Kaçınılmaz son! Bu kez Rusya cephesinden çarpıcı Putin tespiti
31.03.2022 - 07:13 | Son Güncellenme:
Rus ordusunun Ukrayna topraklarına yönelik başlattığı işgal, sahadaki çatışmalarla devam ederken, Rusya cephesindeki uzmanlar savaşa dair önemli analizlerde bulundu. Yuriy Mavaşev, “Tüm bu yaşananlar Putin’in yakın çevresinin ona kurduğu bir tuzak olabilir” derken, Moskova Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. İkbal Dürre ise, "Rusya istihbarat zafiyeti yaşamış ve yanlış yönlendirilmiş. Şu an bu durumla ilgili içeride ciddi tartışmalar yapılıyor" dedi. Uzmanların savaşın nasıl sonuçlanacağına ve Putin'e dair tahminleri de dikkat çekici...
Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr - Rus ordusunun Ukrayna topraklarına yönelik işgaliyle başlayan savaş bir ayı geride bırakırken, savaşı sadece 2014 ve sonrasında yaşanan gelişmelerle açıklamanın yanlış olduğunu belirten Yeni Türkiye Araştırmaları Merkezi Direktörü Yuriy Mavaşev, çatışmanıın çok daha uzun bir geçmişe sahip olduğunu belirtti. Mavaşev, “Bence Putin ve destekçileri 31 yıl önce Ukrayna’nın bağımsızlığını ilan etmesiyle birlikte kaybedilenleri tekrar kazanmak istiyor. Ne Putin ne de destekçileri Ukrayna’nın bağımsızlığına saygı duydu ve Ukrayna’yı geri alınması gereken bir eyalet olarak gördüler" şeklinde konuştu.
Şu an birçok Rus vatandaşının SSCB sonrasında doğduğunu belirten Mavaşev, "Bugün halkımızın önemli bir kısmı Sovyetler Birliği dağıldığında yeni doğmuştu. Ben 30 yaşındayım ve SSCB dönemini yaşamadım, bugün bu şekilde birçok insan var. Çoğumuz Ukrayna’nın bağımsızlığına saygı duyuyoruz ve Ukrayna ile iyi geçinen bir komşu olmak istiyoruz" dedi.
'YAPTIRIMLAR ZAMANLA HİSSEDİLİR HALE GELECEK'
Ekonomik yaptırımların Rusya üzerinde kısa sürede etki göstermeyeceğini söyleyen Yuriy Mavaşev, sözlerine şöyle devam etti:
“Bu soruya net bir cevap vermek için sabırlı olmak gerektiğini düşünüyorum. Ekonomistlerimize göre yaptırımların etkisi yazın ilk yarısında hissedilir hale gelmeye başlayacak. Rusya büyük bir ülke ve bu sebeple olumlu veya olumsuz bir durumun tüm toplum tarafından hissedilir hale gelmesi uzun bir zaman alıyor. Halkımız durumu kötüleştikçe düşüncelerini gözden geçirmeye başlayacak. Ayrıca Rusya fakir bir ülke ve halkın yaşam koşulları zaten kötüydü. Yani savaştan önce de burada işler kötüydü, Rus halkı kötü yaşam koşullarına alışkın halde."
‘RUSYA GEÇİT TÖRENLERİ VE VİTRİNLER ÜLKESİDİR’
Birçok ülkenin barış sağlanması için gösterdiği çabaya minnettar olduğunu belirten Mavaşev, “Özellikle Türkiye’ye de teşekkür etmem gerekiyor. Barışı sağlama çabaları çok değerli” şeklinde konuştu. Rus ordusunun Ukrayna topraklarına girdiğini andan itibaren savaşı kaybettiğini düşünen Yuriy Mavaşev, “Eğer Ukrayna'daki gerçek durum Kremlin’e bildirilmiş olsaydı eminim kimse bu şekilde bir karar almazdı. Tüm bu yaşananlar Putin’in yakın çevresinin ona kurduğu bir tuzak olabilir” şeklinde konuştu.
