"AVM'ler 600 bin kişiye doğrudan istihdam sağlıyor, dolaylı olarak ise sağlanan istihdam 3 milyonu buluyor. Bu nedenle buradaki sağlıklı işleyişin devamı her bakımdan büyük önem taşıyor."
MEMNUNİYETLE KARŞILIYORUZ
Kapanmanın sektör için çok önemli olduğunu söyleyen Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı (BMD) Sinan Öncel ise, "Bu süreçte AVM tarafından böyle bir adımın gelmesini memnuniyetle karşılıyoruz. Bu kiranın istenmesi karşılıklı sıkıntı yaşanmasına yol açacaktı.
Tam kapanma gelmeden önce de 84 olan haftalık çalışma saatlerimiz 35'e kadar inmişti. Ciddi bir gelir kaybına uğradık. Vergilerimiz, alınan malların ödemesi gibi tüm sorumluluklarımız devam ediyor. Kapalı kalınacak sürelerde kira ödenmeyecek olmasıyla ilgili düzenleme sektörümüz için hayati önem taşıyor" değerlendirmesinde bulundu.
ESNAFTAN 12 MADDELİK TALEP LİSTESİ
Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfedarasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken dün Ticaret Bakanı Mehmet Muş'u ziyaret ederek tam kapanma döneminde esnafa destek verilmesini istedi. Palandöken, Bakan Muş'a esnafa vergi muafiyeti, faturaların geçici olarak devlet tarafından ödenmesi, zordaki esnafın borçlarının ertelenmesi başta olmak üzere 12 maddelik talep listesi sundu.
Listede, esnaf ve sanatkârlara yeni bir yapılandırma hakkının sağlanması, ticari araçların kullandığı akaryakıt fiyatlarında ÖTV ve KDV indirimi yapılması, esnaf ve sanatkârlarla yanlarında çalışanlara koronavirüs aşısında öncelik tanınması, kısa çalışma ödeneğinin kapsamının genişletilmesi, nakdi destek sağlanması gibi talepler yer aldı.
‘Tecrübemiz var ama destek şart’
Salgın tedbirleri kapsamında 29 Nisan 19.00’dan 17 Mayıs 05.00’a kadar sürecek tam kapanma için esnaftan turizmciye, perakende sektöründen e-ticaret erbabına farklı kesimler beklentilerini ve hazırlıklarını Milliyet’e anlattı.
Esnaf için yeni önlem talebi
İstanbul Berberler Odası Başkanı Şükrü Akyüz, Ramazan Bayramı öncesi uygulanan tam kapanmanın berber esnafını maddi yönden mağdur edeceğini belirterek, “Mutlaka zamanla esnafı kollayan bir destek geleceğini düşünüyoruz. Getirilen çözümlerin de esnafı rahatlatacak şekilde olması gerekiyor” dedi.
Kısmi kapanma döneminde de saat kısıtlaması, hafta sonu yasaklarına rağmen berber esnafı olarak çarkları döndürdüklerine değinen Akyüz, “Tam kapanmayla birlikte bayramdan sonra rahatlayacağımızı düşünüyoruz. Gelir kaybı desteğinin birkaç ay daha sürmesi de esnafa katkı sağlar” ifadelerini kullandı.
‘Deposu olmayan KOBİ ne yapacak?’
Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) Başkanı Emre Ekmekçi, geçmiş kapanmaya göre daha deneyimli olduklarını kaydederek, “Marketler ve diğer pek çok kurum sanal ticarete girdi. Onların teslimatları güçlendi. Diğer yandan kargo kapasitesi arttı.
Her anlamda e-ticarette Türkiye’ye yetecek kapasitemiz var. Yalnız burada KOBİ’ler için bir sorun var. Depoları olan e-ticaret firmaları sorun yaşamıyor ama dükkânından gönderim yapan küçük girişimci bunu açamayacak. Orada bir düzenleme gerekiyor. Biz sektör olarak göreve hazırız. Bu kapanmayı da başarıyla atlatacağız” dedi.
Fırıncı aşı istiyor
İstanbul Fırıncılar Odası Başkanı Erdoğan Çetin, bir yılı aşkın yasaklardan muaf olarak hizmet verdiklerini açıkladı. “Vatandaşlarımızın ekmeklerini mümkün olduğunca ve hijyen şartları çerçevesinde ulaştırmaya çalışıyoruz” diyen Çetin, “Tam kapanma nedeniyle İstanbullular memleketlerine, yazlıklarına gidiyor. Bu nedenle satışlarda bir miktar düşüş bekliyoruz. Müşterilerle temas halinde olduğumuz için fırıncılar olarak aşılamada öncelikli gruba alınmak istiyoruz” ifadelerini kullandı.
AVM kira almıyor ama caddede durum farklı
Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hüseyin Altaş, pandeminin şiddetinin azalması ve sektörlerin önünü daha iyi görebilmesi adına 17 günlük tam kapanmayı olumlu karşıladıklarını belirterek, “Bu süreçte AVM’lerde market, eczane ve hijyenik ürün satışı yapan mağazalar açık olacak. Kapanacak mağazalarda AYD olarak AVM’lerin kiracılarından kira alınmaması konusunda tavsiye kararımız var. AVM’lerin yüzde 90’dan fazlası buna uyuyor. Ancak perakendeciler için cadde mağazalarında sorun yaşanıyor. Oralarda mülk sahiplerinin çoğu kira almamaya yanaşmıyor” dedi.
