Sema EMİROĞLU - NEW YORK

ABD' li ünlü Ortadoğu uzmanlarından Robert Kaplan, Bakü'nün dünyanın en büyük petrol başkentlerinden biri haline gelerek İran'ı ABD ile işbirliği yapmaya iteceğini ve Türkiye ile komşularındaki devlet sistemlerinin zayıflığının, ABD'nin "güçlü bir İran'a yönelmesine"yol açacağını bildirdi.
Kaplan, The Wall Street gazetesinde yayımlanan yorumunda, ABD ve İran'ın her zaman birbirine ihtiyacı olduğuna dikkat çekti. "Neden ABD ve İran tekrar dost olacak?"başlıklı yorumunda İranlı yetkililerin,"büyük değişiklik ve modernizasyon geçirmekte olan toplumun, Tahran'da yeni bir düşünce tarzı gerektirdiğine inandığını"kaydetti.
"Geleceğin petrol zengini Kuveyt"i olarak nitelendirdiği Azerbaycan'ın, ülkesinde yaşayan Azerileri yanına çekme olasılığının İran'ın korkuttuğuna işaret eden Kaplan şöyle devam etti:
"İranlılar'ın, Amerikan yaptırımlarına karşın, yatırım ve krediler konusunda Avrupa başkentleriyle iş yapmayı başarmasına rağmen, ABD - İran ilişkileri düzelinceye kadar, Avrupalılar'ın İran'da riske atacakları paranın bir sınırı var. Ayrıca alternatif enerji kaynakları gerçekten pratik hale gelinceye kadar dünyanın en büyük petrol akışına Hazar Denizi'nden başlanacak ve milyarlarca dolar tehlike altına girecek. ABD, Rusya'da demokrasideki geçiş döneminin belirsizliğini dikkate alacak ve Hazar Denizi'ne giriş için Rusya dışında bir ülke arayacaktır ki, bunu en etkili biçimde ancak İran'la yakınlaşarak sağlayabilir."
Yazıda, İran'la anlaşmanın, bu ülkeyle yıllardır gizli temas halinde olan ve İran'ı geleneksel olarak Araplar'a karşı bir ağırlık gözüyle bakan İsrail tarafından memnunlukla karşılanacağı da belirtildi. ABD Başkanı Bill Clinton' ın, Ortadoğu'yu sadece dar Arap - İsrail çerçevesi içinde görerek, gelecek yüzyılda"gerçek"haline gelecek yeni petrol ve iktidar coğrafyasını göz ardı ettiğini de bildiren Kaplan, "Çünkü sadece petrolün yönü, artık Basra Körfezi'nden kuzeye, Hazar'a doğru kaymakla kalmıyor. Ayrıca Türkiye, Irak, Suriye ve Suudi Arabistan'daki devlet sistemleri çeşitli kademelerde zayıflıyor. İran devleti, tüm Bizans karmaşalarına ve şeytanlığına rağmen, gerçekte istikrarlı olduğunu ortaya koyabilir"dedi.