Rusya’yı, “Geçit törenleri ve vitrinler ülkesi” olarak tanımlayan Mavaşev, Rus ordusunun güçlü olduğunu fakat yanlış yönetildiğini söyledi. Rus halkının ordusunun gücüne güvendiğini vurgulayan Mavaşev, “Ruslar, Sovyetler Birliği'nden kalan hatıraları sebebiyle ordularına güveniyor ve yenilmez olduğunu düşünüyorlar ama unutulan nokta artık Sovyetler Birliği diye bir ülke bulunmadığı ve modern savaşın farklı olduğu. Askerlerimiz mükemmel savaşçılar ama bu savaş için motivasyonları yok. Rus askeri doğası gereği anavatanın koruyucusudur. Oysa şu an başka bir ülkeye saldırıyorlar. Üstelik saldırdıkları ülke kardeş ülke olarak bilinen ve birçok insanın Rusça konuştuğu bir ülke" detayını paylaşarak Rus askerlerinin çeşitli nedenlerden dolayı motivasyon sıkıntısı çektiğini ifade etti.
'RUS HALKI GENEL OLARAK TEDİRGİN'
Ukrayna ve Rusya arasındaki ortak geçmişin altını çizen Moskova Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. İkbal Dürre de, “Ukraynalılardan sonra yaşananlardan en kötü etkilenen Rus halkı. Bunun en büyük nedenlerinden birisi Ruslar ve Ukraynalılar arasındaki ortak bağ. Bir diğer etken ise ekonomi. Her ne kadar şu an için bu olumsuz etki yıkıcı aşamada değilse de olumsuz bir durum yaşanıyor. Hali hazırda Rusya’da işsizlik oranları çok yüksek ve bu oran artacak gibi görünüyor" dedi ve ekledi:
"Öte yandan Putin’e bir destek de var. Bu desteğin altında yatan nedenlerden birisi de bence Ukrayna meselesinin sadece Ukrayna meselesi olmaması. Batı'nın Ukrayna üzerinden Rusya’yı zayıflatmak için çok daha büyük hamleler yapacağına dair oluşan kanaat burada büyük bir halk kitlesi tarafından benimsenmiş durumda. Halkın büyük bir kısmı olayı bu şekilde görüyor.”
Ekonomik yaptırımların şu an için halkın yönetime baskı oluşturacağı noktaya gelmediğini vurgulayan Dürre, kısa vadede bu tarz bir durum yaşanmayacağını düşündüğünü belirtti. Dürre, “Yaptırımlar halkın umurunda değil gibi bir anlam çıkarmak doğru olmaz ama şu aşamada Batı'nın beklentilerini karşılayacak bir etki oluşmadı. İleride nasıl olur bunu tahmin etmek zor. Bence yaptırımlara katılmayan Çin, Hindistan ve diğer ülkeler pozisyonlarında bir değişiklik yapmazlarsa Batı yaptırımları çok etkili olmayacak. Çünkü bahsettiğimiz ülkeler Rusya’nın yaptırımların etkisini azaltması için yeterli ekonomik gücü sahip" ifadelerini kullandı.
