Irak'a akaryakıt ihraç eden 36 kadar Türk firmasının, SOMO'da 120 milyon dolar kadar alacağı kaldı. İçlerinden şimdilik yalnızca üç Türk firması protokolde belirtilen alacakları için dava açma yoluna giderken, geri kalanı da bugünlerde gelmesi beklenen SOMO yetkilileriyle yapılan görüşmelerin sonucunu bekliyor.Geçtiğimiz yılın başına kadar SOMO Türkiye'den akaryakıt alıyordu. Bu alışveriş sonunda Türk firmalarına 1 milyar 50 milyon dolar borç birikti.Hazine ve Dış Ticaret, Irak Petrol Bakanlığı ile SOMO'nun hangi firmaya ne kadar borcu varsa kayda girdikleri bir protokol imzaladılar. Buna göre Delta'nın toplam 66 milyon dolar alacağı vardı, 5.2 milyon doları ödenmedi.2003 yılında Irak'a 7 milyar dolarlık mal sattık, bunun 2.7 milyar doları ise akaryakıttı. Takip eden yıllarda giderek azalan akaryakıt ihracatı 2007'de 100 milyon dolara gerilerken, ticaret de 2.6 milyar dolar seviyesinde kaldı. Sonunda olan oldu, Türk akaryakıt firmaları Irak Milli Petrol Şirketi'ne (SOMO), "Türk-Irak protokolüne" kaydedilen borçlarını ödemediği gerekçesiyle İskenderun mahkemelerinde dava açtılar. Bundan tam bir yıl önce Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, SOMO'nun Türk akaryakıt şirketlerine, "Kuzey Irak'a sattığınız ürün için Kürt hükümetiyle sözleşme imzalayın" önerisine kafa tutmuştu. Tüzmen'in bu çıkışı Irak'ta karşılığını bulmuş, SOMO "Yanlış anlaşıldım, Bağdat ile sözleşme yapmaya devam edebilirsiniz" açıklaması yapmıştı.Artık SOMO'nun derdi tam olarak neydi anlaşılamadı ama sonuç ortada; borçlar ödenmiyor. SOMO'nun Delta'ya 5 milyon dolar borcu bulunuyor.Delta Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Habbab ile karşılaşmamızda, ilk olarak SOMO'yu sordum. Çünkü SOMO Genel Müdürü Fallah Alamri ile geçen yıl Gaziantep'te karşılaştığımda borçlarını sormuş, "Ödüyoruz" yanıtı almıştım. Delta'ya 5 milyon dolar Ortadoğu'da istikrar ve enerjiyi konuşmak için Türkiye'deki en çarpıcı isimlerden birisi Lübnan asıllı işadamı Mehmet Habbab'a enerji sektöründeki son gelişmeleri de soruyorum.Delta, Akdeniz'in en büyük yakıt terminali olma iddiasıyla Ceyhan'daki depolama tesisinin kapasitesini artırıyor.2004 yılında da Amerikan şirketi Golf'ü Türkiye'ye getirdi. Böylece kendi markası Delta'yı da Golf'e dönüştüren grubun elinde 130 istasyon bulunuyor.İzmir'de kanola ve pamuk çekirdeğinden elde edilen yağın işlendiği, yıllık 30 bin ton kapasiteli bir biyodizel fabrikası da kuran Habbab, 2100 yılında dünyanın erişeceği 13 milyar nüfusa hiçbir kaynağın yetmeyeceğini de vurguluyor.Habbab, alternatif enerji kaynakları içinde rüzgâr ve güneşin "tükenmeme" özelliğine dikkat çekiyor. Delta, 1982 yılından beri faaliyet gösteren Ceyhan'daki depolama tesisinin 300 bin tonluk kapasitesini iki katına çıkarıyor. Aynı proje kapsamında 165 bin tonluk gemilerin yükleme ve boşaltma yapabileceği bir liman da inşa ediliyor.Türk-Arap İşadamları Federasyonu ve Türk-Ürdün İş Konseyi Başkanı Habbab, 2012 yılına kadar Ceyhan için geleceğin "Singapur Limanı" benzetmesini yapıyor. Akaryakıt ticareti yapan limanlardan Singapur 300, Rotterdam 200, Dubai 150 milyon ton kapasiteye sahip.Bir yanda projeler öbür yanda zaman; tükenen kaynaklara zamanında yatırım önem taşıyor. syilmaz@milliyet.com.tr Enerjide kıt kaynaklar
