Asu Maro

"Ben de ne yazık ki bu ülkenin kanayan yarası çocuk gelinlerden biriyim. 14 yaşında evlendim, beş tane kız çocuk annesiyim."

Perdede sadece yüzüyle değil, bütün kalbiyle gülen bir kadın yüzü var. Ses kısık olsa ya da bilmediğiniz bir dilde konuşuyor olsa kesin “Hayat bana hep çok iyi davrandı, o kadar şanslıyım ki bu kadar olur” dediğini düşünürsünüz. Işık çıkıyor gözlerinden.

O ışıkların sırrı son cümlede: “Çağdaş Yaşam’ı tanımadan önce kendimi çok değersiz hissediyordum.”

Memleketin şanslı doğmayan çocuklarının, özellikle de kadınlarının şansı olmak üzere yola çıkan Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği 29. yaşını kutluyor. Bu süreçte ne zorluklarla, ne kösteklerle karşılaştıklarını, hâlâ da ne olmadık işlerle uğraşmak zorunda kaldıklarını bir kenara bırakıp sadece aldıkları yollardan söz edelim istiyorum. “Ben kanayan bir yarayım” diyen o kadının yaptığı gibi.

Evet, ÇYDD öncelikle eğitim amaçlı kurulmuş bir dernek. Ama “Şu kadar çocuğa burs veriyoruz” gibi basit bir şeyden söz etmiyoruz. Gönüllülerin o çocukların ailelerini ikna etmesiyle başlayan ve üniversite hayatlarının sonuna kadar da ellerini bırakmayan bir mekanizma, karşımızdaki.

Çocuk Kulübü projesiyle ilköğretim çağındaki

Annem nefes alıyor. Öyleyse her şey yolunda.” Ölümü beklemek, sevdiğin birinin ölümünü beklemek, belki onun ölümününn kendisinden bile daha zor, daha acılı bir şey. Eğer doktorlar hiçbir umut vermemişse, “İki üç gün, en fazla bir hafta” gibi bir cümle etmişlerse, o dünyanın en zor, en geçmesini istemediğin ve hem de bir an önce geçsin istediğin iki üç günüdür.
Bekleyenleri kendileriyle, birlikte bekledikleriyle, o gün yanında olan - olmayanlarla ve tabii ki içeride yatan insanla - hele bu anne ya da babaysa mutlaka yüzleştiren bir süreç. Dolayısıyla aile içi hesaplaşma yüzleşme oyunlarının, filmlerinin de çok tercih ettiği bir alan. Ezop Sahne’de iki kız kardeşi ölüm döşeğindeki annelerinin baş ucunda buluşturan ‘Beyaz’ gibi.

Korkuların kaynağı baba

Genç yaşta hayata veda eden Fransız yazar Emmanuelle Marie’nin ölümünden üç yıl önce; 2004’te yazdığı oyun, ‘giden’ kardeşle ‘kalan’ kardeşi yıllar sonra bir araya getiriyor. İkisinin de gözü birbirlerinin sahip olduğuna inandıklarında.
Kız kardeş renkli, eğlenceli, gönlünün istediği gibi bir yaşam süren ablasına özeniyor, abla ise kardeşi bir kocaya ve çocuğa sahipken kendisinin hiçbir şeyi olmadığını düşünüyor. Halbuki

Spielberg’in “The Post”u basın özgürlüğü, gerçek gazetecilik, baskılara karşı haber verme cesareti üzerine bol bol düşündürdü - konuşturdu hepimizi. 1971’de Washington Post’un Pentagon belgelerini yayımlamaya karar verişini anlatıyordu film. Yayın yönetmeninin de gazete sahibinin de gözüpeklikleri etkileyiciydi tabii. Ama !f İstanbul Bağımsız Filmler Festivali’nde bir belgesel izledim, cesaret denen şey yeniden tanımlandı kafamda.

Dünyaya gerçeği duyurmak uğruna canlarını ortaya koyan insanların hikayesiydi anlatılan. Öyle mecazi anlamda falan değil, gerçekten canlarını. Ve 40 yıl önce de değil şimdi, bugün, şu anda.