‘BU SAVAŞIN BİR GÜN ÇIKACAĞI BELLİYDİ’
Ukrayna, Rusya için tarih boyunca önemli bir mesele oldu. Doç. Dr. Dürre, “Biliyorsunuz ‘Savaşlar engellenemez, sadece ertelenebilir’ diye bir görüş var. Şu an içinde bulunduğumuz durum aslında tam olarak bu. Ukrayna meselesi Rusya için sadece toprak kazanmakla açıklanamaz. Rusya’yı Ukrayna üzerinden zayıflatma politikasının geçmişi Bismarck dönemine dayanıyor. Bu Batı Avrupalı siyasetçilerin, tarihçilerin ve düşünürlerin gündeme getirdiği bir fikir. Bismarck’tan başlayın Kissenger’a kadar bu fikir hep ayakta kaldı. Durum böyle olunca bir gün Ukrayna’nın bu amaçla kullanılacağı belliydi. 2007’de Putin’in Münih Güvenlik Konferansı'nda yaptığı konuşma aslında bugünün sinyalini vermişti. Aynı zamanda son yıllarda Ukrayna’ya hem ciddi bir silah yardımı yapıldı hem de somut bazı gelişmeler oldu. Mesela İngilizler Odessa’nın hem doğusunda hem de batısında askeri liman yapıyordu. ABD askerlerinin basına verdiği demeçlerde de Ukrayna askerilerinin 2014 yılından beri bu savaş için eğitildiğini biliyoruz. Tüm bunların bir gün bir patlamaya sebebiyet vereceği aşikardı” yorumunu yaparak savaşın göz göre göre geldiğinin altını çizdi.
Dürre'ye göre Rusya savaşa da hazırlıksız şekilde girdi. "Rusya bu olayın birkaç yıl daha ertelenmesini isterdi çünkü hem ekonomik ve askeri anlamda hem de siyasi anlamda bazı hazırlıklarını tamamlayamadı" diyen Dürre, Rusya'nın Batılı ülkeler tarafından provake edildiği görüşünde. İkbal Dürre, "Yani Rusya istemediği bir zamanda bu savaşa girdi. Yukarıda belirttiğim nedenlerden dolayı ben bu savaşın bir gün çıkacağını biliyordum fakat olayların bu kadar erken ve hızlı şekilde gelişeceğini öngöremezdim" diye de belirtti.
'GERİ ADIM ATARSA BİTER'
Rus ordusunun beklenenden yavaş ilerlediği yönünde yapılan yorumlara katıldığını belirten Dürre, “Ben de dahil birçok yorumcu Rus ordusunun beklenenden yavaş ilerlediğini düşünüyor. Ama diğer taraftan bunun bizim görüşümüz olduğunu hatırlamak gerekiyor. Rusya bu zamana kadar resmi bir tarih vererek hareket etmedi. Putin, yaptığı açıklamada her şeyin planlarına uygun şekilde ilerlediğini söyledi. Yani bunlar bizim yorumlarımız. Ama diğer taraftan görünen köy kılavuz istemez. Rusların resmi açıklamalarında bile günde 2 kilometre ilerledikleri söyleniyor. Rusya’nın dediğini kabul etsek bile bu az bir ilerleme. Ama resmi makamların yayınladığı haritalara bakarsak Rusya, Ukrayna’da şu an neredeyse İngiltere büyüklüğünde bir alanı kontrol ettiğini iddia ediyor. Ele geçirdiği alanlarda şehirlere girememiş olsa da kuşatmış durumda. Dolayısıyla evet yavaş ilerliyor ama ilerliyor” dedi.
Mevcut durumun Ukrayna’nın Donbass bölgesinde olası bir savaşa Rusya’dan daha iyi hazırlandığını gösterdiğini belirten Dürre “Rusya bu konuda istihbarat zafiyeti yaşamış ve yanlış yönlendirilmiş. Şu an bu durumla ilgili içeride ciddi tartışmalar yapılıyor. Ayrıca Ukrayna SSCB döneminde de batı cephesi olduğu için askeri anlamda güçlü bir ülkeydi. Rusya bu gücün batı ile entegre olduğunda erişeceği büyüklüğü hesap edememiş. Son olarak Rus ordusunun alt kadrolarının bu savaşı beklemediğini ve moral anlamında bu savaşa hazır olmadığını görüyoruz. Ancak tüm bunlara rağmen Rusya geri adım atacak diyemeyiz. Gerekirse bu zamana kadar devreye sokmadığı güçlerini sahaya sürecektir yani bombardımanı ve şiddeti artıracaktır. Çünkü bu savaşta geri adım atan taraf Rusya olursa Rusya biter” şeklinde konuştu.
