Başbakan Erdoğan'ın ABD ziyareti ilişkilerde önemli fırsat...

10:10

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın bu ayın sonunda Washington'a yapacağı ziyaret ve ABD Başkanı George Bush'un Haziran ayında İstanbul'da yapılacak NATO zirvesine katılacak olması, Türk-Amerikan ilişkilerinin geleceği açısından 2004 yılında iki önemli fırsat olarak nitelendiriliyor.
Başbakan Erdoğan'ın ay sonunda yapması beklenen ve henüz ayrıntıları üzerinde çalışılan Washington ziyaretinde, Irak'ın geleceği, Iraklı Kürtlerin federasyon çabaları, Kıbrıs, Bush'un katılacağı İstanbul'daki NATO zirvesi, Ortadoğu, Türk-Amerikan işbirliğine ekonomik ve ticari boyutun katılması konularının gündemde olması bekleniyor.
Erdoğan'ın Bush ile Beyaz Saray'da bir araya gelmesinden önce, Irak'ın geleceği konusundaki tartışmaların, gündemin en önemli konusu olduğu, Washington'da hem Türk, hem de Amerikan yetkililerinin ortak görüşü oldu.
Amerikalı yetkililer, Türkiye'nin, Irak'ın geleceğine ilişkin endişelerinin iyi bilindiğini, Iraklı Kürt gruplarının etnik temele dayalı federal yapı ısrarından rahatsız olduğunu hatırlatırken, Irak'ın geleceğine Iraklıların karar verebileceği mesajını verdiler.
Beyaz Saray sözcüsü Scott McClellan ve ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Adam Ereli, günlük basın toplantılarında da bu mesajı iletti.
Amerikalı yetkililer, Irak'taki koalisyon yönetimi ile Irak Geçici Hükümet Konseyi arasında imzalanan 15 Kasım anlaşması çerçevesinde, Iraklıların kararına karışamayacaklarını ifade ediyor. Yetkililer, Irak'ın toprak bütünlüğüne zarar gelmemesinin, Türkiye ile ABD'nin ortak çıkarı olduğuna dikkati çekiyor.
ABD, Türkiye'nin Kerkük'teki gelişmelere ilişkin kaygılarını da dikkatle not ediyor. Ancak Amerikalı yetkililer tarafından, bu konunun da Iraklılar tarafından çözüme kavuşturulabileceği mesajı veriliyor.

KIBRIS ÖNEMLİ GÜNDEM MADDESİ
Erdoğan-Bush görüşmesinde, gündemin ikinci önemli maddesinin Kıbrıs meselesi olması bekleniyor.
Amerikan tarafı, 1 Mayıs 2004 tarihinde Kıbrıs Rum kesimi tek taraflı olarak AB'ye girmeden önce Kıbrıs sorununa bir çözüm bulunması için ısrar ediyor.
Kıbrıs sorununa çözüm bulunması, ABD iç politikası açısından da, Kasım ayında ABD başkanlık seçiminin yapılacağı 2004 yılına girerken Rum lobisine göz kırpılması bakımından önem taşıyor. Amerikan dış politikası açısından da Kıbrıs'ta çözümün, Türkiye, Yunanistan ve Avrupa Birliği'ni, ABD ile ilişkilerde daha esnek, açık hale getirmesi bekleniyor.
Bir Amerikalı yetkili, Kıbrıs'ta 1 Mayıs'tan önce çözüm için ''ihtiyatlı iyimserlik'' içinde olduğunu ifade etti.
ABD'nin uzun yıllardır izlediği, BM kararlarına dayalı Kıbrıs politikası, bazı Türk kaynaklarınca, ''yaratıcılıktan yoksun, kitabi, kısır'' olarak nitelendiriliyor. Ancak aynı kaynaklar, Türkiye'nin, Kıbrıs Türk tarafıyla birlikte hazırlayacağı, ''bazı değişiklikler içermekle birlikte, temelde BM Genel Sekreteri Kofi Annan planına dayalı'' bir öneriler paketine ABD'nin olumlu tepki vermesinin beklenebileceğini de belirtiyorlar.
Bir Türk yetkili, ''Hazırlıklar, belli bir çizgide tutulabildiği takdirde, 1 Mayıs 2004 öncesinde bu meseleyi neticeye götürebiliriz'' dedi.

EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLER
Amerikalı yetkililer, Türkiye'de dış yatırımın artırılması, özellikle Amerikan şirketlerinin Türkiye'de yatırım için teşvik edilmesi istekliliklerini belirtirken, öncelikle Türkiye'de yatırım yapan bazı Amerikan şirketlerinin sorunlarının, Erdoğan'ın ziyaretinden önce çözüme kavuşturulması beklentisini dile getiriyor.
Türkiye'nin, güvenli bir yatırım ortamının oluşturulması için gereken birçok reformu gerçekleştirdiği belirtiliyor. Amerikan firmalarının sorunlarının çözülmesinin, Türkiye'de Amerikan yatırımlarının artırılması konusunda ''motive edici'' olacağına dikkat çekiliyor.
Türkiye'de geçen yıl dış yatırım hacminin 400 milyon dolar olduğunu söyleyen bir Amerikalı yetkili, bunun nedeninin, firmaların yatırım yaparken çektiği sıkıntılara bağlı olduğunu ve Başbakan Erdoğan'ın ziyaretinden önce bu sıkıntıların çözüleceğini umduklarını kaydetti.
Amerikalı yetkililer, ABD'nin, Türkiye'nin Irak savaşından kaynaklanabilecek ekonomik zararlarını karşılamak üzere ayırdığı 1 milyar dolarlık hibeye denk düşen 8.5 milyar dolarlık kredinin de imzalandığını ve Türkiye istediği zaman bu paranın kullanılabileceğini belirtiyor.
Türkiye'nin, kredide yer alan Irak'a ilişkin koşullardan rahatsız olduğu biliniyor ve ABD ile bu ifadeleri yumuşatacak bir yöntem aranıyor. Bu konunun, Başbakan Erdoğan'ın ziyaretinden önce çözüme kavuşturulmasına çalışılacak.
Türk ve Amerikalı kaynaklar, Türkiye'de oluşturulması planlanan Nitelikli Sanayi Bölgeleri (NSB) konusunda da yakın zamanda bir gelişme olabileceğine işaret ediyorlar.
İki ülkenin de esnek ve yaratıcı davranmakta mutabık olduğunu belirten bir kaynak, bu çerçevede ABD Kongresi'nde NSB konusundaki dilin yumuşayabileceğine dikkati çekti.
Öte yandan Başbakan Erdoğan'a ziyaretinde, Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül, Milli Güvenlik ve Savunma Bakanı Vecdi Gönül ve Hazine'den sorumlu Devlet Bakanı Ali Babacan'ın da eşlik etmesinin beklendiği öğrenildi.
Edinilen bilgiye göre, henüz ayrıntıları üzerinde çalışılan ziyaretin, Washington'ın yanı sıra New York ve Boston ayağının da olması öngörülüyor.
Erdoğan'ın ziyaretinin Washington kısmının, 27-30 Ocak tarihleri arasında olması bekleniyor.