‘Stratejik Derinlik’

AHMET Davutoğlu’nun 580 sayfalık "Stratejik Derinlik" adlı muhteşem eseri. (Küre Yay. Millet Cad. Güneş Ap. 19 / 10, Aksaray 34300, İstanbul; kure@kureyayinlari.com)
Prof. Davutoğlu’nun kaliteli bir akademisyen ve aynı zamanda Başbakan Gül’ün büyükelçi unvanlı başdanışmanı olması kitabın önemini artırıyor.
Davutoğlu, her gerçek bilim adamı gibi öncelikle metot üzerinde duruyor:
"Görüneni açıklamak, bir düzlem geometrisi mantığını işletmek gibidir. Yalın mantıkla olayların ortaya konması kendi içinde doğru unsurlar da ihtiva edebilir..."
Anlamaya çalışmadan ahkam kesen ‘vasat aydın’ düzeyi! Halbuki bu düşünme tarzı:
"Olguların gerçekliğine ve arka planına nüfuz edebilmemiz için yeterli değildir. Anlamak nüfuz edebilmek ile başlar ve mutlaka bir derinlik, dolayısıyla da perspektif gerektirir. Bu ise düzlem geometrisine kıyasla uzay geometrisinin parametreleri ile zihinsel bir işlem yapabilmek anlamına gelir." (Sf. 2)
***
METOT konusuna bir örnek, en önemli sorunumuz Kürt meselesine bakışlar...
"Görüneni açıklamak" için, "sorun ekonomiktir" deriz mesela! Kalkındır, bitsin bu sorun!
Bazılarımıza göre ise eğitim, yahut demokrasi meselesidir! Okut, sorun çözülür! Demokrasiyi genişlet, mesele kalmaz!
Davutoğlu, ekonomi, eğitim ve demokrasinin önemli unsurlar olduğunu belirtiyor ama, kalkınmanın bazen ülke bütünlüğüne yetmediğinin örneklerini veriyor!
Kürt meselesinde "dış konjonktürün", özellikle de birbiriyle çelişen AB ve ABD’nin bize hem imkanlar hem sorunlar yaratan politikalarını anlatıyor.
İçimizde nasıl çözeriz? Davutoğulu iki perspektif ortaya koyuyor:
"1) Toplumun aidiyet hissini bir bütün olarak güçlendirmek ve aidiyet hissini pekiştirecek tarihi, kültürel, dini ve coğrafi unsurları desteklemek,
2) Siyasi meşruiyetin temeli olan eşit vatandaşlık bilincini hiçbir dış müdahaleye ihtiyaç hissettirmeksizin garanti altına almak..." (Sf. 442 -450)
***
TÜRKİYE’NİN dış siyasetindeki ‘stratejik teori’ yetersizliği:
"Türk dış politikasının en önemli zaaflarından biri stratejik ve taktik adımların tutarlı bir teorik çerçeve içinde terkip edilememiş olmasıdır."
Bunun araştırma fonlarının yetersizliği, üniversitenin genelde "lise üstü eğitim" düzeyine düşürülmesi, kurumsal sorunlar, tarihi arka plan gibi sebepleri var. (Sf. 51 vd.)
Davutoğlu "Stratejik Derinliköte kültür meselelerini de ehliyetle ele alıyor.
Huntington ve Fukuyama’nın stratejik görüşleri ve eleştirisi. (Sf. 253)
Devlet ve bağımsızlık geleneği olmayan Ortadoğu’da, Kuveyt’in okul kitaplarındaki uydurma "bağımsızlık savaşı kahramanları" kurgusu... Yerleşik değerler olmayınca kişilerin putlaştırılması; Saddam’a, Kaddafi’ye, Nasır’a sadakatin ülkeye sadakatten daha önemli olması! (Sf. 369)
Ve "Türkiye’nin Stratejik Bağlantıları ve Dış Politika Araçları", Türkiye’nin NATO, AB, Asya, Karadeniz ve İslam derinlikleri... (Sf. 221)
Türkiye için bir "stratejik teori" sunan bu kitabı okumamak büyük bir eksikliktir!