Prof. Toprak’tan ötekileştirmeye karşı seferberlik çağrısı
Elif Şafak çözümü tasavvufta, yani kişinin kendi içine dönmesinde görüyor; bugün yaşananlara “Birbirimizi keşfediyoruz” diyerek olumlu bakıyor
Prof. Dr. Binnaz Toprak’ın kızı Zeynep, yıllar önce Robert Kolej’de 6. sınıftayken, bir gün okuldan eve geldiğinde “Yeni bir Amerikalı hoca geldi. Ondan nefret ediyorum, bir daha okula gitmeyeceğim” diye hüngür hüngür ağlamaya başlamış. Çünkü hoca daha ilk derste “Çocuklar, kızlar erkeklere göre bence daha aptal, siz ne düşünüyorsunuz?” diye sormuş. Erkek öğrenciler öğretmeni fevkalade haklı bulmuşlar ve kızların neden daha aptal olduğunu birbiri ardına anlatmışlar. Öğretmen, “3 gün sonra bu konuyu yeniden konuşacağız” diyerek dersi bitirmiş.
Zeynep evde sinir içinde ter ter tepinirken Toprak, kızından 3 gün sonraki 2. derse kadar sabırlı olmasını istemiş. Bu 3 gün içinde sınıfın kızları arasında müthiş bir telefon trafiği yaşanmış; kendi aralarında konuyu hararetle tartışmışlar.
2. derse girdiklerinde öğretmen, kızlarla erkekler arasında böyle bir fark olmasının neden mümkün olmadığını anlatınca, erkeklerin cakası bir anda sönmüş; sonra da lise hayatları boyunca sınıftaki kızlarla çok iyi arkadaşlıklar kurmuşlar.
Kim daha çok vatandaş?
Prof. Toprak, Kadın Girişimciler Derneği KAGİDER’in dünkü kah-valtılı toplantısında anlattı bu anısını. Konumuz, Türkiye’de hızla kabaran her türlü ötekileştirme dalgasının nasıl tersine çevrilebileceğiydi.
KAGİDER Başkanı Gülseren Onanç’ın da altını çizdiği gibi, son dönemde iyice belirginleşen çok tehlikeli bir eğilimle karşı karşıyayız. Artık Türkiye’de bireyin, sadece vatandaş olmasından dolayı sahip olması gereken bir takım hakları yok. Örneğin dini bütün bir Sünniyse pek çok hakkı var, ama Kürt ya da Alevi ise yok. Homoseksüel ise hiç yok. Küpe takan ya da renkli tişört giyen genç bir erkekse yok. Kadınsa zaten yok!
Vatandaşlık kavramının içini nasıl yeniden dolduracağız? Dünkü toplantıda işe nereden başlanması gerektiği konusunda bir karara varamadık. Prof. Toprak, “Eğitimden başlanmalı” dedi; interaktif eğitimin önemini vurguladı, ama sadece öğrencilerin değil, öğretmenlerin de eğitilmesi gerektiğini hatırlayınca galiba biraz umutsuzluğa düştü; ama yine de ötekileştirmeye karşı seferberlik çağrısı yapmaktan geri durmadı.
Çözüm Mevlana’da
Toplantının diğer konuşmacısı Elif Şafak iyimserdi. Türkiye’de ötekileştirmenin eskiden beri var olduğunu, ancak birbirimize değmeden yaşadığımız için üstünün örtüldüğünü hatırlattı. “Bugün bunları keşfediyor olmamız, bence büyük bir atılım. Birbirimizin sesini duymaya ihtiyacımız var” dedi.
Bizi Mevlana’nın yaşadığı 1200’lerin Konyası’na götürerek, ilahi ve dünyevi yüzüyle bir bütün olarak aşkı anlattığı son romanını merakla beklediğimiz Şafak, Türkiye’deki elitlerin tasavvufla ilgilenmelerini istiyor. Toplumdaki gerginliğe çözüm olarak da “Benim eğer tasavvuftan öğrendiğim bir şey varsa, en doğrusu insanın kendinden başlamasıdır. Yerelden, sivil toplumdan başlanmalı ve birbirine çok da katılmayan görüşler biraraya gelmeli” diyor.
