KOAH nedir?

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı, akciğer dokusunun çoğunlukla sigara içilmesine bağlı olarak bozulması halidir. Tedavide ilk ve en önemli adım sigarayı bırakmaktır. Aksi halde ilaçlara rağmen hastalık daha kötüye gider


Geçen gün öğleden sonra Dr. Murat Kınıkoğlu ile İntermed’deki odasında kahve içiyorduk. Dr. Murat dahiliye ve kardiyoloji ihtisası yaptığı için, check - up hastalarımızın pek çoğuyla muhatap olur. Son zamanlarda akciğer şikâyetlerinin oldukça sık görüldüğünü ve bu kişilerin çoğunda KOAH olduğunu, bu nedenle bu sigara yasağının onlara çok yararlı olacağını anlatıyordu. Ben de KOAH’ı sizler için anlatmasını rica ettim, işte anlattıkları:
KOAH yani Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı, akciğer dokusunun çoğunlukla sigara içimine bağlı olarak bozulması halidir. Adından anlaşıldığı gibi kronik (süregen - tam olarak geçmeyen) ve hava yollarını

tıkayarak nefes alıp vermeyi zorlaştıran bir hastalıktır. En büyük nedeni sigaradır. Maden ve kömür ocakları çalışanlarında, solunum yoluyla uzun süreli kimyasal irritanlara maruz kalanlarda da görülebilir.

KOAH teşhisi nasıl konur?
Etrafınıza bakın, metroda, otobüste, sokakta pek çok KOAH’lı hasta göreceksiniz. Çoğu hastalığının farkında bile değildir. Ülkemizde toplam 6 - 7 milyon KOAH’lı olduğunu bildiğimize göre, etrafınızadaki her 7-8 erişkinden birinde tanı konulmamış KOAH olduğunu söyleyebiliriz. Bu insanların hepsi ya sigara içmektedir ya da yıllarca sigara içmiştir. Onları, yürürken merdiven çıkarken tıknefes hallerinden tanıyabilirsiniz.

Hangi şikâyetlere neden olur?
KOAH hastalarının iki önemli şikâyeti vardır; yıllar içinde gittikçe artan ve her sene daha uzun süren öksürük nöbetleri ve nefes darlığı. Sık sık öksürür, balgam çıkarmaya, bronşlarını temizlemeye çalışırlar. Öksürük önceleri sabah yataktan kalkınca görülürken ileri dönemlerde hastalar tüm gün öksürmeye başlarlar.
Balgam her geçen yıl daha koyu ve sarı - yeşil renkli yapışkan bir karakter alır. Kendilerine sorarsanız basit bir “sigara öksürüğü” olduğunu söylerler Daha ileri dönemlerde istirahatte bile nefes darlığı ve hırıltılı solunum, burun ve dudaklarda morarma olur.
Uyku bozuklukları ve hareket azlığı kemik erimesi ve depresyon gibi rahatsızların eklenmesine neden olur.

Hastalığın başladığını nasıl anlarız?
Sigara içen kişilerde gribal enfeksiyonlar daha uzun sürer. Çoğu kişinin ayakta birkaç günde atlattığı üst solunum yolu enfeksiyonları kronik bronşitlilerde uzun süre geçmeyen öksürük halinde kendini gösterir. Son üç kışınızda bir aydan uzun süren öksürük nöbetleriniz olduysa kendinize kronik bronşit diyebilirsiniz.
Hemen sigarayı bırakmak gerekir ama hastalar genellikle bu öksürükleri önemsemezler. “Hava soğuktu, üzerimde ince bir şey vardı, onun için üşüttüm” gibi bahanelere sığınıp en kısa zamanda tekrar sigara içmeye başlarlar.

KOAH tehlikeli bir hastalık mıdır?
KOAH hastalarının riskli yönü enfeksiyona açık olmalarıdır. Basit üst solunum yolu enfeksiyonları bu hastalarda daha ağır seyreder. Daha kolay bronşit ve zatürre olur bu nedenle sık sık antibiyotik kullanmak zorunda kalırlar. Akciğerlerden yeterli oksijenlenmemenin olmaması zamanla kasların zayıflamasına neden olur. Hastalar devamlı bir yorgunluktan ve halsizlikten şikâyet edebilirler. Öte yandan tekrarlayan akciğer enfeksiyonları akciğer dokusunun kalitesinin bozulmasına neden olur. Akciğerlere kan pompalayan kalbin sağ kısmı zorlanır ve zamanla kalp yetmezliği ortaya çıkar. Bu hastaların karaciğerleri büyür ve ayaklarında şişme görülür.



Tedavide ilk adım sigarayı bırakmak
KOAH tedavisi, hastalığın yakalandığı döneme göre değişir. Eğer başlangıç dönemindeyse ve hasta sigarayı bırakırsa zaman içinde büyük oranda düzelme olur. İlerlemiş vakalarda akciğer dokusunda geri dönmez hasarlar oluştuğu için tedavi çok zordur. İlaçlar ancak rahatlatıcı etki yapar esas hastalığı tedavi etmezler. Bu yüzden tedavide ilk ve en önemli adımın “sigarayı bırakmak” olduğunu söyleyebiliriz. Sigara bırakılmadığı takdirde hangi ilaç alınırsa alınsın hastalık daha kötüye gidecektir. Hava yollarını genişleten “nefes açıcı ilaçlar” şikâyetlerin azaltılmasında kullanılabilir. Ağızdan hava yoluna çekilerek kullanılan ilaç gruplarından çok faydalanıyoruz. KOAH’lı hastaların zatürree risklerini azaltmak için grip aşısı ve zatürree aşısı olması da önemlidir. Hastalığın ileri dönemlerin-de oksijen tedavisi yapmak gerekebilir.

Hastalığın cerrahi tedavisi var mıdır?
Bu soruya “yoktur” diye cevap vermek daha doğrudur. Sadece sınırlı sayıda hastada, akciğerdeki dokusundaki bozulma, özellikle akciğerin küçük bir kısmını ilgilendiriyorsa ve hastanın sağlığını tehdit eden bir enfeksiyon odağı şeklinde ise o bölgenin operasyonla alınması düşünülebilir. Buna tedavi demekten ziyade hastalığın daha kötüye gitmesini önleyen bir müdahale demek daha doğrudur.