‘Siber pandemi’ tehlikesine dikkat

TBMM, Kovid-19 “biyolojik” pandemisinin, “siber” pandemiyi tetikleme olasılığına dikkat çeken bir araştırma gerçekleştirdi. Küresel pandeminin dijitalleşme süreçlerini hızlandırdığı, siber alanda legal-illegal faaliyetleri arttırdığı belirtilen araştırmada, biyolojik pandeminin dijital pandemiyi beraberinde getirdiği sonucuna ulaşıldı.

TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı’nın hazırladığı ve Milliyet’in ulaştığı, “siber pandemi” araştırmasında, ekonomiden, siyasete, spordan eğlenceye kadar hayatımızdaki alışkanlıkları değiştiren Kovid-19 salgınının, dijital süreçleri de hızlandırdığı tespiti yapıldı. Bir çok insanın iş ve özel hayatında elektronik araçlar ve dijital hizmetleri daha çok kullandığı, bu nedenle veri iletişiminin güvenli olması gerektiğine dikkat çekilen şöyle denildi:

Pandemi dönüşüyor

“Dijitalleşme sürecinde gündelik hayattaki sosyal etkileşim en aza inerken dijital ortamdaki sosyal etkileşim miktarı ise en üst seviyeye ulaşmaktadır. Etkileşim yoğunluğunun dijital ortamda bu denli artması, reel hayatta gördüğümüz bir biyolojik pandemiyi dijital bir pandemiye dönüştürme potansiyelini beraberinde getirmektedir. Artık gündelik yaşamın daha çok dijital olarak devam ediyor olması, dijital ortamda toplum gündemi belirlenirken ortaya çıkan bilgi havuzunun güvenilirliğini de şüpheye düşürmektedir. Zira doğrulanması oldukça güç haberler, bilgiler, popülist akımlar kontrolsüz bir biçimde sınırları aşmakta ve internete erişen tüm dünya insanları ve işletmeleri bu durumdan olumsuz etkilenmektedir. Bunun yanında hukuki olarak sınırları aşan ticari işletmelerin siber uzayda faaliyet göstermesi ve bu durumun ülkelerin mevzuatlarında henüz yeterince düzenlenmemesi nedeniyle siber uzayda anlaşmazlıklar ve hukuki belirsizlikler ortaya çıkmaktadır. Siber pandemi olarak da adlandırılabilecek bu hukuki ve bilgi karmaşasının yaşandığı dönemin, Türkiye üzerinde de etkileri görülmektedir.”

İlginç karşılaştırma

Araştırmada, Kovid-19 kaynaklı, “biyolojik pandemi” ile “siber pandemi” karşılaştırması da yapıldı. Kovid-19 pandemisinin bilinen kesin çözümünün aşı olduğu ve Türkiye’de de genel aşılama çalışmalarına başlandığı hatırlatılan araştırmada, “Siber pandemi ise doğası gereği dijital cihazların ve büyük verinin oluşturduğu siber uzayın sınırları dahilinde oluşmakta. Anlık veri iletişimin çok hızlı ve yoğun yaşandığı, devletlerin, şirketlerin, bireylerin ve artık eşyaların dahi rutin işlerini yürüttüğü bu alandaki oluşabilecek bir ‘hastalanma’, saatler içerisinde bile tüm dünyayı etkisi altına alabilme ve kritik faaliyetleri sekteye uğratma potansiyelini taşımakta” değerlendirmesi yapıldı. Araştırmada, biyolojik ve siber pandemi, “virüs enfeksiyon hızı ile tedbirler” açısından ise şöyle karşılaştırıldı:

“Biyolojik pandemide, enfeksiyonu engellemede en iyi tedavi; aşı, karantina izolasyon ve filyasyon (virüs takibi). Siber pandemide ise enfeksiyon engellemede en iyi tedavi; gerçek zamanlı koruma, karantina, izolasyon, izlemedir. Biyolojik pandemide en iyi tedbirler ‘maske, hijyen, fiziki mesafe’dir. Siber pandemide ise en iyi tedbirler, ‘farkındalık, siber hijyen ve dağıtık mimari’dir.”

Siber suçlarda artışlar oldu

Salgın sürecinde Türkiye’de evden çalışma, eğitim, sosyal medya kullanımı ve e-ticarete yönelim nedeniyle internet kullanımının hatırı sayılır şekilde arttığı, bunun da siber suç artışlarını beraberinde getirdiği ifade edilen araştırmada, siber güvenlik ihlallerine, “davranış değişiklikleri, durum değişiklikleri ve teknolojik değişikliklerin” yol açtığı kaydedildi. Kovid-19 sürecinin siber uzaydaki legal veya illegal faaliyetleri arttırdığı tespiti yapılan araştırmada, “Birbirine bağımlı olan kamu sektörünün ve özel sektörün, iletişim ve etkileşimin oldukça yoğun olduğu siber uzayda çeşitli saldırılara maruz kalma ihtimali kaçınılmazdır” denildi.

‘Büyük sıfırlama’

Araştırmanın “genel değerlendirme” bölümünde şu tespit yer aldı: “Pandemi sürecinden en çok etkilenen sektörlerden olan küresel ekonomide de yeni alışkanlıklar ve yeni tehlike alanları baş göstermektedir. Biyolojik pandeminin bir siber pandemiyi tetiklemesi olasılığına karşı Dünya Ekonomik Forumu ‘büyük sıfırlama’ adıyla bir kavram ortaya atmıştır. Ayrıca yaptığı Siber Poligon Konferansı ile olası bir siber pandemi sürecinde sektörlerin nasıl davranacağı ve tehlikeleri nasıl bertaraf edeceği üzerine çalışmalar yapmıştır. Kamu ve özel sektörün planlama, eylem ve eğitim anlamında bu sürece hazırlık yapması gerektiği kaçınılmazdır.”