İstanbul’un çifte deprem röntgeni! İşte en riskli ilçeler
09.08.2023 - 10:00 | Son Güncellenme:
AFAD’a göre; Marmara depremi İstanbul’un tüm ilçeleri için risk oluşturuyor. Özellikle güney kıyıdaki ilçelerin fay hatlarına yakınlığı ve kötü yapı stoğu risk puanlarını yükseltiyor... İBB’nin hazırladığı kitapçıkta ise daha iyimser bir tablo çiziliyor. 7.5’lik deprem senaryosunda en riskli ilçeler arasında gösterilen Zeytinburnu’nda 668, Avcılar’da 465 can kaybı bekleniyor...
Gülden Çoktan / İSTANBUL - Yer bilimci Prof. Dr. Celal Şengör’ün Marmara’da olası büyük bir deprem sonrası yaşanması muhtemel felakete dikkati çekerek, “İstanbul’dan gitmeyi düşünüyorum” açıklamasının ardından çeşitli kurum ve kuruluşların hazırladığı tahminler bir kez daha gündeme geldi.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) hazırladığı raporlarda riskli ilçeler ve mahalleler tek tek sıralanıyor. AFAD’a göre; “Deprem İstanbul’un tüm ilçeleri için yüksek risk oluşturmakla birlikte; özellikle Adalar, Avcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Beylikdüzü, Büyükçekmece, Küçükçekmece, Maltepe, Tuzla, Üsküdar, Zeytinburnu ve Sultanbeyli ilçeleri ve yakın mahalleler olası büyük depremden yoğun olarak etkilenecek.” İBB’ye göre ise en riskli ilçeler Avcılar, Fatih, Zeytinburnu, Esenler, Küçükçekmece, Tuzla ve Beylikdüzü. Olası büyük bir depremde Zeytinburnu’nda 5 bin 334, Avcılar’da 7 bin 39, Küçükçekmece’de 12 bin 244 yapının ağır hasar alacağı tahmin ediliyor.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın (AFAD) İstanbul İl Afet Risk Azaltma Planı’na (İRAP) göre olası büyük bir depremde İstanbul’u bekleyen tehlikeler şöyle sıralandı:
- Deprem İstanbul’un tüm ilçeleri için yüksek risk oluşturmakla birlikte; özellikle Adalar, Avcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Beylikdüzü, Büyükçekmece, Küçükçekmece, Maltepe, Tuzla, Üsküdar, Zeytinburnu ve Sultanbeyli ilçeleri ve yakın mahalleler olası büyük depremden yoğun olarak etkilenecek. Bu durumun ana sebepleri olarak; belirtilen ilçelerin faya yakınlığı, yapı stoğu taşıyıcı sistem özelliklerinin yetersizliği, zemin koşullarının sıvılaşmaya müsait olması gibi sebepler sayılabilir.
- Beylikdüzü ve Ataşehir: Nüfus yoğunluğunun ve yüksek katlı yeni binaların fazla olduğu ilçeler. Özel okullar da bu bölgede yoğunlaşmış. Büyükçekmece ve Beylikdüzü ilçelerinin heyelan bölgesinde bulunmaları sebebiyle çökmeler gerçekleşebiliyor.
- Esenyurt: Yüksek ve yoğun yapılaşma, artan nüfus ve göçmen yoğunluğu ile depremden etkilenme riski yükselen bir ilçe.
- Silivri ve Tuzla: Aktif fay hattına yakın olmaları, alüviyon kalınlığının fazla olması ve zemin koşullarının sıvılaşmaya müsait olması gibi sebepler ile depremden yoğun şekilde etkilenebilecek ilçeler.
- Bakırköy, Avcılar ve Zeytinburnu: Bu ilçelerin tamamının etkileneceği öngörülüyor. Özel, devlet ve şehir hastanelerinin, okulların bu ilçelerde yoğun olması, yapı stoğunun eskiliği, olası etkiyi artırıyor.
- Adalar: Fay hattına yakınlık ve yapı stoğunun eski olması nedeniyle yüksek risk taşımakla birlikte, nüfus ve yoğunluğunun azlığı, deniz ulaşım imkanlarının açıklığı, trafik problemi olmaması ilçeye ait diğer özellikler olarak ortaya çıkıyor.
- Bağcılar, Bahçelievler, Esenler, Gaziosmanpaşa, Kadıköy, Kağıthane, Kartal, Küçükçekmece, Maltepe, Pendik, Ümraniye ve Üsküdar: Kalabalık ve yoğun nüfuslu ilçeler olmaları ve kapanması muhtemel yollar nedeniyle müdahale sürecinde diğer ilçelere göre fazlaca zorluk yaşanabilecek ilçeler olarak değerlendiriliyor.
