Dünya teyakkuzda

Yeni tip koronavirüs (2019-nCoV) salgını ilk olarak Çin’in Hubey Eyaleti’ne bağlı Vuhan kentinde 12 Aralık’ta tespit edildi. Vuhan Belediyesi Sağlık Komisyonu, 31 Aralık’ta kentteki Huanan Deniz Ürünleri Pazarı ile teması bulunan 27 kişide daha “gizemli” hastalığın görüldüğünü açıklamış ve pazarı kapatmıştı. Virüsün kısa sürede Vuhan’dan diğer kent ve eyaletlere sıçraması nedeniyle 22 Ocak’tan bu yana başta Vuhan olmak üzere Hubey’e bağlı irili ufaklı 17 kentte toplu ulaşım durdurulmuştu.

Vuhan’dan dünyaya hızla yayılan salgın nedeniyle 213 kişi öldü. Virüs bulaşan kişilerin sayısı 1527’sinin durumu ağır olmak üzere, 9692’ye çıktı. Virüsten etkilenme durumu şüpheli olanların sayısı ise 15 bin 238’e ulaştı. Bugüne kadar toplam 171 kişi de iyileşerek taburcu edildi. Bununla birlikte müşahede altına alınanların sayısında da ciddi artış görüldü, sayı 102 bin 427’e çıktı. Yeni tip virüsten son 24 saatte 43 kişi daha yaşamını yitirdi, 1982 yeni vaka tespit edildi. Virüsün merkez üssü Hubey Eyaleti’nde ise can kaybı 204’e ulaştı. Çin Ulusal Sağlık Komisyonu, yeni tip koronavirüse yakalandıktan sonra iyileşenlerin tekrar virüse yakalanabileceğini açıkladı.

Doktorlara tükürüyorlar

Vuhan’da hastanelerde koruyucu kıyafetin sınırlı sayıda olması nedeniyle bazı doktorlar, yardım malzemelerinin şeffaf paketini üzerine geçirdi. Hemşireler ise ameliyat örtülerinden kendilerine maske yapmaya başladı. Öte yandan, virüs nedeniyle ölen bazı hasta yakınları doktorlara saldırmaya başladı. Önceki gün 66 yaşındaki kayınpederi ölen bir adam, doktorun boğazını ısırdı. Ayrıca, yoğunluk nedeniyle bekletilen hastalardan bazılarının da duruma sinirlenip virüsü bulaştırmak için sağlık görevlilerine tükürdüğü Vuhan’da hastanelerde koruyucu kıyafetin sınırlı sayıda olması nedeniyle bazı doktorlar, yardım malzemelerinin şeffaf paketini üzerine geçirdi. Hemşireler ise ameliyat örtülerinden kendilerine maske yapmaya başladı. Öte yandan, virüs nedeniyle ölen bazı hasta yakınları doktorlara saldırmaya başladı. Önceki gün 66 yaşındaki kayınpederi ölen bir adam, doktorun boğazını ısırdı. Ayrıca, yoğunluk nedeniyle bekletilen hastalardan bazılarının da duruma sinirlenip virüsü bulaştırmak için sağlık görevlilerine tükürdüğü ortaya çıktı.

Acil durum ne anlama geliyor?

Birleşmiş Milletler Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) acil durum ilanı, hükümetlerin ve uluslararası örgütlerin hastalığın yayılmasını engellemek için çabalarını artırmaları anlamında DSÖ’ye bazı yetkiler veriyor. Acil durum ilanı ülkeleri salgınla mücadele konusunda iş birliği yapmaya ve kaynakları ortak kullanmaya, ayrıca salgının yayıldığı ülkelerin vatandaşlarını sağlık ve hijyen tavsiyelerine uymaya teşvik ediyor. DSÖ acil durum ilan ettiğinde, bazı şehirler ve bölgeler için seyahat uyarısı yapabiliyor. Örgüt tavsiyelere uymayanlara hukuki yaptırım uygulayamıyor ancak BM üyeleri 2005’te kabul edilen DSÖ Uluslararası Sağlık Tüzüğü’nün yükümlülüklerini yerine getirmek zorunda olduğundan, DSÖ’nün tavsiyelerine uyulması konusunda ülkeler üzerinde baskı oluşuyor. DSÖ Genel Direktörü Tedros Ghebreyesus, acil durum ilan edilmesinin nedeninin “Çin’de değil, diğer ülkelerde yaşananlar” olduğunu söyledi. Ghebreyesus, virüsün sağlık sistemleri zayıf ülkelere yayılmasından endişe duyduklarını belirtti.

ABD kapıları kapattı

ABD’de koronavirüsün 6 kişide tespit edilmesinin ardından ülke genelinde ‘acil durum’ ilan edildi. ABD Sağlık Bakanı Alex Azar, son iki hafta içinde Çin’i ziyaret etmiş yabancı ülke vatandaşlarına ABD’ye seyahat yasağı getirildiğini de açıkladı. Azar, koronavirüs taşıma riski olan yabancı uyruklu vatandaşların ülkeye girişinin geçici olarak askıya alındığını söyledi. Seyahat yasağı yarın yürürlüğe girecek.

