Türkiye’nin ve dünyanın içinde bulunduğu ortamda iyimser olmak kolay değil ama ben bugün iyimserim. İyimserim, çünkü dünyanın ufkunu karartan George W. Bush kâbusu bitiyor ve Barack Obama ABD Başkanı olarak göreve başlıyor.
İyimserim, çünkü cehaletini ve görgüsüzlüğünü entelektüel düşmanlığı ile taçlandıran bir ABD başkanı gidiyor, entelektüel birikimiyle ve bu birikime sahip kadrosuyla umut veren bir başkan geliyor.
İyimserim, çünkü işkence ve gaddarlık dahil her türlü yöntemi kullanarak ABD’nin gücünü kanıtlamaya çalışan ilkel kovboy gidiyor; ahlaki dayanaktan yoksun güç kullanımının kimseye yarar sağlamayacağını, tersine herkese zarar vereceğini bilen bir hukuk ve kanun adamı geliyor.
ABD’nin önemi
George W. Bush’un büyük fiyaskolarla dolu olan döneminin en öğretici yanı, ABD’nin küresel oyundaki büyük önemini herkese hatırlatması oldu. Bush yönetiminin 11 Eylül sonrasında izlediği ilkel ve maceracı çizgi, ABD’nin dünyadaki itibarını iki paralık etmekle kalmadı, küresel gerilimi artırdı. ABD’de başlayan finansal krizin uluslararası finans sistemini ve küresel ekonomiyi temelinden sarsan şokları, ABD ekonomisinin belirleyici konumunu bir kez daha gözler önüne serdi.
ABD’nin önemini bildiğim için bugün iyimserim. Son anketlere göre Amerika halkının % 83’ünün desteğine sahip görünen Obama’nın bütün toplumsal kesimlerle iyi ilişki kurabilen bir siyasetçi olduğu belirtiliyor. Dünyadaki beklentilere de önem veren Obama’yı dünya da umutla bekliyor. Böylesine kritik bir dönemeçte, entelektüel birikime önem veren bir liderin, güçlü bir kamuoyu desteğiyle ABD’nin başına geçmesi haklı bir iyimserlik nedeni olabilir.
Roubini karamsar
ABD ekonomisinin krize doğru sürüklendiğini en erken teşhis eden ekonomistlerden biri olan Nouriel Roubini birkaç gündür doğduğu kent olan İstanbul’da idi. Bir dost davetinde kendisiyle sohbet etmek olanağını buldum. Roubini de benim gibi Obama’nın ABD Başkanı olmasını önemsiyor, Obama’nın ekonomi yönetimine getireceği ekibe de çok güveniyor ama buna karşın ABD ve dünya ekonomisinin yakın geleceği için pek iyimser değil. Roubini’ye göre:
- Geçen yılın şirket bilançolarının ve banka sistemindeki yeni zararların açıklanması, ABD’deki ve dünyadaki resesyonun boyutlarının ortaya çıkması bir süre daha kötü haber trafiğini yönlendirecek. Bu nedenle borsalarda yükseliş beklemek için henüz erken, hatta bir düşüş dalgası daha yaşanabilir.
- Çin ve Asya ülkeleri krizden çok ciddi biçimde etkileniyor. Çin’in büyüme oranı onlar için kritik eşik olan % 6’nın bile altına inebilir ama bu düşüşün resmi rakamlara yansıtılmasını beklemeyin.
- ABD, 2009 yılının sonlarından itibaren, resesyondan çıkış sürecine de öncülük edebilir ama kimse ABD ekonomisinin ve küresel ekonominin kriz öncesi dönemdeki büyüme temposuna geri dönmesini beklemesin.
- Türkiye 2001 krizini yaşadığı için bu krize daha dayanıklı bir banka sistemiyle ve mali yapıyla girdi ama bu kez de özel sektörün dış borçları sorun oluşturabilir.