Rus ordusunun şu anda Donbass üzerinden Kırım-Rusya arasında bir bağlantı sağladığının altını çizen Dürre, “Bir sonraki adım da muhtemelen Transdinyester’i karadan Rusya’ya bağlamaya çalışacaklar ve Odessa hedeflenecektir. Eğer savaş durmazsa Rusya bu hedeflerini hayata geçirmek için devam edecek. Ancak bir anlaşma sağlanırsa ki bence Rusya’nın şartlarının ağır bastığı bir anlaşma olur Odessa senaryosu geçekleşmeyebilir” şeklinde konuştu ve savaşın ilerideki günlerde nasıl şekil alacağına dair tahminlerini paylaştı.
'RUSYA’NIN HEDEFİ UKRAYNA’NIN NATO MECARASINI SONLANDIRMAK'
Rusya’nın savaşın sonunda zafer ilan etmesi için gerekenleri sıralayan Dürre, “Rusların bu amaçla ilk hedefi Ukrayna’nın NATO üyeliğinden vazgeçmesi. Sonrasında Ukrayna’nın sınırlandırılmış bir askeri güce sahip olması ve 'Neonazi' olarak tanımladığı grupların yönetimden tasfiyesini istiyor. Ayrıca Kırım’ın ilhakının tanınması da Rusya’nın isteklerinden birisi. Bu şartlar sağlandığında Rusya için zaferden bahsedilebilir. Donbass ve Lugansk’ın akıbetini ise gidişat belirleyecek. Bu bölgelerin Ukrayna içinde federatif bir yapıda olma ihtimalleri hâlâ var ama her halükarda bir statüye sahip olacaklar gibi görünüyor” dedi ve Rusya için zaferin şartlarını anlattı.
Rusya’nın hedeflerini gerçekleştirdikten sonra askerlerini yavaş yavaş geri çekeceğini belirten İkbal Dürre, “Savaş sona erdiğinde Rus askerlerinin hemen çekilmesini beklemek doğru olmaz. Bence kademe kademe geri çekilecekler. Bu yönüyle baktığımızda tıpkı ABD’nin Irak’tan çekilmesi gibi bir yol izleneceğini düşünüyorum. Var olan statükonun değişmeyeceğinden emin olana kadar Ukrayna topraklarında kalmaya devam edeceklerdir” dedi. Rusya’nın mağlup olduğu senaryoda Moskova’da yönetimin değişeceğini dile getiren Dürre, “Mağlubiyet yaşanırsa Batı yanlısı yeni bir yönetim görebiliriz. Ayrıca Rusya içindeki diğer cumhuriyetlerde ayrılıkçı hareketler güçlenecektir. Bunun ne kadar hızlı olabileceğini kestirmek zor ama unutmamak gerekir ki Sovyetler Birliği de bir gecede dağıldı” şeklinde konuştu.
‘RUSLARIN YÜZDE 50'Sİ DESTEKLİYOR’
Moskova’da çalışmalarına devam eden Siyaset Bilimci ve Rusya Araştırmacısı Ümit Nazmi Hazır da, “Ruslar kendilerini Kiev Rusyasına dayandırdıkları ve Ukraynalılar da Slav ve Ortodoks oldukları için Ukraynalıları kardeş olarak görüyorlar. İlk başlarda Moskova ve Petersburg’da Rusya’nın askeri operasyonlarına karşı küçük çaplı protestolar gerçekleşti fakat bu protestolar ülke geneline yayılmadı. Belli gruplar bu 'Putin’in savaşı', 'Rusya’nın savaşı değil’' diyordu fakat Batı’nın yaptırımları, Rusya’nın izole edilmesi ve Rus askerlerinin can kaybıyla birlikte Rus halkının operasyonları daha fazla desteklediğini ve 'Putin’in savaşı'ndan ziyade 'Rusya’nın savaşı' olarak görmeye başladıklarını düşünüyorum. Kremlin, Rusya’nın askeri operasyonlara desteğinin yüzde 75 olduğunu iddia ediyor. Elimizde somut bulgu olmadığı için kesin bir şey söyleyemiyorum ancak Rus medyasındaki tek sesliliğin de etkisiyle Rusların en az yüzde 50’den fazlasının desteklediğini düşünüyorum” şeklinde konuştu.
