Özel günler yaşadık

9 Eylül’de İzmir’in kurtuluşu gerçekleşmiş, ardından da kentte sükûnetin sağlanması için bir süreliğine de olsa ordunun idari kadrosunun kentte kalması gerekli görülmüştü. Karargâh için öncelikle kent merkezi düşünülmüştü, ancak 13 Eylül’de çıkan Büyük İzmir Yangını bunu imkânsız hale getirdi.

Bu nedenledir ki, 14 Eylül 1922’de alınan kararla Erkân-ı Harbiye Riyaseti ve Garp Cephesi Karargâhı’nın Bornova’ya yerleştirilmesi uygun görüldü. Karargâh binası bir Levanten köşküydü. Görevli paşalar da diğer köşklere yerleşmişti. Falih Rıfkı Atay ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu gibi gazeteciler de Bornova’da kalıyordu.

O günleri düşünün şimdi...

İsmet, Fevzi, Fahrettin, Asım Gündüz paşalar, Halide Edip Hanım, Falih Rıfkı ve Yakup Kadri Bornova sokaklarında... Kim bilir kaç kez Bornova Büyük Cami’de cuma namazı kıldılar, kaç kere Büyük Çarşı’nın sokaklarında dolaştılar...

İzmir’in usta gazetecisi Türkmen Parlak’ın 1983 basımı ‘İşgal’den Kurtuluşa’ adlı kitabı, İzmir’in kurtuluş günlerine ışık tutan, belge niteliğinde, güzel bir kaynaktır. İki ciltten oluşan kitabın ikinci cildinde Ege Üniversitesi Rektörlüğü’nün karşısındaki Steinbuchel Köşkü’nün 1920’li yıllardaki sakini olan Hortense Wood’un günlüklerinden pasajlar, Bornova için tarihsel anlatımlar içerir. Bayan Wood, İzmir’in kurtuluşundan 7 gün sonra, yani 16 Eylül 1922 tarihli notlarında Mustafa Kemal’i evinde konuk edişinden söz ederek o güne dair şunları kaleme almıştı:

Başarılı organizasyon

“Mustafa Kemal evime geldi. Yanında İsmet Paşa ve diğer generallerle meşhur Türk kadını Halide Edip Hanım vardı. Mustafa Kemal ve beraberindekileri karşıladım. Hepsi bana teker teker hatırımı sordu. Çok, pek çok saygılı insanlardı. Ben de kendilerine hayran olduğumu söyledim ve zaferlerini kutladım.

Mustafa Kemal Paşa onların arasında bir başka idi. O’nu tanımaktan ve karşı karşıya gelip konuşmaktan duyduğum sevinç sonsuzdu. Karşı karşıya oturup 15 dakika kadar sohbet ettik. Mustafa Kemal, sonra benden izin istedi. Müttefiklere verilecek cevap için ayrılacağını söyledi. Ardından da Fevzi, İsmet, Asım Paşa’larla Halide Edip Hanım üst kata çıktılar.

Evet, şu anda imparatorluğun kaderi evimin üst katında yatak odamın önündeki piyanonun yanında kadife koltuklarda tartışılıyor.”

Bayan Hortense Wood, 16 Eylül tarihli unutulmaz anısını kaleme aldığı bu sayfanın ardından gelen sayfada, yani 17 Eylül’de Mustafa Kemal, Fevzi, İsmet ve Asım paşaların yine evine geldiğinden söz ediyordu.

Mustafa Kemal Paşa’nın Bornova’ya gelişiyle Bornovalıların yaşadığı bu iki muhteşem gün, Bornova Belediyesi tarafından ‘Bornova Günleri’ adı altında bu yıl ilk kez gerçekleştirilen çeşitli etkinliklerle anıldı. Resim ve fotoğraf sergileri, konserler, panel ve söyleşilerin yapıldığı, Bornova Anı Evi’nin açıldığı, iki günlük ‘Bornova Günleri’ programına ilgi büyük oldu.

Bana sorarsanız, ilk kez yapılan bir organizasyon için son derece başarılıydı. Eminim, ‘Bornova Günleri’ her geçen yıl daha başarılı ve geniş çaplı organizasyonlarla yaşamaya devam edecek.