Türkiye’nin en iyi üniversiteleri hangileri? Bu konuda kime sorsanız “en iyi” kendileri. Ama daha da önemlisi aralarındaki yarış. Rekabet, eskiden üniversiteler düzeyindeydi, görünen o ki, şimdi kentler arasında. Özellikle de Ankara-İstanbul...
ODTÜ’nün hazırladığı ve dün bu köşede yer alan üniversiteler sıralamasında ilk üçü Ankara üniversiteleri paylaşıyor. İlk 10’da ise Ankara’dan 5 üniversite yer alırken İstanbul’dan sadece 3 üniversite var. İzmir ise tek üniversite ile temsil ediliyor.
Akla hemen şu soru geliyor:
Eğer bu liste İstanbul üniversitelerinden biri tarafından yapılsaydı, sıralama yine aynı olur muydu?
Hazırlayan ekibin Başkanı Ural Akbulut, “Kriterlerin hepsi dünyanın kabul ettiği kriterler ve kullandığımız verilerin hepsi de resmi veriler” diyor.
Ama ona rağmen dünya sıralamasında ilk 500’e giren üniversiteler, Ankara sıralamasında ilk 3’e bile giremiyor! Akbulut bu konuda da, yaptıkları sıralamayı herkesle tartışmaya hazır olduklarını, gerekirse yeni kriterler getirebileceklerini söyledi.
Peki Türkiye’nin en iyi üniversitelerinden biri hatta kimilerine göre en iyi üniversitesi kabul edilen Boğaziçi’nin 10. sırada, Galatasaray’ın 73’üncü, Mimar Sinan’ın da 80’inci sırada yer alması ne kadar olağan bir durum.
Kriterlerde mi bir yanlışlık var yoksa gözümüzde çok büyüttüğümüz üniversiteler, yeterince güçlü değil mi?
Nasrettin Hoca’nın gözüyle baktığımızda herkes haklı! Kriterler ve veriler doğru ama Boğaziçi, Galatasaray ve Mimar Sinan gibi çok iyi üniversitelerimize de öyle ya da böyle kimse toz konduramaz.
Bu konuda aslında daha ayrıntılı listelerin hazırlanması gerekiyor. Ben fakülteler düzeyinde bir sıralama yapılsın derken, dün konuştuğumuz dünyaca ünlü bilim adamımız Prof. Dr. Murat Tuzcu, “ABD’de artık hocalar kendi içlerinde değerlendiriliyor. Sadece yayınladıkları makalelere değil, yaptıkları ameliyatlara ve onların sonuçlarına da bakılıyor” dedi.
Doğru olan da zaten bu. Branşlara hatta ana bilim dallarına göre yapılan sıralama çok daha aydınlatıcı olur. Ama bunu kim nasıl yapacak?
Aslında TÜBİTAK’a bağlı ULAKBİM’in çok dar kriterlerle benzeri bir araştırması var. Yetersiz bulanlar olabilir ancak o da hiç yoktan iyi sayılır.
YÖK’ün görevlerinden birisi de objektif kriterlere göre sıralama yapmak. Ama dünden bugüne, nedense bu görevini hiç hatırlamadı. Hatırlayacağı da yok.
Pek çok ülkede bu sıralamalar özellikle yapılıyor. Çünkü devlet üniversitelere bu sıralamalara göre maddi katkıda bulunuyor...
Vakıf üniversiteleri
Bilkent, Koç, Sabancı, Başkent üniversiteleri vakıf üniversiteleri arasında ilk sıralarda yer alıyor. Bilkent 9, Sabancı 11, Koç 12’nci, Başkent de 15’inci sırada. Peki ya diğerleri?
Onları ne siz söyleyin ne de ben söyleyeyim.
Genel sıralamada çok gerilerdeler?
Ama bu kimseyi yanıltmasın. Çünkü çok yeniler. Listelerin tepelerine tırmanmaları zaman alacak. Ama bu kadar da geride kalmamaları gerekir.
“Vakıfların en iyisi biziz” diye boy gösteren bazı vakıf üniversitelerinin yeri gerçekten beni de çok şaşırttı.
Ural Hoca verilerde bir yanlış yok diyor. Son sıradaki Şırnak Üniversitesi de isyan etmiş. Öğretim üyesi sayımız geçen yıla göre çok daha yüksek demiş. Ancak tüm rakamlar sadece onlar için değil herkes için önceki yılın verilerine dayanıyor.
Ama yine de her üniversite oturup Akbulut ve arkadaşlarına kızacağına, önce verilerin doğruluğunu kontrol etmeli, ondan sonra da başlarını iki ellerinin arasına alıp nerede hata yaptık da bu kadar geriye düştük diye özeleştiri yapmalıdır.
Yoksa kendilerini öne çıkartacak yeni listeler hazırlamanın ya da “o liste bizi hiç ırgalamaz” yönündeki söylemler, ileride çok daha vahim tablolarla karşılaşmalarına neden olabilir.
Bilim de dahil üretilen her şeyin ölçülebilir ve sürdürülebilir olması bugünkü çağdaş dünyanın aradığı niteliklerin en başında geliyor. Bu yüzden bu tür listelere hiç kimsenin karşı çıkmaması gerekir...
Özetin özeti: Belki başkaları şeffaflıktan kaçabilir ama üniversiteler asla. On binlerce kontenjanın boş kaldığı ve bu yüzden sınavların kaldırılmasının düşünüldüğü önümüzdeki süreçte reyting sıralamaları çok önemli olacak. Bizden hatırlatması!..