RİSK PUANI ARTAN İLÇELER
Raporda ayrıca şu ifadelere yer verildi:
“İstanbul kapsamındaki birçok ilçede kurumlar özelinde ortalama risk puanı yüksektir. Güney kıyı şeridindeki ilçelerin (Avcılar, Bakırköy, Beylikdüzü, Küçükçekmece, Maltepe, Silivri, Tuzla ve Zeytinburnu) özellikle aktif fay hatlarına yakın olması sebebi ile artan deprem tehlikesinin zarar verebilirliğinden ötürü risk puanları artmıştır. Aktif fay hatlarına güney kıyı şeridine göre daha uzak olan ilçelerde ise risk puanının artmasında bina stoğunu oluşturan yapıların modern deprem yönetmeliklerinin gerektirdiği koşulları sağlamamaları etkili olmuştur. Adalar ve Avrupa yakasının iç kısımlarının bina hasarlarının en yoğun yaşanacağı bölgeler olması beklenmektedir.”
İlçe ilçe riskli mahalleler
AFAD’ın geçtiğimiz yıl hazırladığı “Kırmızı Eylem” planında, çeşitli ilçelerde yüzden fazla semtte acil dönüşüm yapılması gerekiyor.
- Adalar: Heybeliada, Nizam, Maden, Kınalı ve Burgazada
- Ataşehir: İçerenköy
- Avcılar: Deniz Köşkler, Cihangir, Ambarlı, Merkez, Gümüşpala, Üniversite, Firüzköy, Mustafa Kemal Paşa ve Yeşilkent
- Bağcılar: Yıldıztepe, Evren, Kirazlı, Demirkapı, Hürriyet, Fevzi Çakmak, Yenigün, Kazım Karabekir, Çınar, Yenimahalle, Bağlar, İnönü, Yavuz Selim, Merkez, Mahmutbey, Fatih, Barbaros, Göztepe, Kemalpaşa ve Sancaktepe
- Bahçelievler: Şirinevler, Zafer, Kocasinan, Soğanlı, Hürriyet, Yenibosna, Çobançeşme, Cumhuriyet ve Fevzi Çakmak
- Bakırköy: Osmaniye, Kartaltepe, Yeşilköy, Zeytinlik, Zuhuratbaba, Şenlikköy, Ataköy 3-4-11, Ataköy 7-8-9, Cevizlik, Yenimahalle ve Ataköy 2-5-6 mahalleri
- Başakşehir: Ziya Gökalp, Şahintepe ve Güvercintepe
- Bayrampaşa: Altıntepsi, Muratpaşa, Yenidoğan, İsmetpaşa, Terazidere, Ortamahalle, Yıldırım ve Kartaltepe
- Beylikdüzü: Barış, Yakuplu, Kavaklı, Marmara, Adnan Kahveci, Dereağzı, Cumhuriyet, Gürpınar, Büyükşehir ve Sahil
- Beyoğlu: Piyalepaşa, Piri Paşa, Kaptanpaşa, Fetih tepe, Keçeci Piri ve Hacıahmet
- Büyükçekmece: Batıköy, Fatih, Pınartepe, Güzelce, Atatürk ve Hürriyet
- Esenler: Fatih, Nine Hatun, Menderes, Kazım Karabekir, Tuna, Fevzi Çakmak, Oruç Reis ve Çifte Havuzlar
- Esenyurt: Atatürk, Örnek, Saadet dere, İnönü, Namık Kemal, Yenikent, Fatih, İnciryepe, Ardıçlı, Güzelyurt, Mehter Çeşme, Pınar, Talatpaşa ve Merkez mahalleri
- Eyüpsultan: Nişanca, Topcular, Düğmeciler, Defterdar, İslambey, Karadolap ve Güzeltepe
- Fatih: Mevlanakapı, Şehremini, Akşemseddin, Seyyid Ömer, Ayvansaray, Kocamustafapaşa, Derviş Ali, Yavuz Sultan Selim, Yedikule, Hırkai Şerif, Balat, İskenderpaşa, Topkapı, Silivri Kapı, Atıkalı, Molla Gürani, Sümbül Efebdi, Ali Kuşcu, Haseki Sultan, Zeyrek, Karagümrük, Cerrahpaşa, Aksaray, Cibali ve Emin Sinan.
