Defalarca okudular ve ağladılar

Defalarca okudular ve ağladılar
Türkçe’nin en zor şairlerinden Lale Müldür’ün "Saatler / Geyikler" kitabının ilk baskısı tükendi. Toplu şiirleri YKY tarafından yayımlanan Müldür, yabancı dillere de çevriliyor.
ORAY EĞİN

Satler / Geyiklerödeki geyik neyin metaforu?
Geyik de, kuğu da, kumru da aşkın metaforları. Hayvanlar aleminde aşkı anlatan bir parodi gibi bu kitap. Ama komik değil. Aksine çok ağır bir kitap olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü ilk defa bana okurlarımdan şöyle bir reaksiyon geliyor: Şimdiye kadar hep "Güzel olmuş, okuduk, beğendik" derken bu kitap için herkes söz birliği etmiş gibi "Defalarca okuduk ve ağladık" diyorlar.

Çok güzel başlayıp, ardından çok karanlık bir yere götürüyor okuru. Ve orada da kafasını iyice karıştırıyor.
İşte o Hegelyen spiral kurgusu kitabın. Aşkın bir anlamı sarmaşık demekmiş. Sarmaşık da Hegelyen spirale benziyor. Özellikle "Kuğu Açılışı" bölümü... Tez, anti - tez ve sentezlerle ilerliyor. Yani, kendini yıkarak var olan bir kitap bu.

Bunlar bilinçli olarak mı ortaya çıkıyor?
Kitabı yazdığım üç uykusuz günde hem bilinçli, hem de otomatik çıkıyor.

Okurun beyniyle oynamayı seviyor musunuz?
Evet, çok seviyorum. Okura seslenmeyi de seviyorum kitaplarda. Bir de sadece özel okurlarım var. Onlar "uzak görüşlü okur." Az ama var. Onlar işte yazdığım her şeyi çözebiliyor.

Sizce şiirinizi deşifre etmek çok mu zor?
Bunu benim cevaplandırmam ayıp olur ama galiba öyle. Zor geliyor. Bana göre kolay benim şiirim. Ama bana göre. İnsanlara zor geldiğini biliyorum.

Bir şiirde "Bu kitap saatleri ve geyikleri anlatmıyor" diyorsunuz. Sonra bir başkasında "Elbette saatleri ve geyikleri anlatıyor" diye değiştiriyorsunuz. İşin aslı ne?
Açıklanamayan şeylerin merkezi olsun istedim diyorum kitapta. Ahmet Güntan’ın kitabın merkezi olarak ele aldığı şiiri örnek verebilirim: "Bazen bir şey görünür gibi oluyor / Bazen bir şey görünmüyor" hikâyesi. Bir de bazen aşk gibi oluyor bazen anti - aşk gibi. Bazen beni hep sevecekmişsin gibi oluyor bazen hiç sevmemişsin gibi. Bu tür ara noktaları, karanlık noktaları ele alıyor bu kitap.

Evinizde kendi resimlerinizden çok var, sürekli kendinize bakarak mı yaşıyorsunuz?
Portrelerimi çok yaptılar. Daha da yapıyorlar. Hiç bakmıyorum ama, arada bir sadece... İki tanesini Ali Nesin yaptı mesela. Şimdi Komet de yapıyor... Normalde bu odada oturmuyorum. Oturma odam çok sade, orada resim yok.

Okurlarla aranız nasıl?
Onlarla hep buluşuyorum. Görüşmek isteyen okurlarımla... Merak ediyorum, onlar için yaşıyorum ben. O yüzden iletişim kurmak istemem çok doğal.

Sevmediğiniz tipte birinin şiirinizle özdeşleşmesinden hiç korkmuyor musunuz?
Bunu hiç düşünmedim. Genelde öyle olmuyor çünkü. Bana benzer okurlar çıkıyor. Anlıyorlar beni.

Size âşık genç çocuklar var, biliyor musunuz?
Çok azını tanıyorum okurlarımın ama duyuyorum. Telefon da ediyorlar. Âşık olanlar var, evet. (Gülüyor) Bu kitabı çok sevdiler.

Aileniz şair olacağınızı düşünür müydü?
Annem düşünürdü de, babam beni affetmedi. Matematiğim çok kuvvetliydi. 100 alırdım, ki Calculus okurduk. Babam matematikçi olmamı isterdi ama galiba iyi bir yazar olduğumu kabul etti artık.

Kitaplarınız yabancı dillere de çevriliyor...
İrlanda’da da bir seçki çıktı şiirlerimden. Fransa’da yayımlandı. Şimdi "Divanü Lûgat-it-Türk" çevriliyor, Türkoloji mezunu bir Fransız kadın tarafından. Nasıl çevirecek, ne yapacak bilmiyorum. Çevirmesi çok zor bir kitap. İsrail’de çevriliyor. İrlanda’da çıkanı Amerika’da basmak istediler. Ama o olmadı, Ece Ayhan’ı çeviren bir çevirmen seçki yapıyor, Amerika’da çıkıyor.

Lale Müldür’ün "Saatler / Geyikler" adlı kitabı, YKY’den ikinci baskısını yaptı. YKY , Müldür’ün şiirlerini toplu olarak yayımladı.




KÜLTÜR & SANAT