Çılgın borsadan çöküş sinyali

Kaderini bizim borsaya endekslemiş olanlar yazının başlığına bakıp telaş buyurmasınlar, bu yazıda İMKB'den değil, daha çok yüksek teknoloji ve internetle ilgili şirketlerin hisselerinin elektronik ortamda işlem gördüğü ABD'deki Nasdaq'tan söz ediyorum. 1999 yılında % 86 prim yapan ve bu yılın mart ayı başlarında ise 5000 puanı aştığında 12 aylık getirisi % 110'u aşan Nasdaq endeksi önceki gün bir ara 4000 puanın altına düştü, sonradan bir miktar toparlanarak 4100 puanın üzerine çıktı. Bir aydan kısa sürede % 20'ye yakın değer kaybeden Nasdaq'ın daha da büyük bir çöküşün arifesinde olduğunu belirterek ciddi uyarılarda bulunan önemli kişilerin sayısı giderek artıyor. Bu uyarılar yaygınlaştıkça Nasdaq'ın çökmesi olasılığı da güçleniyor.
Benim izleyebildiğim kadarıyla son dönemdeki ilk ciddi uyarılar Amerika'nın yakından izlenen iki ekonomistinden geldi. Bunlardan Robert Shiller, "Financial Exuberance" (Finansal Hovardalık) başlıklı kitabında, teknoloji ve internet hisseleri üzerinde yapılan spekülasyonu, örnekleri tarihte çok görülmüş olan "Ponzi oyunu"na benzetince adı ondan da çok duyulan bir diğer ekonomist Paul Krugman da Shiller'e gönderme yaparak aynı konuyu işledi.
Son haftalarda bu kez piyasalardaki en ünlü yatırım uzmanlarından uyarılar gelmeye başladı. ABD'de 1990'larda yaşanan hızlı borsa tırmanışını en iyi tahmin eden "boğa"lardan biri olarak bilinen Abby Joseph Cohen, piyasalardaki "aşırı volatilite"ye (oynaklığa) dikkat çekerek müşterilerinin portföylerindeki hisse paylarını bir miktar düşürmelerini önerdi. Onu "bazı internet hisselerinde % 50 ile % 90 arasında çöküşler yaşanabileceğini ileri süren Templeton Grubu'nun ünlü yöneticisi Mark Mobius ve efsanevi Tiger fonlarını tasfiye eden Julian Robertson izledi. Son olarak Nobel ödüllü ünlü ekonomist Franco Modigliani de "internet balonu er geç patlayacak" diyenlere katıldı.
Bilindiği gibi "Ponzi oyunu", nasıl olacağını pek anlamadan çok para kazanacaklarına inananların, giderek artan sayılarda oyuna katılarak sisteme para akıtmasına ve onların yatırdığı paralarla daha önce katılanlara "yüksek kazanç" ödenmesine dayanıyor. Bu oyunun sonu olmadığı yolundaki iddialar güçlenince de oyuna katılanların sayısı hızla azalıyor ve oyun çöküyor. Biz bunun benzerini 1982 "banker skandalı"nda yaşamıştık. Şimdi sıra Nasdaq hisselerine mi geldi acaba?



Yazara E-Posta: oulagay@milliyet.com.tr