- Gaziosmanpaşa: Merkez, Sarıgöl ve Yıldız Tabya
- Güngören: Merkez, Güneştepe, Mareşal Çakmak, A.Nafiz Gürman, Haznedar, Genç Osman, Akıncılar, Sanayi, Mehmet Nesih İzmen, Güven ve Tozkoparan
- Kağıthane: Talatpaşa, Merkez ve Gürsel mahalleleri
- Kartal: Hürriyet, Karlıktepe, Orhantepe, Atalar, Esentepe Petrol İş ve Cevizli
- Küçükçekmece: Kanarya, Cumhuriyet, Cennet, İnönü, Yeşilova, Gültepe, Fevzi çakmak, Halkalı, İstasyon, Yenimahalle, Söğütlüçeşme, Kartaltepe, Sultan Murat, Fatih, Kemalpaşa ve Atakent
- Maltepe: Cevizli, Bağlarbaşı, Fındıklı, Girne, Esenkent, Gülsuyu, Aydınevler, Altayçeşme, Gülensu, Zümrütevler, Yalı, Çınar, Altıntepe, Feyzullah ve İdealtepe
- Pendik: Kavakpınar, Velibaba, Kaynarca ve Ahmet Yesevi
- Sultanbeyli: Hamidiye, Turgut Reis, Akşemseddin, Mimar Sinan, Mecidiye, Salgamlı Devlet Ormanı, Ahmet Yesevi, Abdurrahmangazi, Orhangazi, Yavuz Selim, Hasanpaşa, Adil, Mehmet Akif ve Teferruc Tepe Ormanı
- Şişli: Paşa ve Merkez
- Tuzla: Postane, Aydınlı, Şifa, Mimar Sinan, Yayla, İstasyon ve Aydıntepe.
- Zeytinburnu: Maltepe, Seyitnizam, Beştelsiz, Sümer, Veliefendi, Veliefendi, Çırpıcı, Telsiz, Nuripaşa, Kazlıçeşme, Yeşiltepe, Merkez Efendi ve Gökalp.
İBB’nin 2020 yılında 39 ilçe için hazırladığı verilere göre.
İBB’NİN 7.5’LİK SENARYOSU
İBB’nin üç yıl önce 39 ilçe için ayrı ayrı hazırladığı “İlçe Olası Deprem Kayıp Tahmini Kitapçıkları”na göre ise yüksek riskli ilçeler Avcılar, Fatih, Zeytinburnu, Esenler, Küçükçekmece, Tuzla ve Beylikdüzü.
Gece yaşanacak 7.5 büyüklüğündeki deprem senaryosuna göre göre Avcılar’da bulanan 26 bin 762 binanın yaklaşık yüzde 27’sinın orta ve üstü seviyede hasar göreceği tahmin ediliyor. Ortalama 465 civarında can kaybı meydana gelebileceği öngörülüyor.
Çalışmaya göre Zeytinburnu’nda bulunan 16 bin binanın ortalama yüzde 33’ünün orta ve üstü seviyede hasar göreceği, 668’in üzerinde can kaybı olacağı tahmin ediliyor.
Simülasyona göre Fatih genelinde ise bin 484’ün üzerinde can kaybı olacağı kaydediliyor.
TAHLİYE NASIL OLACAK?
İstanbul Valiliği, İl Jandarma Komutanlığı, AFAD ve diğer kamu kurumları ile birlikte hazırlanan deprem eylem planına göre; 23 adet tahliye alanı bulunuyor. Şehir hatları vapurları, deniz otobüsleri, kıyı emniyetine ait botlar ve gemiler ile Sahil Güvenlik Komutanlığı’na bağlı deniz araçları depremzedeleri tahliye etmek için kullanılacak.
Denizden yapılacak tahliyeler için 6 nokta belirlendi. Vatandaşlar araçlarla bu noktalara taşınacak, ardından gemilerle İstanbul dışına çıkarılacak.
Tahliye için demir yoluna Yeşilköy, Halkalı ve Tuzla Tren istasyonları, kara ulaşımda Esenler, Alibeyköy, Samandıra ve Harem otogarları, hava yolu olarak da İstanbul, Atatürk ve Sabiha Gökçen kullanılacak.
Destek illerise iki grup olarak belirlendi. İlk etapta depremzedeler, Balıkesir, Eskişehir, Ankara, Manisa, İzmir, Afyonkarahisar, Konya, Antalya, Denizli, Samsun ve Kayseri’ye tahliye edilecek. İsteyenler memleketlerine gönderilecek. İkinci grup destek il olarak belirlenen Adana, Gaziantep, Malatya, Trabzon, Diyarbakır, Erzurum ve Erzincan’a da depremzedeler sevk edilebilecek.
