25 yıl geçse de hâlâ çok güçlü

Tanınmış fotoğraf sanatçısı Koray Erkaya, bugünden itibaren 6 Mart’a dek Ankara M1886 Sanat Projeleri’nde fotoğraf sanatındaki 25. yılını kutlayan bir retrospektif sergiye yer veriyor. ‘25’ başlıklı sergide, Erkaya’nın 90’lı yıllardan bu yana İstanbul’da ve dünyanın farklı yerlerinde sergilenen serilerinden bir seçki yer alacak.

Sergide sanatçının son serilerinden ‘Invacuo’ kapsamlı şekilde yer alacak ve ‘Inception’ adlı serisi ilk kez görülebilecek. Sergiyi hazırlayan ve sergi metinlerini kaleme alan Sibel Baykam ve Koray Erkaya’yla ‘25’ sergisini ve 25 yılı konuştuk.

‘Hepimiz çıplağız’

- Seçkiyi nasıl hazırladınız? Ankara’yı neden tercih ettiniz?

Koray Erkaya:Ankara’dan bugüne kadar çok sergi talebi geldi. Hep İstanbul’da ya da yurtdışında yapıyorsun neden burada yapmıyorsun, dediler. Biz de bu kez böyle bir sergiye Ankara’dan başlayalım dedik.

Sibel Baykam:Sergi fikri bir yıldır vardı. Ancak tek bir seriyi göstermekten farklı dönemleri toparlamaya, sonra da bu farklı serileri enstalasyonlarla göstermeye karar verdik.

- Sergide en eski eser hangisi ve kaç eser var?

K. E.: Şu anda 32 eser var, en eski eser de 1995’e gidiyor.

- 25 yıl öncesindeki fotoğraflarınızı gördüğünüzde ne hissediyorsunuz?

K. E.: Hâlâ çok güçlü geliyor. Hiç şurasını değiştirmeliyim dediğim bir şey bulunmuyor içlerinde.

- Bu sergi vesilesiyle geçmişe dönüp baktığınızda sanatınızla ilgili neler öne çıkıyor?

K. E.: Geçmişte de hep nü’yle ilgilenmişim, bir kere bunu görüyorum. 90’larda en çok esinlendiğim kişi belki Helmut Newton’dı, Richard Avedon da vardı. 90’lar da 2000’ler de nü ama sergide bunların farklı sunumlarını göreceksiniz. Nü derken salt çıplaklıktan ziyade insan vücudundaki parçalar, kıvrımlar, bir el dahi çok ilgimi çekiyor. Zaten sanat tarihinin içinde nü çok kullanılan bir şey. Fotoğraf sanatının içinde de kullanımı çok zor. Sınırı biraz aştığınızda pornografiye kayabiliyor ama ben hep erotizm ve gizli erotizm sınırlarında dolaştım. Sonuçta hepimiz çıplağız, toplum sebebiyle bir kapanma, örtünme var. Eserlerimi alan koleksiyoncularda gördüğüm genellikle yatak odalarına koyuyorlar bu işleri ya da depolarında saklıyorlar ama ben bunu biraz kırmaya çalışıyorum. Benim çocuklarım bunları görerek büyüdü. Hiçbiri de sapık olmadı. O fotoğrafla yaşadığında belki topluma bakışı da farklı oluyor.

S. B.: Fotoğrafları ilk gördüğümde dikkatimi çeken şuydu, modeller her zaman yalnızdı ve izleyiciyi bir sorgulama içinde bırakıyordu. O dönem fotoğrafçılar arasında bu çok farklı bir tutumdu. Modele adeta şahitlik ediyormuşuz gibi görünüyordu. Koray teknik olarak imajı yaratma sürecinde sonsuz ihtimali deneyen bir sanatçı. Plastik açıdan bu yönde geliştirirken sanatını, Türkiye’de yaşananlar, politik ortam da onu etkiledi. Örneğin, Invacuo serisinde Gezi Dönemi’ne işaret ederek gazı anlattı ama bunu kendi dilini kullanarak yaptı, kendi dokusunu ekledi.

6 Mart’a dek görülebilecek olan ‘25’ başlıklı sergide sanatçının son serilerinden ‘Invacuo’ kapsamlı şekilde yer alacak ve ‘Inception’

adlı serisi ilk kez görülebilecek. DEVRİM ÇIRPAN

‘Başkaldırmaya devam ediyorum’

-Nü fotoğrafı konu olarak seçmeniz sebebiyle yaşadığınız zorluklar var mı?

K. E.: Fotoğrafları çekmekte bir sorun yok ama bunu yayınlamakta zorluk çekiyoruz. Bu süreç 2011’de başlayan bir süreç, git gide daha fazla sansürle karşılaşıyoruz. Bu durum kadın dergilerinden tutun da televizyona kadar böyle. Sergiyi de tabii ki zorluyor, basındaki görünürlüğü anlamında da tabii ki sorunlar yaşıyoruz. Ama ben tabii ki bunu yapmaya ve başkaldırmaya devam ediyorum. Aynı duruşumla devam ediyorum. Ama basında sergilerim hakkında haber ya da bilgi yer alması durumu azalıyor.

-Sergide başka neler göreceğiz?

S. B.: Eski dönemlerden işler olduğu gibi, henüz İstanbul’un da görmediği farklı ve yeni işler var. Bazı çalışmalarda analogla dijitalin bir araya geldiği tekniklere rastlıyoruz. ‘Inception’ adlı yeni bir seri bu. Serginin konseptini hazırlarken ana amacımız, organik bir bağla tüm dönemleri birbirine bağlamaktı. M1886’nın mekanı da bu anlamda bize yol gösterdi. Giyilebilir sanat dediğimiz bir eser var, video çalışmalar, yerleştirmeler var, tüm bunlarla izleyicinin Koray Erkaya’nın dünyasına giriş yapmasını, bu dünyayı onlarla paylaşmayı istiyoruz.