BBC Rusya editörü yazdı: Bu bir askeri darbe mi?
24.06.2023 - 14:15 | Son Güncellenme:
BBC Türkçe milliyet.com.tr
Kremlin Wagner Grubu'nun Rus devletiyle bağlantısını daima reddetti, geçtiğimiz Ekim ayında ise Ukrayna'da işler sarpa sardığında sahneye çıkan grubun lideri Prigozhin 'hakiki bir vatansever ve kalbi Rusya için sızlayan bir adam' olarak tanımlanıyordu. Bugün gelinen noktada ise, Putin bir dönem kendisine yemek sunan Prigozhin'i 'ihanet'le suçladı. BBC'den Steve Rosenberg, analizine "Yevgeny Prigozhin bunun askeri bir darbe olmadığını iddia ediyor. Ancak amacı Rusya'nın askeri liderliğini devirmek gibi görünüyor" cümlesiyle başlıyor.
Ukrayna'daki savaştan önce Wagner'e katılanların çoğu, iyi maaşlı iş bulma şansının sınırlı olduğu küçük yerlerde yaşıyorlardı. Wagner çalışanlarına ayda yaklaşık 1500 dolar ödüyordu. Cepheye gittiklerinde bu ücret 2 bin dolara kadar çıkıyordu.
Wagner Grubu 2015 yılında, Suriye'de hükümet yanlısı güçlerle birlikte savaşmaya ve aynı zamanda petrol sahalarını korumaya başladı.
2016'dan bu yana ise Libya'da General Halife Hafter'e bağlı güçleri destekliyordu. Ancak grup Rusya'da Ukrayna'yı işgalinden önce pek tanınmıyordu.
Kremlin Wagner'in Rus devletiyle bağlantısını daima reddederken, Vladimir Putin'in hemşehrisi iş insanı Yevgeny Prigozhin Wagner ile bağlantılı olduğunu öne süren birçok gazeteciye dava açtı.
Putin'in memleketi St Petersburglu olan Yevgeny Prigozjin, yıllar süren inkarın ardından geçtiğimiz yıl Eylül ayında Wagner Grubu'nu 2014'te kurduğunu kabul etti. 'Rusları savunmak' için söz konusu adımı attığını belirten Prigozhin, şirketine 'Rusya'nın temel direği' adını vermişti.
Ekim ayı başlarında Kremlin, Prigozhin'i hakiki bir vatansever ve kalbi Rusya için sızlayan bir adam olarak tanımladı.
Bir ay sonra, St Petersburg'da bir Wagner Merkezi açıldı. Merkez, okul çağındaki çocuklar ve gençler için 'Rusya'nın savaşma kapasitesini artırmayı amaçlayan bilişim, medya ve temel askeri eğitim alanlarında' eğitim ve öğretim etkinlikleri düzenleyen ileri bir ofis kompleksiydi.
Yakın geçmişe dek Wagner'den pek bahsetmeyen resmi Rus haber ajansları, günde birkaç kez gruba atıfta bulunup mahkumların askere alınmasını konu alan haberler yaptı.
Rus devlet kanalı NTV, Wagner Grubu hakkında 'dünyanın en deneyimli ordusu' olarak nitelendirdiği bir haber yayımladı.
Ukrayna işgalinin aylarca donduğu Bakhmut'ta sahne alan Wagner Grubu'yla Rus ordusu arasındaki çatlak, ilk kez kış mevsimi biterken ortaya çıktı. Wagner'in lideri Prigozhin, Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Genelkurmay Başkanı Valery Gerasimov'u hainlikle suçladı.
İlerleyen haftalarda kavga daha da büyüdü, bir dönem 'Putin'in Şefi' olarak anılan Prigozhin Şoygu ve Gerasimov'a küfürler savurduğu videolar yayımladı. Rus ordusunun kendilerine cephane vermediğini belirten Wagner patronu, videoyu onlarca ölmüş askerinin önünde kaydetti.
23 Haziran akşamı ise Wagner Grubu isyan bayrağını açtı, birliklerini Ukrayna sınırındaki Rus şehri Rostov'a gönderdi. Rostov'un Wagner'in kontrolüne geçtiği belirtilirken, dünya Rusya'daki iç karışıklığa kilitlendi.
Yıllardır Moskova'yı izleyen BBC Rusya Editörü Steve Rosenberg, herkesin aklındaki soruya yanıt arıyor: 'Bu bir askeri darbe mi?'
Analizine "Yevgeny Prigozhin bunun askeri bir darbe olmadığını iddia ediyor. Ancak amacı Rusya'nın askeri liderliğini devirmek gibi görünüyor" cümlesiyle başlayan Rosenberg, devamında şu ifadeleri kullandı:
"Prigozhin, Wagner savaşçılarının dün gece Ukrayna sınırını geçerek Rusya'ya geçtiğini ve Rostov şehrine girdiğini söyledi. Wagner şefi sosyal medyada bu sabah yayınlanan bir videoda ise, Rostov'daki bölgesel ordu karargahında üst düzey Rus komutanlarla tartışırken görüldü: 'Buraya geldik çünkü genelkurmay başkanını ve Rusya savunma bakanını almak istiyoruz.' Aksi takdirde, kendisinin ve savaşçılarının binada kalarak, Rostov şehrini ablukaya alacağı ve Moskova'ya ilerleyeceği konusunda da uyardı. Başka bir videoda Prigozhin, Rostov'daki hava sahası da dahil olmak üzere askeri bölgelerin artık Wagner'in kontrolü altında olduğunu öne sürdü. Rus yetkililer Prigozhin'i silahlı isyanla suçladı."
PUTİN'İN UKRAYNA TEZLERİNİ DİNAMİTLEDİ
Steve Rosenberg, devam analizinde ise, "Prigojin, Putin'in Ukrayna'nın işgalini meşru gösterme çabalarının altını oydu" diye yazdı:
"Wagner'in patronu Yevgeni Prigojin, aylardır Rus Ordusu'nun komuta kademesini, özellikle de Savunma Bakanı Sergey Şoygu'yu açıkça eleştiriyordu ve eleştirilerin dozu gittikçe arttı. Hatta Prigojin, Şoygu'yu Ukrayna'daki savaşın başlamasından sorumlu tuttu. Bu tavır, Rusya lideri Vladimir Putin'in geçmişteki açıklamalarına tamamen ters. Putin 'özel askeri operasyonuna' Ukrayna'yı 'Nazilerden arındırmak' ve silahsızlandırmak amacıyla başlatığını savunuyordu. Prigojin ise kamuoyu önünde bunun doğru olmadığını, savaşın Savunma Bakanı Şoygu'nun generallikten, mareşalliğe terfi etmek için başlatıldığını iddia etti. Wagner Grubu'nun sahibi bu şekilde Kremlin'in iddialarının altını tamamen oydu. Bu durum, özellikle Rusya'nın Ukrayna işgali planlandığı gibi gitmediğinden Kremlin açısından tehlikeli. İşgalin üzerinden geçen 16 ayda, Putin için bir zafer işareti yok."
