Dünya gözü AKP'nin ilk hükümet döneminde yaptığı açılımlar ve genel yaklaşımı, farklı bir parti olduğu izlenimini güçlendirdi. Parti lideri Recep Tayyip Erdoğan'ın 2002'de daha seçim sonuçlarının alındığı saatlerde ilan ettiği Avrupa Birliği (AB) açılımı, ekonomide devralınan programın ve IMF ile ilişkilerin komplekssiz biçimde sürdürülmesi, devletin ve rejimin yapısını değiştirme girişiminin öne çıkmaması, AKP'nin kendisine oy veren çevrenin dışında da puan toplamasına olanak verdi. Batı dünyası ve uluslararası sermaye çevreleri de AKP'yi küresel oyuna uyum sağlayacak bir oyuncu olarak görmeye başladı. Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) 2002 yılında iktidara aday olduğunda duyulan kuşkular, AKP'nin net bir seçim zaferi kazanarak tek başına iktidara gelmesi üzerine daha da artmıştı. AKP'nin nasıl bir yön çizeceği ve Türkiye'yi nereye götüreceği konusunda içeride ve dışarıda hissedilir bir belirsizlik vardı. AKP siyasal İslam kökeninden gelen ve "milli görüş" çizgisine bağlı kalan kendinden önceki partilerin tavrını andıran bir tavır mı sergileyecekti, yoksa farklı bir profil mi ortaya koyacaktı? AKP bu tutumuyla iktidarını sağlamlaştırıp, küresel ekonominin açtığı fırsat penceresinden de yararlanarak ekonomide başarılı sonuçlar elde edince, bu olumlu tabloyu yansıtan medya "AKP'nin dümen suyuna girme" suçlamasıyla karşılaştı. Bugün Sayın Başbakan'ın hedefi haline gelen medya kuruluşları da bu suçlamadan nasibini aldı.Bugün yaşanmakta olan sorun, çapsız muhalefetin 22 Temmuz'da uğradığı hezimet sayesinde daha da büyük bir oy desteğiyle iktidardaki konumunu sağlamlaştıran AKP'nin, bundan sonra izleyeceği çizgi konusunda ciddi kaygılar ve kuşkular yaratmasından kaynaklanıyor. AKP'nin ikinci iktidar döneminde, ilk dönemdeki kucaklayıcı ve ufuk açıcı yaklaşımının tersine, kendi öz tabanı dışındaki her kesimi dışlamaya dönük bir yaklaşımı benimser görünmesi ve Sayın Başbakan'ın da ülkedeki gerilimin artmasına katkıda bulunması, AKP'nin izleyeceği çizgi konusunda beliren kaygıları içeride ve dışarıda artırıyor. Medya ve AKP ABD ekonomisinde kötü haber yağmuru sürüyor ABD ekonomisindeki ciddi yavaşlamanın gündeme getirdiği "ABD bir resesyona, yani daralmaya girer - girmez" tartışması yeni verilerle beslenerek sürerken Avrupa Birliği İstatistik Bürosu (Eurostat) tarafından açıklanan son veriler, Avrupa ekonomisinde de ciddi bir yavaşlamanın yaşandığını ortaya koydu. Eurostat'ın açıklamasına göre "Euro" alanını oluşturan 13 AB ülkesinin ortalama GSYİH büyüme hızı 2007'nin son çeyreğinde, bir önceki çeyreğe göre yarı yarıya düştü ve % 0.4 oldu. AB'yi oluşturan 27 ülkede ise bu oran % 0.5 olarak gerçekleşti. 12 aylık bazda hesaplanan verilere göre ise "Euro" alanının yıllık büyümesi % 2.3'e, 27 AB ülkesinin yıllık büyümesi ise % 2.6'ya düştü. Tabloda da görüldüğü gibi, 2007'nin ilk çeyreğinde bu oranlar sırasıyla % 3.2 ve % 3.4'tü. Avrupa ve AB ekonomisindeki gelişmeler Türkiye'yi yakından ilgilendiriyor çünkü ihracatımızın önemli bölümünü AB ülkelerine yapıyoruz ve AB'deki ciddi bir yavaşlamanın çok boyutlu etkilerini yakından hissetmemiz kaçınılmaz görünüyor. Yavaşlama sırası Avrupa'da ABD ekonomisindeki yavaşlamanın bir daralmaya dönüşme olasılığını artıran haberler ve açıklamalar geçen hafta da birbirini izledi. ABD'de tüketici güvenini ölçen Reuters-Michigan Üniversitesi Endeksi şubatta en kötümser beklentilerin bile altına düştü ve son 16 yılın en düşük düzeyine indi. New York imalat sanayi endeksi 3 yıldan beri ilk kez gerileme gösterdi. ABD'nin dış ticaret açığının 5 yıldan beri ilk kez küçülmesi