İlmek ilmek kültür mirası

Türkiye, 2003’te kabul edilen UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi’ne 2006’da taraf olarak kendi bünyesinde özel bir uygulamaya imza attı. Bu çerçevede, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından oluşturulan sistemle, kültürel miras taşıyıcısı olan kişilere “Yaşayan İnsan Hazinesi” ünvanı verilmeye başlandı. Nuray Kıvanç, geleneksel Türk el halısı sanatında bu ünvana layık görülen ilk ve tek sanatçı oldu. Böylece, Türk halıcılığının uluslararası önemi tescillenmiş ve UNESCO’nun öngördüğü şekilde bir kültürel aktarım köprüsü kuruldu. 

Anadolu’nun kadim halı dokuma geleneğini yaşatan Kıvanç, çocuk yaşlarda başladığı bu sanatı hayatının merkezine alarak, klasik motifleri ve unutulmaya yüz tutmuş teknikleri günümüze taşıyor. Onun önderliğinde kurulan “Nuray Kıvanç Atölyesi”, Kapadokya’da Carpet House’da faaliyet göstererek genç nesil dokumacıların eğitildiği, her halının kimlik ve hikâyeyle dokunduğu özel bir merkez olmayı hedefliyor. Bu proje, Dorak Holding’in Türk kültür mirasına sahip çıkmak amacıyla el halısı ustası Kıvanç ile yaptığı iş birliğiyle hayata geçti. Böylece, geleneksel el halısı sanatını sürdürülebilir hâle getirerek gelecek nesillere aktarılması amaçlandı. 

İlkokulu bitirdikten sonra eğitim imkânının olmadığını, mahallelerinde açılan kursa giderek Hereke halısı dokumayı öğrendiğini belirten Nuray Kıvanç, en özel çalışmasını, beş yıllık emekle tamamladığını ve saç telinden ince ipliklerle dokuduğu ‘otuz ikili halı’nın benzersiz bir deneyim olduğunu ifade ediyor. Fabrikasyon üretiminin artması ve ipek maliyeti gibi sebeplerle halı üretiminin yok denecek kadar azaldığını dile getirirken halıcılığın yok olduğunu düşündüğü bir dönemde, Carpet House’da açılan atölye ile birçok öğrenciye deneyimlerini aktarabilme şansı bulduğu için çok mutlu olduğunu belirten Kıvanç, “Geleneksel Türk halıcılığı, yalnızca bir zanaat değil; Türk milletinin binlerce yıllık kültürel hafızasının somut bir yansımasıdır ve korunmalıdır” diyor. 

“Nuray Kıvanç Koleksiyonu”, sadece bir halı markası olarak değil, aynı zamanda Anadolu’nun ruhunu taşıyan bir kültürel miras elçisi olarak görülüyor. Her bir halı, Kıvanç’ın denetiminden geçerek hem sanatsal değer hem de kültürel miras taşıyıcısı olarak dünyaya sunulacak. Ziyaretçiler, Carpet House’da Kıvanç’ın öğrencilerinin dokuduğu halıları sadece görmekle kalmayıp, boyama, dokuma ve desen seçimi süreçlerini de deneyimleyerek Türk kültürüyle bağ kurma fırsatı bulacak.

Santimetrede 1024 düğüm

Nuray Kıvanç, 1966 yılında Kocaeli’de doğdu. Kalabalık bir ailenin en büyük çocuğu olan Kıvanç, halı dokumacılığına ilkokul çağında babasına yardım etmek amaçlı başladı. İpek halı dokuma ustası olarak sanatını 30 yılı aşkın süredir icra ediyor. Dokumuş olduğu santimetrekaresinde 1024 düğüm bulunan saf ipek bir halı Guinness Rekorlar Kitabı’na aday olarak sunuldu. Kıvanç, 26 ayrı renk kullanarak işlediği ve “Topkapı Deseni” adıyla bilinen yazı ve desenlerle tanınıyor.