‘Raqqa is Being Slaughtered Silently’ (Rakka Sessizce Katlediliyor), 2014 yılında IŞİD tarafından ele geçirilip dünyayla ilişiği kesilen Rakka’da olup bitenleri duyurmak için kendiliğinden kurulmuş bir aktivist grup. Biri lise öğretmeni, öteki hukukçu, diğeri kameraman, sıradan genç insanlar hepsi. İşlerini yapmak, evlenip yuva kurmak, ‘normal’ bir hayat sürmek, bütün istedikleri bu. Ama ülkelerindeki hayat ‘normal’ olmaktan çıktığında kendilerini bunu insanlığa bildirmek zorunda hissediyorlar. Fotoğraflarla, videolarla, internet kesildiğinden uydu antenleri

Taksiciler kan ağlıyor. Taksiciler Uber’e kızgın. Onun yüzünden eve ekmek götüremez hale geldiler. Ama hâlâ şapkalarını önlerine koyup, düşünmüyorlar. “Biz acaba bir yerde hata yapmış olabilir miyiz ki, insanlar buldukları ilk alternatif çözüme dört elle sarılıyor?” diye sormuyorlar örneğin. “Ne yaptık da bu kadar güvenilmez bir meslek grubu haline geldik?” demiyorlar.

Gidilecek yeri beğenmemek onlarda, şehir içini geçtim, havaalanından taksiye binmeyi denediniz mi hiç? Neredeyse Taksim’i bile yeterince uzak bulmuyorlar. Müşteriye kaba davranmak, diğer araçlarla kapışmak ve para verip yaptığın yolculuğu gerilim filmine çevirmek onlarda.

Mümkün olduğunca dolaştırıp, olabilecek en uzak yoldan hedefe varmak onlarda. Sürekli bir ‘orası tıkalı’ iddiası. Eğer buna rağmen en kısa yolda ısrar edersen, şoför de hışımla seni indirmezse-ki bu da sıkça başımıza geliyor-orası dediği gibi tıkalı çıksa bir dert, çıkmasa bir dert.

Yalanları ortaya çıktığında da gene sana sinirleniyor arkadaşlar çünkü. Yani hikmetinden sual olmayan, var olabilmek için ihtiyaç duyduğu en önemli unsur olan müşteriyi mutsuz etmek adına elinden geleni ardına koymayan, bindiği dalı kesen ve sonunda düşünce ağlayan bir

Yılların inanışıdır, “Bizde müzikal yapılamıyor”. Neden, belli değil. Tamam korkunç denemeler de gördük ama neden yapılamasın? Oyuncumuz mu yok, müzisyenimiz mi yok, pahalı bir iş, para yatıran mı yok? Hepsi mevcut. “Seyirci yok” desen beşinci kast Broadway müzikallerine koşa koşa gidenler kim?

Neyse, son yıllarda bu inanışı kıran örneklerle karşılaşmaya başladık. Şu anda da dekorundan kostümüne, müziğinden danslarına ve de tabii şahane oyunculuklarına kadar dört başı mamur bir müzikalimiz var: Zorlu PSM’nin ilk Türkçe müzikal yapımı olarak Talimhane Tiyatrosu iş birliğiyle hayata geçirdiği “Damdaki Kemancı”.

Büyüsü hikâyesinde

“Damdaki Kemancı” Broadway’in en uzun soluklu eserlerinden biri, 1964’te ilk kez sahnelenmiş, 1971’de meşhur sinema filmi çekilmiş, bizde de 1969’dan itibaren Devlet Tiyatrosu yapımı olarak Cüneyt Gökçer ismiyle özdeşleşmiş.
Büyüsünü öncelikle insanın kalbine dokunan, sıcacık hikâyesinden alıyor. 1905 Çarlık Rusya’sı döneminde devrimin ayak seslerine kulak tıkamış, hayatı “gelenek”ler tarafından kuşatılmış bir Yahudi köyü olan Anatevka’da geçiyor olaylar. Ailedeki iş bölümü belli, o ailelerin nasıl kurulacağı belli. Öyle âşık olmak, bir ömür geçireceğin

Çocuk istismarını engellemek için altı bakandan oluşan bir komisyon kurulması, bu suçlara ceza indirimi uygulanmayacağının, gereken bütün tedbirlerin alınacağının duyurulması, meselenin hak ettiği önem ve aciliyetle ele alınacağının göstergesi olarak sevindirici. Ama gündeme ilk gelenin gene ‘kimyasal hadım’ olması düşündürücü.

