Sandık ve ötesi

Hep bana mı çatıyor, yoksa seçimler yaklaşırken sizin de etrafınızda ”Sandıkta hile olur mu?” diye soran, hatta “Kesin olacak” diyenler var mı? Gittiğim her yerde bu soruyla karşılaştığım için, konuya değinmek artık zaruret haline geldi.
Önce herkesin gönlüne su serpmek için söylüyorum: Türkiye’de sandık hilesi ne sanıldığı kadar kolay, ne de nihai toplamda belirleyici olacak kadar yaygın. Daha açık ifade edersek, bazı sandıklarda ufak ölçekli hile olsa da bu rakamlar seçim sonucunu belirleyecek ölçekte değil.
Hadi daha da açık anlatayım: İktidar partisinin üst üste gelen seçim zaferlerini sandık hilesiyle açıklayamayız. Siyaset bilimi, belagat, sosyoloji, hatta devlet imkânlarının kullanımı gibi bütün açıklamalara razıyım.
Ama şu zamana kadar okuduklarım ve duyduklarımdan Türkiye’de özellikle genel seçimlerde sonucu etkileyecek ölçüde ciddi bir hile yapıldığı sonucuna varmış değilim. (Zaten seçim süreçlerinde Türkiye’ye gözlemci gönderen uluslararası kuruluşların raporları da bu yönde...)
Ama bu seçimlerde asla ”antin-kuntin işler” olmadığı anlamına gelmiyor! Oluyor. Tüm partiler, genel merkez talimatıyla olmasa bile, yerel parti yetkililerinin inisiyatifiyle kazanma endeksli bir mücadeleye giriyor. Seçimin gerilimli atmosferinde sandıklar korunmazsa tuhaf işler, rakamlarla oynamalar olabiliyor. (Burada özellikle yerel seçimler problemli. Türkiye genelinde sayısal olarak birkaç yüz oyluk bir hilebazlığın çok anlamı yok; ancak yerelde bu rakamlar sonucu ciddi anlamda etkileyebiliyor.)
Dönelim yazımın başında anlattığım ”endişeli seçmen” profiline. Bana bu soru sorulduğunda, önce aslında Türkiye’de seçim sonuçlarını etkileyecek ölçekte bir hilenin tespit edilmediğini söylüyor, ardından da ”Ama hile endişeniz varsa, sandıklara sahip çıkın” diyorum.
Sonuçta bir sandıkta kaç kişinin oy kullanacağı, isimleri, cisimleri, TC kimlik numaraları belli. Seçim, bu sandık sonuçlarının toplamı. İyi organize olup, sandığa sahip çıkıp, iyi bir sağlamlama yaparsanız, ”hile” ihtimali de kalmamış olur.
”Oy ve Ötesi” 30 Mart yerel seçimleri öncesinde kurulan ve birkaç ay içinde 50 bin sandık müşahidini eğiterek Türkiye’nin en başarılı sivil inisiyatiflerinden biri haline gelen bir platform. Tarafsız ve partilerüstü olması, bu gençleri ”sandığın namusunu” korumak için ideal bir konuma getiriyor. (Şu sır değil; bu inisiyatif 30 Mart ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde sandık gözetimi konusunda yeterince organize olamayan muhalefet partilerinden daha sistematik çalıştı.)
Şimdi Oy ve Ötesi, bu başarıyı 7 Haziran seçimlerine taşımayı hedefliyor. Toplam seçmen sayısının 55 milyona yaklaşacağı genel seçimlerde koydukları hedef, 30 milyon oyun şeffaf ve adil bir şekilde sayıldığından emin olmak. Bu oyların %60’dan fazlası ve yaklaşık 120 bin gönüllü sandık müşahidi demek...
Oy ve Ötesi, bu hedefi tutturabilmek için şimdiden koordinasyon toplantılarına başlamış. Kurucularından Sercan Çelebi, demokrasi ve şeffaflıktan emin olmak isteyen seçmenleri bilfiil sandık müşahidi olmaya çağırıyor.
Kampanyanın adı: “Oyunu Seven Saysın”. Kayıtlar http://sandik.oyveotesi.org adresinde başlamış. Endişeli seçmenlere duyurulur...