Çocuklar ve Stres

Stresi genellikle yetişkinlerin dünyasına ait olarak düşünürüz; ancak çocuklar da kendilerini en az yetişkin bir bireyin hissettiği kadar stresli hissedebilirler. Aradaki tek fark, bir çocuğun stresli olduğu zamanlarda bunu rahatlıkla sözel olarak ifade etmektense, başka yollarla anlatmasıdır.

Çocuğunuzun stresli olduğunu nasıl anlarsınız?

• 0-6 yaş çocukları stresli oldukları zaman uykuya dalmada güçlük, yemek yemek istememe, arkadaş gruplarında oyun oynamaktan kaçınma, içe kapanma, anneden veya kreş öğretmeninde ayrılmakta güçlük çekme, gündüz veya gece alt ıslatmaları, ağlamalar, sızlanmalar gibi davranışlar gösterebilir.

• 6 yaş ve sonrası okula başlayan çocuklar stresli oldukları zamanlarda uykuya dalmada güçlük çekme veya uyku esnasında korkunç rüyalar görme, okula gitmek istememe, okulda sürekli olarak hastalanma bahanesiyle eve dönme, karın ağrıları, kusmalar, derslere odaklanmakta güçlük çekme, teneffüslerde arkadaşlarıyla oyun oynamama, kendi kendilerine tekrarlanan oyunlar oynama gibi davranışlar gösterebilir.

• 12-13 yaş ve sonrası ergenlik dediğimiz dönemde ise ergenler stresli olduklarında daha önceki yaş gruplarının gösterdiği davranışlara ek olarak aile üyeleriyle ciddi tartışmalara girme, odaya kapanma, okula gitmeyi reddetme, okuldan kaçma, ani öfke patlamaları yaşama, sosyal faaliyetlerde bulunmama, düzenli olarak yaptıkları spor/müzik/sanat aktivitelerini zevk alamama gerekçesiyle bırakma, arkadaş çevresini aniden değiştirme, fobiler geliştirme, “Ben başarısızım, beceriksizim, kimse beni sevmiyor” gibi kendilerine yönelik olumsuz ifadeler kullanma gibi davranışlar gösterebilir.

Çocuğunuzda yukarıda sayılan davranışlardan birçoğunu görüyorsanız, çocuğunuz sözel olarak ifade edemediği stresli bir durum yaşıyor ve kendini kaygılı hissediyor olabilir. Böyle durumlarda çocuğunuza sevginizi belli edin ve onu bol bol okşayın. 0-6 yaş aralığındaki çocuklar stres ve kaygı duygularını oyun hamuru, kil, çamur, kum gibi ellerini kullanabileceği malzemeler ile oyunlarına yansıtırlar. Daha büyük çocuklarda veya ergenlerde onları anladığınızı hissettirmek, onları dinlemek, anlayış göstermek ve bu dönemlerde akademik beklentileri bir nebze olsun azaltmak rahatlamalarına yardımcı olabilir. Ancak; çocuğunuzun kaygıları ve stresi onun günlük hayatını ve fonksiyonelliğini etkilemeye başladıysa uzman bir psikoloğa veya çocuk psikiyatristine gitmeniz tavsiye edilir.

Yazan: Uzman Klinik Psikolog İpek Gökozan, Madalyon Psikiyatri Merkezi

www.ipekgokozan.com