İktidar Halkındır!

İHSAN DİNDAR

Geçtiğimiz Aralık ayında hayata veda eden Güney Afrika’nın apartheid karşıtı efsanevi lideri Nelson Mandela’nın hayat hikâyesinin anlatıldığı Mandela: Özgürlüğe Giden Uzun Yol biraz gecikmeli olsa da bu hafta Türkiye’de de gösterime giriyor. Boleyn Kızı filmi ile de tanıdığımız İngiliz yönetmen Justin Chadwick’in yönettiği yapımda Mandela rolünde Idris Elba üstlenmekte. Filmin diğer başrol oyuncuları ise Naomie Harris, Terry Pheto, Tony Kgoroge. Filmin senaryosu Elizabeth: Altın Çağ, Gladyatör, Sefiller gibi filmlerin de yazarı olan William Nicholson.

Sinematografik kaygılardan ziyade Mandela’nın hayatını en doğru biçimde anlatma hedefinde olduğu izlenimi veren yapım politik biyografi açısından iyi bir iş çıkarmışa benziyor. 141 dakikalık yapım, Mandela’nın çocukluğundan itibaren sonrasında keskin ırk ayrımının olduğu bir düzende avukatlık yapmaya çalıştığı gençlik yıllarına, siyasal mücadelesine, 27 yıllık hapis yaşamına ve en nihayetinde de cumhurbaşkanlığına uzanan yaşam öyküsünü tüm önemli anlarıyla anlatıyor. 76 yıllık bir zaman dilimini kapsayan film bu açıdan kostüm ve dekor kullanımı açısından zor bir işin üstesinden gelmiş. Avrupa kökenlilerin yaşadığı semtler ve madenlerde zorla çalıştırılan Afrikalı yerlilerin yaşam mücadelesi verdiği getto tarzı mahalleler ve tabii daha sonraları Mandela ile özdeşleşen Robben adasındaki hapishanede 46664 numaralı hücre filmin ana mekânları olarak karşımıza çıkıyor.

Oyunculuklara baktığımızda ise Mandela rolündeki Idris Elba’nın oldukça başarılı bir performans sergilediğini söyleyebiliriz. Filmi izlerken gerçek kişi – oyuncu arasındaki özdeşlik duygusu Gandhi filminde Ben Kingsley ile hissetmiştim. Öte yandan Mandela’nın politik mücadelesinde yanında yer alan eşi Winnie Madikizela rolündeki Naomie Harris’i de son James Bond filmi Skyfall’dan da hatırlamak mümkün. Birlikte sadece dört yıl yaşayabilen ondan sonra Mandela’nın hapis yılları nedeniyle yıllarca birbirinden uzak kalan çiftin zaman içinde düştükleri fikirsel ayrılıklar ve bunun neticesinde evliliklerini sonlandırmaları filmdeki politika dışı tek unsur. Kaldı ki bu boşanmanın nedeni de çiftin beyazlarla yürütülen müzakerelerde takınılacak tavır konusunda düştükleri derin fikir ayrılığı. Mizacı itibariyle ve uzun yıllarını hapiste geçirmesinden ötürü kazandığı olgunluk Mandela’yı eşinden farklı bir duruşa itmişti. Eşi kadar olmasa da Winnie de şiddet söyleminin daha yoğun olduğu açıklamaları ve siyasal faaliyetleri nedeniyle tutuklanmaktaydı. Bu durum ondaki intikam ve savaş duygusunun daha da kuvvetlenmesine neden olmuştu.

Filmin ismiyle müsemma 95 yıllık bir ömrün 76 yıllık dönemini anlatan yapım 20. yüzyılın en önemli siyasi figürlerinden Mandela’yı daha yakından tanıyabilmek için iyi bir fırsat.