Nakit bitti bahşiş karıştı

Duygu Erdoğan / İSTANBUL - Restoranlarda yüzde 80 oranını geçen kartlı ödemeler nedeniyle ‘bahşiş’ konusunda yaşanan karışıklık gündemden düşmüyor. Mevcut durumda kartlı ödemede bahşiş ‘servis ücreti’ gibi isimler altında alınabiliyor. Ancak bu şekilde alındığında iş yeri kazancı içinde yüzde 40-55 arasında vergi kesintileri meydana geliyor. Zaten oldukça düşen bahşişler, bir de kartlı ödemede nasıl tahsil ediyeceği ve ne oranda alınacağı karmaşası nedeniyle giderek azalıyor.

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın sektör paydaşları önerileriyle şekillendirdiği çalışmaya göre, hesabı ödeyenlere bahşişin de kartlı olarak ödenmesi önerilecek, bu durumda kayıt altına bahşiş olarak girecek ödemeler yüzde 10 vergi kesintisiyle çalışanların hesabına geçecek. Daha önce gündeme gelen çalışma üzerinde yeni görüşler alınarak güncelleniyor.

‘Yanlış anlaşıldı’

Çalışma geçen yıl kamuoyu gündemine geldiğinde ‘ekstra vergi alınacak’ algısı oluştuğunu belirten sektör temsilcileri, ancak kayıt altına alınacak ve çalışan hesabına geçecek ödemelerin mevcuttaki vergi yükünü azalttığını vurguluyor. Yaptıkları çalışma tasarısının ‘yanlış anlaşıldığını’ belirten sektör paydaşları; kartlı ödemelerde mevcut durumdaki kesintinin çalışanlar tarafından da istenmediğini yeni çalışmanın her taraf için olumlu karşılandığını ifade ettiler.

‘Kazançları eritti’

Daha önce konuya ilişkin açıklamalarını internet sitesinde yayınlayan Turizm, Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmecileri Derneği (TURYİD) tarafından yurt dışında da bahşiş ödemelerinin gönüllü olarak kartlı yapıldığı ve buna göre oranlar belirlenerek karttan çekildiği hatırlatıldı. Açıklamada, sektör olarak Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan uzunca bir süredir bizzat talep edilen, kredi kartı ile bahşiş ödenmesi yasal düzenlemesinin sektör çalışanlarıyla birlikte destekledikleri ifade edildi. Buna göre, şu açıklama yapıldı:

“Tamamen gönüllülük esasına dayalı olarak, çalışandan alınan hizmeti mükafatlandırmak amaçlı armağan kapsamında verilen bahşiş kredi kartı yöntemiyle ödenmesi durumunda mevcut yasalar çerçevesinde ancak hesap pusulalarında yer alan ‘servis ücreti’ namı altında mümkün ve bu durumda da ücretin tanımı içinde değerlendirilmek zorunda, buna bağlı olarak da yüzde 55’e varan kesintiler sonrası çalışana aktarılan servis ücreti hak edişi çok azaldı ve bu durum çalışanların alın teri olarak gördükleri kazançlarını eritti. Yeni düzenlemeyle birlikte müşteriler için zorunlu bir ödeme olmaktan çıkacak olan bahşiş sadece yüzde 10’luk bir vergi kesintisi sonrası çalışanlara aktarılacak.”

‘Yüzde 50 artabilir’

Tüm Restoran ve Turizmciler Derneği (TÜRES) de düzenleme üzerinde çalışırken, önemli bir çalışan ağını temsil ediyor. TÜRES’ten yapılan açıklamada, “Bahşişle alakalı geçtiğimiz yıl meclis gündeminde yer almasını istediğimiz yasa teklifi maalesef kötü bir algı ile meclise gelemedi. İşçi, işveren, sendikalar ve devlet bunu istiyor. Bu işle beraber özellikle kayıt dışı kayıt altına alınıyor. Günümüzde artık her şey kredi kartlarıyla ödeniyor. Biz bunu bahşişe döndürerek hem sektörümüzdeki çalışanlara daha fazla kazandırmak, hem de nitelikli personelin sektörden ayrılmasının önüne geçmek istiyoruz” denildi. Yapılan açıklamada konuya ilişkin şu örnek verildi: “Örneğin 1000 liralık hesaba, 100 TL bahşiş bırakıyorsanız bunun sadece yüzde 40’ı yani 40 TL’si çalışanın cebine giriyor. Fakat eğer bu yasa çıkarsa bu oran yüzde 10 olacak ve çalışan kazanacak. Yani 1000 liraya 100 TL bahşiş bırakıldığında, çalışanın cebine 90 TL girecek. Yasanın, çalışanların bahşişini en az yüzde 50 artıracağını öngörüyoruz.”