Yardımcı Ünsüz Nedir? Örnekler İle Yardımcı Ünsüzler Konu Anlatımı

Yardımcı ünsüz konusu öğrenci olmuş her bireyin eğitim hayatında ve Türkçe dersinde mutlaka karşısına çıkmıştır. Günlük hayatımızda da Türkçe konuşurken kaynaştırma ünsüzünü bazı kelimelerde uygularız. Çünkü Türkçe de yapı gereği iki ünlü harf yan yana kullanılamaz. Ünlü ve ünsüz harflerin bir konusu olan bu konular gerek günlük hayatımızda gerekse eğitim hayatımızda Türkçeyi iyi konuşabilmek ve anlamak için gerekli kurallardır.

Yardımcı Ünsüz Nedir?

İki ünlü harfin yan yana gelemeyeceği durumunu gidermek amacıyla, ünlü ile biten kök ya da gövdenin sonuna eklenerek bir ünlü ile başlayan ekin önüne gelen ünsüz ekine yardımcı ünsüz denir. Ya da kaynaştırma ünsüzü olarak da Türkçe de denmektedir. 

Tanımdan da anlaşılacağı gibi yardımcı ünsüz iki ünlü arasına girmektedir. Bu yüzden de ismine yardımcı ünsüz denmektedir. 

Örnekler İle Yardımcı Ünsüzler Konu Anlatımı

Örnekler ile bakıldığında yardımcı ünsüz konusu çok daha iyi anlaşılmaktadır. Kaynaştırma ünsüzünün olduğu örnek cümlelerde sesli harfle biten bir sözcüğe sesli harfle başlayan bir kelime geldiğinde araya yardımcı ünsüz getirilir.

Örnekleri anlayabilmek için yardımcı ünsüzlerin neler olduğunu bilmek gerekir. Yönelme eki olarak bilinen ''e'' ve ''a'' bulunma ekleriyle yani ''de'' ve ''da'' ekleriyle birlikte kullanılır.

Üleştirme sayı sıfatları ve iyelik eklerinde yardımcı ünsüzler kullanılmaktadır. En çok kullanılan kaynaştırma ünsüzleri ise Ş, Y, N harfleridir. 

Kaynaştırma ünsüzleri en çok fiil çekimlerinde kullanılır. Yani bir fiil ile erek ya da arak yapısının arasına girmektedir. Böyle bir duruma örnek cümle şöyledir:

Şarkı dinleyerek uyuya kalmışım. Bu cümlede dinle bir fiildir. Erek fiilinin arasına ise Y kaynaştırma ünsüzü girmiştir. Çünkü iki sesli harf ile başlayan iki fiil yan yana gelemez. 

Gelecek zamanlı cümlelerde kaynaştırma ünsüzleri kullanılır. Türkçede gelecek zamanı ecek ve acak ekleri temsil eder. Böyle cümlelerde de iki sesli harfin arasına kaynaştırma ünsüzü getirilir. Örneğin deneyecek fiili gelecek zaman fiilidir. Dene fiili ile ecek zaman eki arasına Y kaynaştırma ünsüzü gelmiştir.

Kaynaştırma ünsüzünün kullanıldığı örnek cümleler:

Annem bize ikişer tane oyuncak aldı.

Bu cümlede yer alan ikişer kelimesi üleştirme sayı sıfatı olarak kullanılmıştır. Sıfat er, ar ekleriyle oluşturulmuştur. Doğal olarak da iki kelimesiyle er eki arasına Ş kaynaştırma ünsüzü gelmiştir. Yanlış olan kelime ikier doğru olan kelime ise ikişer sözcüğüdür. 

O ormanda dereyi gören çocuk ağlamaya başladı

Bu cümlede ise bir yönelme söz konusudur. Dereyi kelimesinde yer alan ı, i harfleri Türkçede yönelme olarak kullanılmaktadır. Dere kelimesi ise ünlü harf olan e harfiyle bitmiştir. Bu kelimeye yönelme eki olan i harfi geldiğinde iki ünlü harf yan yana gelemeyeceği için araya Y kaynaştırma ünsüzü gelerek dereyi kelimesi olmuştur.