Ünsüz Uyumu Nedir? Ünsüz Uyumu İle İlgili Örnekler Nelerdir?

Türkçede bir kelime sert ünsüz ile bitiyorsa bu kelimenin sert ünsüz ile başlayan bir ek alması gerekmektedir. Yumuşak bir ünsüzle biten kelimenin ise yumuşak ünsüz ile başlayan bir ek alması gerekmektedir. Bu durum ünsüz uyumu olarak isimlendirilmektedir.

Ünsüz Uyumu Nedir?

Ünsüz uyumu konusunda sertlik ile yumuşaklık konuları oldukça önemlidir. Bu konu ile alakalı olarak sert ve yumuşak ünsüzlerin bilinmesi gerekmektedir. Bir kelime içerisinde yan yana gelen ünsüz harflerin sertlik ve yumuşaklık olarak birbirleri ile benzer olmaları gerekir.

p, ç, t, k ünsüzlerinin yumuşak ünsüz karşılıkları b, c, d, g (ğ) şeklindedir. Ünsüz uyumunda bu ünsüz kelimeler göz önünde bulundurulmaktadır. Türkçede her ünsüzün yan yana getirilmesi doğru değildir. Bu ünsüzlerin belli bir kural dahilinde yan yana gelmesi gerekmektedir. Bunun yanında telaffuz edilirken de buna uygun bir şekilde telaffuz edilmesi gerekmektedir.

Eğer bir kelime Türkçeye yabancı bir dilden geldi ise telaffuza aykırı bir durum olması halinde değiştirilip o şekilde söylenmesi gerekmektedir. Ünsüz uyumları Türkçe kelimelerde uygulandığı gibi dilimize yabancı bir dilden gelen kelimelerde de uygulanması gerekmektedir.

Ünsüz Uyumu İle İlgili Örnekler Nelerdir?

Yumuşak ünsüzlerden biri ile biten bir kelime (b, c, d, g) ek aldığı zaman, ekin bu ünsüzlerden biri ile başlaması gerekmektedir. Örnek: bilgin, kuralcı, kardeş gibi...

Bir kelime sert bir ünsüz ile bitiyorsa o zaman b, c, d, g ile başlayan bir ek aldığı zaman bu ekin ilk harfi p, ç, t, k ünsüzlerinden birine dönüşecektir. Örnek: aşçı, meslektaş, çiçekten gibi...

Bu durum özel isimler, sayılar, kısaltmalar için de geçerli olan bir durumdur. Sayılar, kısaltmalarda okunuşların esas alınarak eklerin getirilmesi gerekmektedir. Örnek: İstanbul'da, 1934'ten, 12'lik gibi...

Üçgen, dörtgen, beşgen gibi geometrik terimlerde bu kurala uyulmamaktadır. Bu sebeple bu kelimelerde ünsüz uyumu aramak doğru değildir.