Çekim Eki İle Yapım Eki Arasındaki Farklar Nelerdir?
16.06.2021 - 14:35 | Son Güncellenme:
Sondan eklemli bir dil olan Türkçe, sözcük yapısı itibariyle hem konuşma hem de yazma uygulamalarında farklı ekler içermektedir. Bu ekler kimi zaman kelimelere bir eylem anlamı kazandırırken kimi zaman sözcüğün pekişmesi, yeni sözcük türetimine neden olmaktadır. Türkçedeki eklerin kullanımı çekim ve yapım eki şeklinde iki grupta toplanmıştır. Ön ek içermeyen dilimizde kelimelerine sonlarına eklenen eklerin bir diğer amacı da geçici olarak bir anlamı ifade etme amaçlıdır. Peki, çekim eki ile yapım eki arasındaki farklar nelerdir? İşte, merak edilen tüm detaylar.
Çekim ekleri, kelimenin anlam bütünlüğünü bozmayan, farklı bir sözcük oluşturmayan ve cümlede geçen diğer kelimelerle anlam ilişkisinin kurulmasını sağlayan eklerdir. Yapım ekleri ise hem sözcüğün anlamını değiştirir hem de kelimede tür farklılığı doğurabilir.
Çekim Eki İle Yapım Eki Arasındaki Farklar Nelerdir?
• Çekim ekini yapım ekimden ayıran en önemli fark sözcükteki anlam değişikliğidir. Çekim ekinin geldiği bir kelime anlam değişikliği olmaz ancak yapım ekinde kelimenin anlamı değişmektedir. Bu durumu bir örnekle pekiştirmek konunun daha net bir biçimde anlaşılmasını sağlayacaktır;
“Ahmet yolda bekliyor” cümlesi içerisinde yer alan “yolda” kelimesi bir konum ifade etmektedir. Kelimenin sonuna gelen “da” eki bir çekim ekidir çünkü kelimenin anlamını değiştirmemektedir.
“Yolcu bekliyor” cümlesi ise yapım eki için iyi bir örneklemedir. Cümlede geçen “yolcu” kelimesi yol ve –cu eklerinin birleşimiyle oluşmuş ve kelime “yol” anlamının dışına çıkarak farklı bir nitelik kazanmıştır.
• Çekim ekini yapım ekinden ayırt etmek için sözcüğün yapısına bakmak yeterlidir. Cümle içerisinde yapım ekleri daima çekim eklerinden daha sonra gelecek şekilde sıralanır. Nadirde olsa bazen farklı örneklerle karşılaşılabiliyor olsa da bu durum Türkçedeki pek çok sözcük için geçerli olma özelliği taşımaktadır. Yapım ekleri kelimelerin anlamında değişime neden olan eklerdir.
