Federal memur politikamız var mı?

Milliyet Kıbrıs yazarımız Gökhan Güler'in yazısı

Yıl 2016, Annan Planı referandumunun üzerinden 13 yıl geçti. İçinde bulunduğumuz süreçte, Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ile Rum Lider Nikos Anastasiadis arasındaki görüşmeler devam etmekte. 2016 sonunda bir anlaşmaya varılması ve Annan Planı’na benzer bir referanduma gidilmesi hedeflenmekte. Kıbrıs Türk tarafı olarak biz buna ne kadar hazırız?
Annan Planı'nda, kurucu devletlerin ve federal hükümetin ayrı polis teşkilatlarına sahip olmaları öngörülüyordu. Plana göre, federal polis her iki kurucu devlette de eşit sayıda personelle hizmet verecek. Federal Bakanlıkların tüm kademelerinde %66'ya %33 ve yurt dışı temsiliyetlerde de %50'ye %50 Kıbrıslı Türk ve Rum’un olması öngörülmekte idi.
Federal memurlar, AB’ye uyum çalışmaları eğitimden geçmiş, ''First Certificate'' derecesinde İngilizce (Sertifikalı/Belgeli) bilen memurlardan oluşacaktır. Memurlarımızın AB’ye uyum sağlama çalışmalarına başlaması, eğitim ve kurslarını tamamlaması, uygun vasıflara ve niteliğe ulaşmasına bugün başlanacak olsa, bu ne kadar bir süreyi kapsar?

Yeni koşullarda federal polis, iç istihbarat, sivil havacılık, hava limanları, merkez bankası, eski eserler, tapu, telekomünikasyon, sahil koruma, gümrük, muhaceret dairesi, denizcilik müdürlüğü, yargıçlar ve hâkimler merkezi federal hükümete bağlı olacaktır. Yetki ve Güç Paylaşımı başlığı altında yürütülen görüşme sürecinde Türk ve Rum Federal polislerin, üçüncü bir ülkede eğitilmeleri gündemdedir.

Dönemin KKTC Hükümeti, kamu reformu yapmak maksadı ile AB destekli ‘’Jhon P.’’ başkanlığında bir aile şirketini adaya getirmişti. Jhon P. bürokratlarımızı AB müktesebatı zemininde ''Kamu Reformu'' eğitimi vermeye çabalamış, bu süreçte ciddi sıkıntılar yaşamıştı. Jhon P. bir gün üst kademe yöneticilerine ''Annan Planına kimler evet oyu verdi?'' diye sormuştu. Salondaki tüm ellerin havaya kalktığını görünce Jhon P. ''peki o zaman neden kamu reformu çalışmalarına karşı direnç gösteriyorsunuz?'' demişti. Neticede ''Kamu Reformu'' çalışması o dönemde başarısızlıkla sonuçlanarak rafa kalkmıştı. Bu anekdotu günü zamanı geldiği için yazmak istedim.

Acaba Türk tarafı olarak, olası bir federal sistemde yeterli niteliklere sahip ve etkin memurlarımız var olacak mı? Yoksa bunların eğitimi şimdilerde yapılıyor mu? Mevcut durumda yarın bir referanduma gidildiğinde Rumların ister istemez egemen ve yönlendirici olacağı açık. Mevcut bu durum ile ilgili bir şey yapılması gerekiyor. Bu konuda Türkiye’nin bilgi birikiminden ve yardımından istifade etmek gerekiyor. Yetkililerin bir an önce bu konuda adım atması gerektiğini düşünüyorum.