Emin Barın evreni

Seray Şahinler - Geleneksel yazı yolculuğumuzun özel isimlerinden Prof. Emin Barın’ın hayatından ve sanatından kesitler sunan “Emin Barın: “Ne Senden Rükû Ne Benden Kıyam” sergisi Artİstanbul Feshane’de ziyarete açıldı. Zafer Yıldırım koleksiyonuna ait Emin Barın seçkisinden, Ali Kayaalp’in küratörlüğünde hazırlanan sergide Barın’ın çalışmalarını bütünlüklü olarak görmek mümkün.

1913 doğumlu Emin Barın, dönemini özgün kılan anlayışın yansıması olarak geleneğin bir adım ötesine geçmiş ve eserlerine modern bir yorum getirmiş. Barın, 1940’ların ortalarından başlayarak İstanbul’un Fethi’nin 500. yılı, Eyüp Sultan’dan Galata Kulesi’ne uzanan bir güzergâh için hazırlanan 10 kitabe, Anıtkabir için yazdığı muhtelif yazıların aralarında olduğu pek çok devlet projesi için yazılar yazmış. Yazı çalışmaları, 1960’lardan itibaren onu hat sanatında pek görülmemiş yoruma itmiş ve hat sanatını soyut pentüre yaklaştırarak yeni bir dil bulmuş. Hem Latin hem Arap harfli biçimleriyle yaptığı çalışmalar daha önce hiç denenmemiş bir üslubun ve estetiğin ürünü.

Sanatçının yazı odası

Sergide yer bulan 1970’lerden ‘80’lerin sonuna uzanan seçki bu yorumun ‘verimini’ izleyiciye sunuyor. Sergide Barın’ın Türk hattatlık ve cilt restorasyonundaki bilgisini, grafik sanatındaki ustalığını yansıtan 230 eseri var. Emin Barın kendisini grafik sanatçısı olarak tanımlıyor. Bu nedenle onu doğrudan hattat saymak zor. Besmele’ler, Allah ve Hz. Muhammed yazıları, Kur’an-ı Kerim’den ayetler ve kendine özel üslubuyla yansıttığı çizgiler de bu tanımın ilginç bir sentezi. Klasik hat sanatı çağrışımları ve divanî yazıların yanında sanatçının neredeyse soyut olarak adlandırabileceğimiz çalışmalarını da sergide görüyoruz. Kûfî geleneğinden beslenenler, Reyhani ve sülüs yazılar, kaligrafik modernizmden izler, onun yazı yolculuğundaki serüvenini ve bu yolculuğu özgün kılan hikâyesini de aktarıyor. Emin Barın’ın Barın Han’daki çalışma odası da sergiye taşındı. Sanatçının kişisel eşyaları, klişeleri, yazı malzemeleri, 1984’te Unesco’nun Paris sergisine giderken işlerini koyduğu bavulu, Emin Barın evreninin en özel köşesi.

‘Ona borcumuz var’

Küratör Ali Kayaalp, serginin Emin Barın aracılığıyla birleştirici yönüne dikkat çekiyor: “Sergi kendi adına konuşuyor. İzleyiciler şaşıracaklar çünkü ilk salonda hat sanatının geleneğine bağlı yazılar yazan, divanî üslupta eserler veren, sonrasında ise İslam estetiğinin evreninden çıkarak bir şekilde Batı’nın modern formlarıyla, hatta soyutla buluşmaya eğimli tarzda ürün veren birini görecekler. Emin Bey kendi döneminde öncü biri. Onu sanat tarihinde bir yere yerleştirmek de zor, hakikaten eşsiz bir figür. Unutulmuş bir isim değildi ama adının yeniden sanat dünyasında olması çok iyi olacak. Çünkü ona bir borcumuz var. Bu sergide politik perdeyi geri itilerek estetik perdede buluşulabilsin istiyoruz.” İBB Kültür ve İBB Miras tarafından düzenlenen sergi 29 Nisan’a kadar Artİstanbul Feshane’de ücretsiz olarak gezilebilir.

Atatürk çizgileri

Emin Barın aynı zamanda bir Atatürk sevdalısı. Gençliğe Hitabe ve İstiklal Marşı’nın yazımını yapan, yazıların fonunda yer alan meşhur Atatürk portresinin de çizeri olan, Kur’an-ı Kerim’in Türkçe mealini yeni yazıyla, Nutuk’u ise kaligrafik olarak yazan Emin Barın’ın eserleri onun yeni Cumhuriyet’teki yerine de işaret ediyor. Sergide bu eserlerden izleri de görebilirsiniz.