‘PUTİN'E KARŞI PROTEST BİR DURUŞ YOK’
Rus halkının büyük çoğunluğu belli standardın altında yaşadığından ve Ruslar yüzyıllardır zor koşullarda yaşamaya alıştığını söyleyen Hazır, ekonomik yaptırımların henüz beklenen etkiyi yaratmadığını söyledi. Hazır, "Ekonomik yaptırımlar onların hayatını şimdilik etkilemedi. Dış dünyayla bağlantıları olan ve eğitim seviyesi daha yüksek olan kesimleri etkilemeye başladı ve daha çok karşı olan da bu kesim. Bu kesim daha çok Moskova ve Petersburg’da yaşıyor. Ekonomik yaptırımların etkisi şu anda Rusya’da kendini enflasyon ve fiyat artışında gösteriyor. Ancak savaş atmosferinin yarattığı milliyetçi havanın da etkisiyle şu an ülkede Putin yönetimine karşı protest bir duruş var diyemeyiz" dedi.
Şu an için kalıcı bir barışı mümkün görmeyen Ümit Nazmi Hazır, ateşkes ihtimalinin daha güçlü olduğunu vurgulayarak şunları ifade etti:
"Ukrayna’nın tarafsızlık statüsü, NATO’ya katılmaması ve Rusçanın Ukrayna’da ikinci resmi dil olması konusunda Ukrayna’nın Rusya ile anlaşmaya varma ihtimali var. Ancak Ukrayna’nın Kırım’ı Rus toprağı olarak göreceğini, Donetsk ile Lugansk’ın statüsünü tanıyacağını, Rusya’nın da bu konularda geri adım atacağını zannetmiyorum."
‘RUS MEDYASI İLE BATI MEDYASINDA DURUM ÇOK FARKLI’
Rus medyası ile Batı medyasında gösterilenlerin çok farklı olduğunu belirten Hazır, "Rus halkı Rus ordusunun performansının düşük olduğunu düşünmüyor. Çünkü Rus medyasında bu şekilde bir anlatım yok. Misal; Rusya Savunma Bakanlığı Ukrayna’da ölen Rus askerinin sayısının 1351 olduğunu söyledi. Öte yandan Ukrayna bu rakamın 20 binin üzerinde olduğunu, ABD ise 7 binin üzerinde olduğunu iddia etmişti. Ayrıca Ruslarda tarihten ve Sovyetlerden gelen bir düşünce yapısı var. Ordularının güçlüğü olduğunu düşünüyorlar ve düşünmek istiyorlar" şeklinde konuştu.
Ümit Nazmi Hazır, sözlerini, "Hem tarihsel hem de jeopolitik nedenlerden dolayı Ukrayna meselesi Rusya için varlık sorunu olarak görülüyor. Ukrayna ile Rusya kendisinin uluslararası sistemdeki ağırlığının ABD ayarında olacağını, Ukrayna olmadan Kanada ayarına düşeceğini ve Avrasya imparatoru olamayacağını düşünüyor. Şayet Rusya’nın Ukrayna’da mağlubiyetle ayrılması durumunda hem Putin yönetimi içeride prestij kaybı yaşar hem de Rusya eski Sovyet coğrafyasında ve dünya politikasında ağırlığını kaybeder" diyerek sonlandırdı.
