Osman ULAGAY
KOBİ teşvik kredisini eleştiren sanayicilerin çoğu, yatırım planlarını iyi yapmamış
Halk Bankası'nın 1996 sonunda dağıtımına başladığı KOBİ teşvik kredileri birçok küçük ve orta ölçekli sanayiciyi memnun ederken birçoğu tarafından da eleştiriliyor. KOBİ kredilerine hak kazanan ilk 100 işletme arasından görüştüğümüz toplam 23 işletme yetkilisinden yansıyan olumlu izlenimleri geçen hafta aktarmıştık. Bugün de çeşitli aksaklıklardan dolayı krediyi alamadıklarını ya da aldıkları için mağdur olduklarını söyleyenlerin görüşlerini aktarıyoruz.
Şikayet konularının başında krediye başvurma tarihi ile kredinin çıkması arasındaki sürenin uzunluğu geliyor. Sık dile getirilen eleştiriler arasında başvuru prosedürünün zorluğu, banka işlemlerinin uzaması ve işletme kredisi miktarının azlığı da var. Önemli şikayet konularından biri de kredi için kefalet istenmesi ve bu nedenle yaşanan sorunlar.
KOBİ kredilerinin uygulamadaki olumsuz yönlerini vurgulayan sanayicilerin bu konuda söyledikleri şöyle:
Kredi gecikiyor
* Osman Algan (Ankara): Kompozit malzemeden koruma - yalıtım malzemesi üreten 15 çalışanlı genç bir işletmeyiz. KOBİ kredisiyle yerli ve yabancı makinalar almak istedik. Banka defalarca yanlış yaptı, işlemler uzadı. En sonunda birkaç hafta önce yerli makinaları alabildik. Kredi vadedildiği zaman verilse iyi olurdu, 1 yıl sonra verilince büyük bir derdimize deva olmadı.
* Nazmi Ertürk (Serap Giyim, Ankara): Krediyi alamadım! KOBİ kredilerini ilk duyduğumda, ağustos 1996'da almak istediğim makinaların proforma faturalarını hazırlayıp verdim bankaya; ocak başında kredi çıktı. Bu arada 5 - 6 ay bekleyemedim ve bazı makinaları kendi cebimden aldım. Diğerlerinde değişiklikler yapmak istedim kredi çıktıktan sonra, kabul edilmedi, tekrar başvurmam gerektiğini, ne zaman sonuçlanacağını bilemediklerini söylediler. Bunun üzerine mecburen %75 faizli sanayi kredisine dönüştürdüm kredinin bir kısmını.
* Aytuğ Ecevit (Cemal Yılmaz Ecevit, Sivas): Kereste üretimi yapıyoruz. Aldığımız yatırım ve işletme kredisiyle faaliyete geçen makinalarımızla üretim kapasitemiz %50 arttı. Krediyi almakta bir sorun olmadı ama banka ödemeleri zamanında yapmadığı için mağdur olduk.
Aldığıma pişmanım
* Mehmet Teke (Sivas): Krediyi aldığıma, alacağıma pişmanım. 20 kişilik işletmemde iç pazara konfeksiyon üretiyorum. KOBİ kredileri başta iyiydi; büyüme planımız yoktu ama kredi cazip gelince başvurduk. Teminat olarak Kredi Garanti Fonu'na makinalarımızı ipotek ettirdik, 1 milyar masraf ettik, üstüne de ne var ne yoksa ipotek aldılar. Sonra Japonya'dan ısmarladığımız makina geldi; başvurmamızla makinanın gelmesi arasında geçen 5 ayda yen yüzde 30 arttı! Fark benim haneme yazıldı. Ayrıca KDV iadesi olayı bizi perişan etti. İthal makinalar için KDV iadesi yokmuş, bunu bize açıklamamışlardı.
Şu anda makinalarım duruyor, adam yok! En az yatırım kredisi kadar işletme kredisi verilmesi lazım çünkü bunlar uzun vadeli yatırımlar, birkaç günde çıkmıyor. Gerçek KOBİ'ler, bu krediyle mağdur oldu. Ben hata ettiğimi düşünüyorum.
Kefalet sorunu
* Mehmet Göçer (Seri Cam Tic., Sivas): KOBİ kredimizi kullanamadık. 10 kişiyle ısıcam üretimi yapıyoruz; bunun için bir makina alacaktık ancak çok pahalıya çıktığı için Halkbank "Aradaki farkı tamamlarsanız alabilirsiniz", dedi. Şu anda farkı tamamlayamadığımız için krediyi askıya aldık, müddet kullanıyoruz.
* Hüseyin Bilinmez (Malatya): Biz KOBİ kredilerine hak kazanan ilk 20 işletme arasındaydık, Malatya'dan tektik, şehrin gururuyduk. Kredimizi alamadık, vermediler. Tarım makinaları üretiyoruz, iş alanımızı genişletecektik krediyle. Başvururken şahıs kefaletinin kabul edileceğini söylediler, sonra Malatya Halkbank şube müdürü "Şahıs kefaletiyle kredi vermem!", demiş. İpotek de veremedik, yeterli yoktu.