‘Kimçi sizi korumaz’

Güney Kore’de bazı uzmanlar geleneksel Kore yemeği olan kimçinin virüse karşı savaştığını iddia edince halk, mayalanmış lahana ve kırmızı biberden yapılan yemeğe akın etti. Virüs paniği nedeniyle bu ürünlerin bitme noktasına gelmesi üzerine sağlık bakanı “Kimçi sizi korumaz” diye açıklama yaptı.




Daha önce de ilan etmişti

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), daha önce sadece 5 kez uluslararası kamu sağlığı acil durumu ilan etti. İşte onlar:

Domuz gribi, 2009: H1N1 virüsü 2009’da yayılmaya başladı ve 200 binden fazla insanın ölümüne neden oldu. DSÖ hastalığın yayılışını daha dikkatli takip edebilmek ve aşı dahil, virüsün önüne geçebilecek önlemlerin alınabilmesi için acil durum ilan etti.

Çocuk felci, 2014: 2012’de neredeyse tamamen ortadan kaybolmuş olan çocuk felci (polio) vakaları, 2013’te yeniden yükselişe geçti. Çocuk felcinin yok edilmesiyle ilgili çabaları tehdit etmesi nedeniyle DSÖ acil durum ilan etti.

Zika, 2016: DSÖ virüsün Amerika kıtasında hızla yayılmasının ardından acil durum ilan etti. Zika belirtilerinin çoğu hayati tehlike arz etmese de bebeklerin gelişimlerini tamamlamadan doğmasına yol açıyordu.

Ebola, 2014 ve 2019: Ölümcül hastalık nedeniyle iki kez acil durum ilan edildi. İlk acil durum Ağustos 2014’ten 2016’nın mart ayına kadar sürdü. Bu süre içinde 30 binden fazla kişi salgından etkilendi, Batı Afrika’da 11 binden fazla kişi hayatını kaybetti. 2. acil durum bu ölümler nedeniyle ilan edildi.

‘Aşı 20 ayda hazır olur’

Dünya salgın nedeniyle teyakkuza geçti. Virüs Rusya, İsveç, İtalya ve İngiltere’ye de sıçradı. 5 vakanın görüldüğü Almanya’da dün 6 yaşındaki bir çocukta daha virüs tespit edildi. İsveç’in Jönköping kentinde de 20 yaşlarında bir kadında koronavirüse rastlandığı belirtildi. Çinlilere yönelik ırkçı saldırıların başladığı İtalya’da ise hükümet koronavirüsü nedeniyle 6 ay sürekye OHAL ilan edildi. Avrupa Birliği (AB), yeni tip koronavirüsün araştırılması için 10 milyon euro hibe edeceğini açıkladı. Fransız Pasteur Enstitüsü’nden bilim insanları ise koronavirüs aşısı için tarih verdi ve aşının 20 aylık bir sürede tamamlanabileceğini açıkladı. Dünya Sağlık Örgütü, Çin’e sınırların kapatılmasının insanları yasa dışı yollardan ülkelerine girmeye itebileceğini ve bunun da salgının daha da yayılmasına yol açabileceği uyarısı yaptı. Çin’in Birleşmiş Milletler Temsilcisi Cang Cün de uluslararası dayanışma çağrısı yaptı.

15 dakikada virüs testi

Çin’in Wuxi kentinde, uzmanlar koronavirüsü 8 ila 15 dakika arasında tespit edebilecek yeni bir cihaz geliştirdi. Çin Ulusal Hastalık Kontrol ve Önleme Enstitüsü ve Wuxi merkezli bir yüksek teknoloji şirketi uzmanlarının ortak çalışması olan testin taşınabilir olmasının kullanımı kolaylaştırdığı ifade edildi. Test kitinin seri üretime geçtiğini bildiren uzmanlar, testin günde 4 bin kişide uygulanabileceğine vurgu yaptı. Test, Çin’in Hubey bölgesinde uygulanmaya başlandı.

VİRÜS ÇİN HARİÇ 24 ÜLKEDE

l Çin: 9692 vaka, 213 ölü
l Tayland: 19
l Japonya: 14
l Singapur: 13
l Hong Kong: 12
l Tayvan: 9
l Malezya: 8
l Avustralya: 7
l Güney Kore: 11
l Fransa: 6
l Vietnam: 5
l ABD: 6
l Almanya: 6
l Makao: 5
l Kanada: 3
l Birleşik Arap
Emirlikleri: 4
l İtalya: 2
l İngiltere: 2
l Hindistan: 1
l Filipinler: 1
l Finlandiya: 1
l Nepal: 1
l Kamboçya: 1
l Sri Lanka: 1
l Rusya: 2
l İsveç: 1

 Mühürlü köprü

Vuhan kentinin bulunduğu Hubei bölgesiyle Jiangxi bölgesini birbirine bağlayan “Jiujiang Yangtze Nehir Köprüsü”nde polisler kontrol noktası kurdu. Hubei’den Jiangxi’e gelen pek çok kişi, ıssız köprüde polis kontrolünden geçti.