Partilere yüzde 5 liderlere yüzde 1

MEHTAP GÖKDEMİR Ankara - CHP, güçlendirilmiş parlamenter sistem için ilkeler taslağını tamamladı. Buna göre Cumhurbaşkanlığı temsili makam, Meclis güçlü olacak. Yurt dışı seçim çevresi oluşturulacak, Türkiye milletvekilliği getirilecek. TBMM üyeleri arasından çıkacak Başbakan başkanlığında hükümetleri kurmak kolay, düşürmek ise zor olacak. Seçim barajı yüzde 5’in üzerine geçmeyecek. Seçimlerde yüzde 1 oy almış partilerin genel başkanları da parlamentoya girecek.

Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek başkanlığındaki komisyonun güçlendirilmiş parlamenter sistem için yaptığı çalışma, CHP Parti Meclisi’nde (PM) görüşülecek.

Parti üyesi olmayacak

Milliyet’in edindiği bilgiye göre; CHP’nin güçlendirilmiş parlamenter sistem için ilkeler taslağında yer alan bazı maddeler şöyle:

TEMSİLİ MAKAM: Cumhurbaşkanı tarafsız olacak. Siyasi sorumsuzluğu bulunacak ancak cezai sorumluluğunun kapsamı net biçimde belirlenecek. Görev ve yetkileri, temsili makam olmaktan öteye gitmeyecek. Herhangi bir parti üyesi olmayacak, seçildiğinde varsa parti üyeliği sonlandırılacak. Parlamentoyu fesih ve yasaları veto yetkisi sınırlandırılacak.

VATANDAŞA SÖZ HAKKI: Güçlü Meclis olacak. Milletin vekilini millet seçecek. Yurt dışı seçim çevresi oluşturulacak ve Türkiye milletvekilliği getirilecek. Halk girişimiyle vatandaşların yasa teklifi sunabileceği ya da yasa görüşmelerinde görüşlerini sunabilecekleri yöntemler getirilecek. Halk vetosu uygulanacak. 

BAŞBAKAN TBMM’DEN: Başbakan, TBMM üyeleri arasından seçilecek. Bakanlar da başbakan tarafından belirlenecek. Kurucu güvenoyu ve yapıcı güvensizlik oyu getirilecek. Hükümeti kurmak kolay, düşürmek zor olacak.

BARAJ YÜZDE 5: Seçim barajı yüzde 5’in üzerinde olmayacak. Seçimlerde yüzde 1 oy almış partinin genel başkanları parlamentoya girecek. Seçimle gelen belediye başkanlarının, seçimle gidecekleri güvence altına alınacak.

SEÇİM MAHKEMESİ: YSK, seçim mahkemesi olarak yeniden yapılandırılacak. Üyeleri Yargıtay ve Danıştay Genel Kurulları tarafından seçilecek.

HSK’nın yerine ‘AYK’ gelecek

Hâkimler ve Savcılar Kurulu (HSK) kaldırılacak, Adalet Yüksek Kurulu (AYK) oluşturulacak. Kurul Hakimler ve Savcılar için olmak üzere iki ayrı daire olarak örgütlenecek. Kurulun kararları yargı denetimine açılacak. Yargıtay ve Danıştay üyeleri AYK tarafından seçilecek. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve vekili Yargıtay Genel Kurulu tarafından seçimle belirlenecek.

AYM DE yeniden  dizayn edilecek

AYM üyeleri; Yargıtay, Danıştay ve Sayıştay’ın kendi mensupları arasından belirleyeceği üyelerle, TBMM’nin, üniversitelerarası Kurul ve Türkiye Barolar Birliği Genel Kurulu tarafından gösterilen adaylar arasından nitelikli çoğunlukla seçeceği üyelerden oluşacak. Nitelikleri Anayasada belirlenen adaylar arasından cumhurbaşkanına 2 üye belirleme ve atama olanağı tanınacak.