Zorunlu seyahatte konaklama mümkün
Şehirlerarası ulaşımda tıpkı özel araçla seyahatte olduğu gibi toplu ulaşımda da seyahat izin belgesi zorunlu olacak. Konaklama tesisleri sadece zorunlu durumlara bağlı seyahat izin belgesi alan kişilere hizmet verebilecek. Turistik faaliyetler kapsamında Türkiye’ye gelen yabancılar ise muafiyet kapsamında olacak.
Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK) Başkanı Mehmet İşler, toplum sağlığı ve ekonominin yeniden canlanması adına, turizmcilerin bu tam kapanma sürecinde bayram dahil olmak üzere ciddi bir dönemin gelirini feda etmekten çekinmediklerini söyledi. Kısa çalışma ödeneğinin Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından haziran sonuna kadar uzatıldığını hatırlatan İşler, “Koruduğumuz istihdamımızla, tam kapanma ardından sezona daha güçlü başlayacağımıza inanıyoruz” dedi.
‘Zincir pazar kapalı küçük esnafa yarar’
Türkiye Perakendeciler Federasyonu (TPF) Yönetim Kurulu Üyesi Faruk Güzeldere, bu kapanmanın geçen yılki kapanmadan farklı olacağını belirterek, şunları söyledi:
“Geçen yılki deneyimlenmemiş bir şeydi. Panik havası vardı ve bu panikle beraber talep artışı patladı. Bu yıl böyle bir şey beklemiyoruz. Raflarımız dolu ve stok sorunu yok, fiyatlar da kontrol altında. Sürece hazırlıklıyız. Zaten Ramazan’dayız, hazırlığımızı yapmıştık. Gıda tedariğinde hiçbir sorun yok. Vatandaşımızın panik yapmasına gerek yok. İhtiyacı kadar alsın, aşırı talebi çoğaltıp fiyat artışına neden olmasın. Zaten fiyatlarda da kademeli düşüş görünüyor. Sebze meyve seradan tarlaya indi. Hububat ve bakliyatta da gevşeme olacak. Zincir ve süpermarket pazar günü kapalı olacak. Bu da küçük esnafa yarayacak.”
Kuaförden ödeme ve kredi talebi
İstanbul Kadın Kuaförleri - Manikürcüleri Esnaf ve Sanatkârlar Odası (İKKMO) Başkanı Ali Haydar Alkoç, randevularda artış olduğunu söyledi. Alkoç, Türkiye Berberler Kuaförler ve Güzellik Uzmanları Federasyonu’na konuyla ilgili ilettikleri taleplerini şöyle sıraladı:
“Kapalı kalınan sürede işyeri kira ücretleri, işyeri ve evi kira olan üyelerimizin ev kiralarının en az yüzde 50’si, personel giderleri, fatura ödemeleri devlet tarafından karşılanmalı. Meslek odası üyemiz için 10 bin lira hibe ödemesi yapılmalı. KDV oranı 2023’e kadar yüzde 8 olarak kalmalı. Meslek odası aidat ödemelerini devlet karşılamalı ya da alınmaması yönünde bir yasa çıkarılmalı. Her üyemiz için faizsiz 20 bin lira kredi tanımlaması yapılması, bu ödemeler 1 yıl sonra başlayacak şekilde 3 yıla eşit bölünmeli.”
Turizmdeki beklenti yeniden normalleşme
Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Başkanı Müberra Eresin, önceliklerinin insan sağlığı olduğuna vurgu yaparken, “Alınan tedbirler ve tam kapanma kararıyla vaka sayılarının endişe oluşturmayacak seviyelere inmesini diliyoruz. Aşılamaların da hızlanmasıyla tam kapanma sonrası normal hayatımıza, normal iş akışına dönebilmek en büyük arzumuz. Turizm sektörü çok zor günler geçiriyor. Yeniden normalleşme sürecine girebilmeyi diliyoruz. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un açıklamasına göre, yeni kısıtlama kararları turistleri kapsamayacak. Dolayısıyla ülkemizi ziyaret etmek isteyen misafirlerimiz için otellerimiz açık” diye konuştu.
Otobüs ve uçak biletine hücum
‘Tam kapanma’ kararı, online seyahat bileti sitelerinde yoğunluk oluşturdu. Kısıtlamalar öncesi şehir değiştirerek bu süreci memleketinde ya da yazlıklarında geçirmek isteyen vatandaşların, açıklamanın hemen ardından bilet arayışına başladığını belirten biletall.com CEO’su Yaşar Çelik, “Normal bir güne göre 4 kat otobüs bileti, 3 kat uçak bileti satıldı. Ayrıca bayram için tatil planı olanlar ise iptallerini yaptırmaya başladı” dedi. Bazı sitelerin kilitlendiğini anlatan Çelik, yoğunluğun sürdüğünü ifade etti.
Hangi destekler devam ediyor?
Kovid-19 salgını dolayısıyla hükümetin ticaret erbabının yaşadığı mali kayıpların telafisi için sağladığı gelir kaybı, ciro kaybı, kira ve sigorta prim destekleri, perşembe akşamından itibaren başlayacak “tam kapanma” döneminde de sürecek.
Bu kapsamda, lokanta, restoran, kafe, kıraathane ve spor salonu gibi birçok alanda 1500 lira sigorta prim desteği mayıs sonuna kadar devam edecek. Gelir kaybı desteği, kira desteği ve ciro kaybı desteğinde başvuru süreçleri de sürüyor. Söz konusu destekler için son başvuru tarihi 30 Nisan olarak belirlenmişti.
