Rejans'ın 75'inci yılı

Rejans lokantasının kuruluş yılları ile ve geçmişi ile en geniş bilgileri Jak Deleon ile Behzat Üsdiken derlemiştir. ("Eski İstanbul'un Yaşayan Tadı", "Pera'dan İstanbul'a 1840-1955").Rejans, İstanbul'a göç eden Beyaz Rusların açtığı lokantalardan biridir. Özelliği de bir "Rus lokantası" olması, İstanbul'a kaçıp hayatlarını kurtaran eski grand düklerin şef garson olarak müşterilere hizmet etmesi, eski konteslerin mutfakta yemek yapması, Rus müzisyenlerden oluşan orkestranın yemek ve dans müziği çalması, akşamları yemek yiyenlerin lokantada dans edebilmesiydi. (Şimdi mutfakta Beyaz Rus kontesleri yerine Ağrılı Kubilay Türkyılmaz çalışıyor. Şef garson ise Karadenizli Temel Fındıkçı.) İstanbul, Beyoğlu'ndaki Rejans lokantası bu yıl 75'inci kuruluş yılını kutluyor. Rejans 75 yıldır aynı yerde ama 75 yılda işletenler değişmiş, müşterileri değişmiş... Kurulduğu gündeki Rejans ile bugünkü Rejans arasında herhalde çok büyük fark var. Yine de bir lokantanın isminin 75 yıl yaşaması Türkiye için önemli bir şey 1919-1920 yıllarında Rus İhtilali nedeniyle Rusya'dan İstanbul'a kaçıp Pera'ya sığınan Ruslar, İstanbul'da çok sayıda Rus lokantası açtı. Bunlar Kızıl Ordu'ya başkaldıran Daniken ve Vrangel'in yandaşları oldukları için "kızıl karşıtı" anlamında "Beyaz Ruslar" olarak adlandırıldı.Behzat Üsdiken, Akbank tarafından yayımlanan "Pera'dan Beyoğlu'na 1840-1955" isimli kitabında Beyaz Rusların İstanbul'da açtığı lokantaları anlatır. Maxim, Moscovite, George Carpitch, Medvied, Rose-Noire, Splendid, Cherezade, Novotny, Kievski Ugolok, Kit-Kat, Causasse-Dulber, Sarmatov, Dore ve Rejans bunların başlıcalarıdır. Bunlardan sadece Rejans sahip değiştirerek günümüze kadar yaşamını sürdürebilmiştir. Beyoğlu'nda 1804'te yaptırılan Panaia Kilisesi'nin iki yanında oluşan Olivo Geçidi ile Panaia Geçidi (Emir Nevruz Sokağı) arasındaki Rejans lokantasının şimdilerde bulunduğu yerde 1920'lerin başında Triamon Palace adı altında bir birahane ve lokanta açılmıştı. O dönem lokantanın bahçesi yoktu. Musevilerin Cheval Sion adlı kulüpleri buradaydı.Bu lokal açıldıktan kısa bir süre sonra, 1921 yılı içinde Mihail Mihailoviç tarafından devralındı. Mihail Mihailoviç burayı dekore etmek için gerekli sermayeyi bulamadı. 1922 yılının ortalarında, Grand Rue de Pera üzerinde ve Misk (Mis) Sokağı'nı geçtikten (Taksim'e doğru) hemen sonra Tophaneli Rıza'nın restoranını Fransız Berthet satın aldı. Burada Fransız havası taşıyan bir lüks lokal açtı. Bu lokalin adı, La Regence, Cafe-Restaurant-Glacier (Maison Française) idi. Kalan tek Rus lokantası İşte Pera'da, Regence adı ilk kez bu Fransız lokantası için kullanıldı. 1923'ün sonlarına doğru, içki yasağı nedeniyle Berthet, lokalini Mihail Mihailoviç'e devretti. Mihail Mihailoviç 1924'te şimdiki Rejans'ı, önce Turquosie adıyla açtı.Mihail Mihailoviç daha sonraları Tevfik Manars, Vera Çirik, Vera Protoppova'yla ortak olarak Olivio Geçidi'ndeki yerini yeniden dekore etti. Ve de buraya Rejans Kahve, Lokanta ve Çiçekli Bahçesi adını verdi. O dönem lokantada hem müzik hem de şantözler bulunuyordu. Akşamları yemeklerde hem dans müziği çalıyor hem de dans edilebiliyordu. Lokanta Fransız, Rus ve Türk mutfağını yaşatmaya çalışıyordu.Bu dörtlü ortaklık Vera Protoppova'nın ayrılarak yurtdışına gitmesiyle üçe indi. Zaman içinde Tevfik Manars kendi hissesini gene bir Rus göçmeni olan Abdurrahman Şirin'e sattı. Abdurrahman Şirin ölünce hissesi kız kardeşine, onun ölümü üzerine de oğlu Selim Taygan'a kaldı. Mihail Mihailoviç ise 1971 yılında öldüğünde, vârisleri ortak oldu. 1976 yılında lokantada yangın çıktı. Bir süre kapalı kaldı. Bu dönemde, Mihail Mihailoviç'in vârisleriyle Vera Çirik hisselerini sattı. Lokanta onarılarak 1977 yılında yeniden açıldığında ortakları artık Selim Taygan ve Nüvit Sezener'di. 1976'da yandı Sayın okuyucularım, Beyoğlu artık eski Beyoğlu değil. Beyoğlu'nu Beyoğlu yapan insanlar değişti. Beyoğlu'nda artık azınlıklar, yabancılar değil "Anadolu" çoğunlukta. Azınlıkların ve yabancıların yaşam tarzları, lokanta, bar alışkanları farklıydı, bizim alışkanlıklarımız farklı.Rejans'ta eskiden Atatürk 2 numaralı masada yemek yer, müzik dinler, dans edermiş. Alman büyükelçi Von Papen 17 numaralı masada otururmuş. Girişteki deri koltuklarda Fahrettin Kerim Gökay istirahat edermiş... Bunlar hikaye... Gerçekçi olalım. Rejans'ın mutfağında, salonlarında çalışanlar şimdilerde kendilerine anlatılan (hayatlarında yemedikleri, görmedikleri) eski yemekleri yapmaya çalışıyor, eski tür hizmeti vermeye özeniyor. İşletmecileri ise iyi niyetle, değişen Beyoğlu'nda Rejans ismini yaşatmaya çabalıyor. Ne yapsınlar ki? Beyaz Rusları nereden bulup mutfakta, salonlarında çalıştıracaklar? Piyanonun başına kimi oturtacaklar? Ya eski müşterileri... Onları nereden bulacaklar?Siz yine de Rejans'a uğrayın... Beyoğlu'nda 75 yıldır aynı ismi taşıyan, eskiyi yaşatmaya çalışan lokantada Ağrılı aşçının hazırladığı Rus yemeklerini tadın. Ağrılı aşçıdan Rus yemekleri Çırağan Kempinski bünyesindeki Gazebo, Laledan ve Tuğra restoranlarda baharla birlikte Kuşkonmaz Günleri başlıyor. Yarın başlayacak ve bir hafta devam edecek olan festivalde kuşkonmazlı salatalar, yemekler ve tatlılar hazırlanacak. Tel: (0212) 326 46 46-7235. Polat Renaissance İstanbul da mayıs ayı boyunca kuşkonmaz servis edecek. Beyaz kuşkonmazlı bonfile, kuşkonmazlı somon seçenekler arasında. Tel: (0212) 414 18 67 Şimdi kuşkonmaz zamanı