* Yalçın Karataş (Önder Tekstil, Malatya): Biz tekstil alanında faaliyet gösteriyoruz, krediyi ise yan sanayie, boya tesisine yatırım yapmak için almıştık. Ancak sonradan bu yatırım planı çok pahalıya çıktı, biz de revize ettik ve örme - konfeksiyon alanında yatırım yapmaya karar verdik. Almanya'dan aldığımız makinalar yakında gelecek, 2 - 3 ay içinde işleyecek. En az 15 kişilik ek istihdam sağlayacak. İhracatı da düşünüyoruz. Krediler çok iyi ama Doğu bölgeleri için faiz daha düşük olmalı. Bölge ancak bu tür kredilerle kalkınır, istihdam artar, terör biter.
Haksız ipotek harcı!
* Nuri Çingi (Akdeniz Kerestecilik, Antalya): Krediyle kereste imalatı için 3 makina aldık, istihdamımızı 4 kişiden 12 kişiye çıkarttık. KOBİ kredisini alan ilk biz olduğumuz için tüm zorlukları yaşadık. Sanayi Odası bile prosedürü tam bilmiyordu. Almak zor oldu ama faizinin düşük olması iyi, memnunuz. İlk yıl sonunda ödemelerin zorlayacağını tahmin ediyoruz.
* İbrahim Halil Kutluay (Şanlıurfa): Birecik ilçesinde tel ve çivi imalatı yapıyorum. KOBİ kredisiyle yaptığım yatırımla üretimim iki katına çıktı. Ama işletme kredisi yetersiz kaldı. Asıl sorun, benden haksız yere ipotek harcı almaları. Tapu Müdürlüğü ilk olduğum için yanlışlıkla 99 milyon harç aldı. Daha sonra gidenlerden harç alınmadığını Halk Bankası bana söyleyerek uyardı. Gaziantep Bölge Tapu Müdürlüğü'ne gittim, "geri ödensin" yazısı verdiler. Yazıyı Maliye'ye götürdüğümde "İhracat kaydın yok" diyerek geri ödeme yapmadılar. Harç yatırması istenmeyen diğerlerinin de ihracat kaydı yok, böyle bir şey istenmemiş kimseden. Ordan Urfa Defterdarlığı'na, ordan da Ankara Gelirler Müdürlüğü'ne gönderdiler, hala hiçbir sonuç yok...
Osman Ulagay ve Candan Yalçın'dan oluşan KOBİ - VİZYON ekibi üç gün önce hoş bir sürprizle karşılaştı. Ziyaretimize gelen Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi İşletmecileri Derneği (KOSİD) Yönetim Kurulu üyeleri, KOBİ'lerin sorunlarına eğildiğimiz için bize birer teşekkür plaketi sundu. Bizler için bundan büyük bir ödül olamazdı her halde.
KOSİD yöneticileriyle yaptığımız sohbet KOBİ'lerin, önlerine çıkan tüm engellere karşın gönül verdikleri üretim uğraşından vazgeçmeyeceklerini ortaya koydu.
KOSİD Başkanı Sait Eyigöz, İstanbul içindeki sanayi sitelerinde yaşanan mekan sorunlarına dikkat çekerek küçük sanayiciye daha elverişli mekanlara geçmesi için destek verilmediğini belirtti. Eyigöz yapısal bozukluklara, teknoloji yenileme sorununa, yerel yönetimlerle sorunlara da değindi.
"Yönetimin sanayi politikası yok, daha doğrusu var ama yıldırma politikası!", diyen yönetim kurulu üyesi İbrahim Belenlioğlu ise 100 kilovatın üzerinde elektrik harcayan tüm işletmelerin "1. sınıf fabrika" sayıldığını, Osmanlı'dan kalan yönetmelikler yüzünden tek bir CNC tezgahı olan atölyeyle bir fabrikanın aynı seviyede tutulduğunu söyledi.
KOSİD yöneticilerinin verdiği bilgiye göre küçük sanayicinin dertlerinden biri de ana sanayiden yeterince destek alamaması. Eyigöz, "Kriz zamanında ana sanayi yan sanayiine iki kelimeyle durumu bildiriyor, başının çaresine bak diyor", dedi.
Dernek yetkilileri Halk Bankası'nın KOBİ'lere kredi işlemlerinde yardımcı olmadığını, ayrıca ihracat mevzuatının da KOBİ'ler için zorluklar ve riskler barındırdığını dile getirdiler.
KOSİD'in eğitim ve bilgilendirme toplantılarının yanı sıra planladığı etkinlikler arasında, AB Komisyonu ECIP fonundan aldığı hibeyle mayıs ayında gerçekleştireceği "KOSİD İş Günleri / KOSİD Partenariat" organizasyonu ve kurulma aşamasına ulaşan KOBİ organize sanayi bölgesi projesi var.
Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonları Birliği UNICE'nin düzenlediği 5. Yıllık KOBİ Konferansı, 13 ekim pazartesi günü Brüksel'de yapılacak. Konferansta AB'deki KOBİ'lerin öncelikleri ve sorunları ele alınıp çeşitli yönleriyle tartışılacak. Avrupa özel sektörünün hükümet dışı örgüt konumundaki en üst düzey temsil örgütü olan UNICE'nin toplantısına ulusal federasyonların KOBİ komitelerinin başkanları, bazı AB Komisyonerleri ve Avrupa Parlamentosu üyelerinin yanı sıra AB TÜSİAD temsilciliği de katılıyor.
Girişimcilerle yöneticilerin karşılıklı görüşme fırsatı bulacakları toplantıda konu başlıkları şöyle: "İşgücü pazarında esneklik sağlamak"; "Bürokrasi yükünük azaltılması"; "Tek para birimine hazırlık".
Yazara Email Candan YALÇIN
