzde 29'la birinci sorunu enflasyon. İkincisi, yüzde 22 ile yolsuzluk ve rüşvet. Yüzde 7 oy alan ahlaki yozlaşma da eklenirse yolsuzluk ve rüşvet birinci sırada. Patronlar ve siyaset İşte birkaç "rnek.İşadamlarının siyasi sistemde birinci sıradaki tercihleri daha geniş "zgürlükler. İkinci tercih Başkanlık Sistemi... Teknisyenler hükümeti ve ordu y"netimi oranları çok düşük.2010'a kadan AB' ye tam üye olamayız diyenler yüzde 63.Ya üyelik koşulları için g"rüşleri?Düşünce "zgürlüğü yüzde 82. Ana dilde radyo TV yüzde 55. Ordunun MGK'daki etkinliğinin azalması yüzde 65.Din ve vicdan "zgürlükleri: Yüzde 88..Sonuç... İşadamı bireysel olarak kısa vadede karlı gibi g"rdüklerinin orta vadede alayhine d"ndüğünün bilincine varma yolunda.Ordu, polis, yargı ve diğer kesimler için bulguların sadece 1200 kişilik bir grupla sınırlı olduğuna, bu duyarlı konularda kantitatif araştırmalarla yetinmeyip, kantitatif araştırmalar da yapılması gereğine inanıyorum. Çünkü kurumların yıpranmaması "nemli.Ayrıca bu araştırmaların, kağıt üzerinde kalmayacağına sivil demokratik toplum "rgütleriyle "Yolsuzlukları G"zlem Platformu" oluşturma girişimine dikkat çekmekte yarar g"rüyorum. g.civaoglu@milliyet.com.tr Araştırma siyaset boyutunda da ilginç oranlar ortaya koymakta.