ve bu daralmanın öncelikle ithalattaki düşüşten kaynaklanması, ABD'deki keskin talep kırılmasının bir başka göstergesi oldu. ABD Merkez Bankası'nın (FED) eski başkanı Alan Greenspan, "ABD ekonomisinin resesyonun kıyısında durduğunu" belirterek konut fiyatları istikrara kavuşana kadar ekonominin yavaşlamaya devam edeceğini söyledi ve bu sürecin henüz başında bulunulduğunu ileri sürdü. FED Başkanı Ben Bernanke ve ABD Hazine Bakanı Henry Paulson, kongre üyelerinin sorularını yanıtlarken, ABD'nin resesyona girdiğini kabul etmemekle birlikte ekonomideki risklerin büyümekte olduğunu itiraf etti. İsviçre'nin önde gelen bankalarından UBS, finans piyasalarındaki kriz nedeniyle bankaların yazmak zorunda kalacağı zararın 203 milyar dolar daha artacağını ileri sürdü. Tüm bu gelişmeler ABD'deki resesyon tehdidinin sürdüğünü gösterirken resesyona girmesi beklenmeyen Avrupa'dan gelen son haberler, Avrupa ekonomisindeki yavaşlamanın da öngörülenden daha keskin olabileceğini gösteriyor. ABD'de kötü haber yağmuru Geçen yılın özellikle 1. ve 3. çeyreğinde tatminkâr bir büyüme performansı sergileyen Avrupa ekonomisinin 2007'nin son çeyreğinde hızla yavaşlaması 2008 beklentilerine de gölge düşürdü. Kimi gözlemciler Avrupa'daki ve özellikle "Euro" alanını oluşturan AB ülkelerindeki ekonomik yavaşlamanın ABD'deki kadar keskin olmasa da daha uzun sürebileceğini ve Avrupa'nın yavaş büyüme hastalığının geri dönebileceğini belirtiyor. Bu görüşün başlıca dayanakları şunlar: AB'nin kurumsal yapısı ve AB Merkez Bankası'nın (AMB) görev tanımı, AB'nin ekonomideki bir yavaşlamaya ABD'deki kadar hızlı ve kapsamlı tepki vermesine engel. ABD'de FED'in hızlı faiz indirimleriyle ve hükümetin 168 milyar dolarlık ekonomiyi canlandırma paketiyle ekonomiye verdiği desteğin AB'de tekrarlanması olanaksız. Yavaşlamaya karşı önlemler gecikeceği ve sınırlı kalacağı için, yavaşlamanın daha uzun sürebileceği ileri sürülüyor. ABD'den dünya ekonomisine yayılması beklenen yavaşlamanın küresel talebi düşürmesi, başta Almanya olmak üzere, ihracata dayalı olarak büyüyen AB ekonomilerini olumsuz etkileyecek. Euronun değerli para olması da bu süreci besliyor. AB ekonomileri, yavaşlamanın yanı sıra, enerji ve gıda maddeleri fiyatlarından yansıyan enflasyonist baskıyı da yakından hissediyor. Bazı AB ülkelerinde işçi sendikalarının yükselen ücret talepleri de bu baskıyı besliyor ve bu durum bir yandan AMB'nin faiz indirimini zorlaştırırken diğer yandan iç talebi olumsuz etkiliyor. ABD'den Avrupa'ya ve dünyaya yayılan ekonomik yavaşlama süreci yeni boyutlar kazanırken bizim "Bu kriz bizi etkilemez" edebiyatını sürdürmemiz ise giderek daha da garip kaçıyor. AB'deki yavaşlama kalıcı mı? Bu köşede, yeni yayınlanan kitabımdan söz etmeye hiç niyetim yoktu. Ancak bu kitabın giriş bölümünde dile getirdiğim "mahalle baskısı" yakınması nedeniyle sürekli sorulara muhatap olduğum için bu açıklayıcı notu yazmak zorunda kaldım. Ben kitapta "mahalle baskısı"ndan söz ederken ifade etmek istediğim şey, geçen yıl Cumhurbaşkanlığı seçimiyle başlayıp 22 Temmuz seçimleriyle noktalanan süreçte, AKP'den kurtulma umuduna kapılan kendi çevremdeki pek çok kişinin bile, bu görüşe katılmadığım için bana farklı bir gözle bakma eğilimine girmiş olmasıydı. O ortamda meramımı kendi çevremdekilere bile anlatamayacağım hissine kapılarak Milliyet'teki yazılarıma ara vermek istedim. Genel Yayın Yönetmenimiz Sedat Ergin'in bu talebimi anlayışla karşılaması sayesinde 'AKP Gerçeği ve Laik Darbe Fiyaskosu' adını verdiğim kitabı yazabildim.
oulagay@milliyet.com.tr 'Mahalle baskısı' beni nasıl etkiledi?
