Leyla Asım’ın ilham dolu öyküsü

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın “Cumhuriyetimizin 102. Yılında 102 Süreli Sergi: Anadolu’nun Kültürel Mirasına Yolculuk” projesinin 51’incisi sergisi, Cumhuriyet’in ilham veren kadınlarından Leyla Asım Turgut’a odaklanıyor. “Bir Tutkunun Peşinde: Leyla Asım Turgut” sergisi Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nde ziyarete açıldı.

Sergi, Cumhuriyet’in ilk dönemlerinde hem mimari hem de sporcu yönüyle öncü olan Leyla Hanım’ın kişisel yaşamını, entelektüel birikimini ve kültürel katkılarını göz önüne seriyor. Mimari çizimlerden geleneksel giysilere, kişisel eşyalardan aile belgelerine ve arkeolojik objelere uzanan 140 eseri ziyaretçiyle buluşuyor. Bu eserlerden 135’i ilk kez sergileniyor.

İlkleri yaşadı

Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Mimarlık Bölümü akademik kadrosunda yer alan ilk kadın mimar olan Turgut, İstanbul Okmeydanı IETT Memur Evleri Gökdelen Projesi’ne imza attı. Yüzmede Türkiye’de 100 ve 400 metrelerde kırdığı rekor, 22 yıl boyunca kırılamadı.

Açılışta konuşan Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı, Turgut’un birçok kadına ilham olduğunu belirterek “Leyla Asım Turgut Osmanlı kültürü içerisinde yetişmiş ciddi bir koleksiyoner. Ayrıca bir arşivci. Kültürel değerlerine sahip çıkmaya çalışan, bu yönüyle çevresinde de anılan bir koleksiyoner. Böyle bir insanı tanıtmak istedik. Aynı zamanda bir hayırsever. Elindeki tüm koleksiyonu başta Türk ve İslam Eserleri Müzesi olmak üzere, birçok müzeye bağışlamış” diye konuştu.

Müze müdürü Ekrem Aytar ise Turgut’un 850 civarında eserinin vefatından sonra müzeye bağışlandığını kaydetti. Aytar, “Tarihimizin ilk kadın mimarı, ilk kadın yüzücüsü. İstanbul Yelken Kulübü’nden madalyalarını, yaptığı faaliyetlere dair resimleri de bu sergide görmeniz mümkün. Bu sergide Bohemia kristalleri, Osmanlı’nın son döneminden Cumhuriyet’e geçiş döneminde kadın kıyafetleri, kadın şapkaları var. Babası Asım Bey’in İran elçiliği döneminden Kaçarlar’a ait eserleri de burada görmeniz mümkün. Yani sergimizi ziyaret eden ziyaretçilerimiz ilk defa sergiye çıkan birçok eserle burada karşılaşacak. Aynı zamanda Turgut’un, arkeoloji müzelerine bağışladığı arkeolojik eserleri de burada izleyiciyle buluşturuyoruz” diye konuştu.

Sergi, 1 Eylül’e kadar görülebilecek.

Çok yönlü bir kültür insanı

1911 yılında Osmanlı’nın son Hariciye Nazırı Mustafa Asım Turgut ile Viyanalı Letta Hanım’ın kızı olarak dünyaya gelen ve 1988 yılında İstanbul’da vefat eden Leyla Asım Turgut; mimar, millî yüzücü, koleksiyoner ve arşivci kimlikleriyle öne çıkan çok yönlü bir kültür insanı. Genç yaşta Türkiye’yi temsilen yüzme yarışmalarına katılan Turgut, aldığı mimarlık eğitiminin ardından uzun yıllar bu alanda görev yapmış, estetik duyarlılığı ile belge ve obje toplama tutkusu sayesinde zengin bir kişisel arşiv oluşturmuş. 1890’lardan 1980’lere uzanan bu özel koleksiyon, yalnızca bireysel bir hayat hikâyesini değil aynı zamanda Osmanlı’dan Cumhuriyet’e, gelenekten modernliğe geçişin çok katmanlı kültürel dönüşümünü de belgeleme özelliği taşıyor.