İnsanın içinden geliyor tabii, çocuğa dokunanın elleri kırılsın, başka organları da zarar görsün, soyu sopu kurusun, aklından geçiyor bunlar.

Ama aynı zamanda da biliyorsun, bu kalıcı bir çözüm değil. Bir toplumda adım başı çocuk istismarı, taciz, tecavüz vakaları yaşanıyorsa bunu çözecek olan şey “Birkaç sapığı hadım etmek” olmuyor, olamıyor maalesef. Keşke o kadar kolay olsa.

Çok rica ediyorum, konuyla ilgili açıklanan rakamlara bir daha bakın. Hiçbir zaman açıklanamamış olanları da hesaba katın. Belli ki konu öyle birkaç kendini bilmezin sorunu değil. Ve intikam hiçbir zaman çare değil.

Konunun insan hakları boyutunu geçiyorum bir kalem, tamam, bu suçları işleyenlerin insanlık onurundan söz etmeyelim, konu bu olmasın.

Ama cinsel suçların, kadına, çocuğa şiddet, istismar davalarının en yılmaz takipçisi olan kadın dernekleri her gündeme geldiğinde

Bunu söylemek çok acı ve utanç verici ama maalesef içinde çocuk ve istismar geçen haberler artık medyanın gündelik akışında kendine rutin bir yer edinmiş durumda. Kadın cinayetleri gibi tıpkı.

Başlığını görünce bir an tereddüt ediyor, “Bir dakika, bu hangisiydi?” diyorsunuz. Hani halihazırda bildiğimiz bir istismar haberi mi, yoksa bir yenisi daha mı? Olayın gerçekleştiği ilin adından ve mağdurun yaşından ayırt edebiliyorsunuz genellikle. “Yer Adana – yaş üç” mesela.

O hale geldi ki artık bir çocuğun; üç yaşında bir çocuğun tacize – tecavüze uğraması bu toplumun dehşete kapılmasına yetmiyor. Olur ya belki rızası vardır, bunu bile geçirebiliriz aklımızdan. Ama eğer öldürülmüşse, işte onun bir infiale yol açma ihtimali var.

Adana’da bir düğün sırasında istismara uğrayan çocuğun kimin tarafından uydurulduğu belli olmayan detaylarla bezeli hikayesinde olduğu gibi. Böyle birileri var, kasıtlı olarak mevcut haberleri çarpıtıyor, olmayan şeyleri olduruyor, sosyal medyayı bir yalan - yanlış haberler çöplüğüne çevirip herhalde eserleriyle gurur duyuyorlar.

İnsanın aklına gelir mi böyle acı bir olaya uyduruk detaylar eklemek? Bu arkadaşların geliyor. Önce hastaneden haberler uçuruyorlar mesela.

Her köşesine mutsuzluk sinmiş bir ev... Hay atının tek anlamı akşama ne pişireceğini düşünmek olan, ağzı var dili yok bir kadınla her gün tam olarak aynı saatte işten dönüp kendisi için hazırlanmış şahane sofraya suratsızca çöken, karısıyla iletişimi sözcüklerle değil homurtularla kuran bir adamdan oluşmakta.

Monotonluktan boğulan bu kutsal ailenin sevgisiz yuvasına buyur ediyor, Ümit Ünal bizi. Hakikaten perdeden çıkıp sizi de içine çekiveren bir kasvet hakim her yana. Bir tek Neslihan’ın hayalleri var renkli, kendisini bir televizyon sunucusu gibi gördüğü, şahane yemek tarifleri verdiği, gerisi tekdüze, boğucu, karanlık.

‘Umutsuz ev kadını’

İstanbul Cihangir’de büyümüş bir kadın Neslihan. Belli ki, hayattan beklentileri varmış ama kocasının peşinden Anadolu kasabalarında geçmiş ömrü. Mükemmel bir aşçı, fedakar bir eş, vefalı bir komşu, aslında tam bir ‘umutsuz ev kadını’ olabilmiş. Yine de bu kendisini yok sayan hayatın dışına çıkmayı aklının ucundan bile geçirmiyor. Ta ki kocası dört dörtlük hizmet gördüğü bu evlilikten sıkılıp, onu terk etmeye karar verene kadar. Ondan sonra o tatlı, munis ve sessiz kadının içinden hayret verici ve ürkütücü bir