Asu Maro

Geçen gün Twitter gibi mecralarla çok fazla haşır neşir olmayarak ruh sağlığını muhafaza eden bir arkadaşımla konuşuyoruz, bir şekilde Dubai’den dönerken düşen uçaktaki genç kadınların ölümünün tartışma konusu olduğunu fark etmiş fakat detayları bilmediği için anlamakta güçlük çekiyor.

Şöyle bir diyalog geçiyor aramızda: “Düşen uçakta ölenlerle ilgili kötü şeyler söyleyen mi oldu?” “Çok.” “Neden?”

Sessizlik... Makul olmasa da cümle içinde saçma durmayan bir cevap bulmaya çalışıyorum. “Zenginler ya” diyorum, çok anlamsız kaçıyor. “Hani işte bekârlığa veda partisi için özel jetle Dubai’ye gidecek kadar zenginler”. Eee? Yok yani bu katıksız nefretin akla uygun bir sebebi.

“Şehitler varken” diyorlar, “Onlara üzülmezsiniz ama” diyorlar, “Zengin çocuğu değiller tabii ondan” diyorlar, diyorlar da diyorlar. Şu ülkede bir gelir eşitsizliği olduğu bütün milletin aklına bu 11 kadın ölünce dank etti. Ondan önce demek kimsenin özel uçağı yok, herkes aynı derecede fakir zannederek rahat ediyorlardı, bu bilgi adalet duygularını sarstı. Hem de şehitler varken...

“İkisine birden üzülemiyor muyuz?” diye soruyor arkadaşım bu sefer. “Üzülemiyorsun” diyorum, “Üzülemiyorsun, ya o ya bu, seçeceksin

Sofokles’in intikam temalı tragedyası ‘Elektra’, Işıl Kasapoğlu rejisiyle İstanbul Devlet Tiyatrosu sahnelerinde.

Aşk, ihanet, intikam, cinayet ve akla gelebilecek her türlü melanet, insanlık tarihiyle yaşıt olduğundan Antik Yunan tragedyaları da bütün bunları bol miktarda içinde barındırarak dünün ve bugünün karanlığına ışık tutmaya devam ediyorlar. Hani neden eskimiyorlar, bundan eskimiyorlar. Bir “Elektra”, hiçbir zaman “Şimdi zamanı mı?” dedirtmiyor. Hep zamanı.

Elektra’nın babası, Troya Savaşı’nın muzaffer kumandanı Agamemnon, karısı Klytaimnestra tarafından öldürülmüştür. Elektra, annesini ve “kutsal evlilik yatağını kirlettiği” aşığı Egistos’u asla affetmemekte, onları yönetimindeki sarayda mutsuz bir esaret hayatı sürdürmekte ve güvenliği için küçükken uzaklara gönderilen kardeşi Orestes’in yurda dönüp babalarının intikamını alacağı günü beklemektedir. Sonunda Orestes döner dönmesine ama bir vazo içindeki külleriyle. Tabii acaba bu küller sahiden onun mudur?

Sadakat ve saygıyla

Sofokles’in en ünlü tragedyalarından ‘Elektra’, aynı metni 10 yıl önce İzmir DT’de de sahneleyen usta yönetmen Işıl Kasapoğlu’nun rejisiyle bu kez İstanbul Devlet Tiyatroları sahnelerinde. Ve tam da

İnsanların neden taksi yerine Uber kullanmayı tercih ettiğini anlamayanlar için uygulamalı ders gibi günler yaşıyoruz.

Ne diyorduk, başta, huzur ve güvenlik gibi kaygılar geliyordu. Arabasına bindiği insana güvenmek, olur da ben bununla bir anlaşmazlık yaşarsam kafama levyeyi indirir mi gibi endişelerden uzak seyahat etmek, beklenti bu kadar basitti.

Ama ne oldu, kendi sistemlerinden kaynaklı bütün sorunları, suçu Uber’e yükleyerek çözmeyi seçen taksicilerimiz kendi çözümlerini de üretip Uber’lere saldırmaya başladılar. Önce içinde yolcu olan araca bıçakla. Ardından yolcu almaya gidene silahla. Başka gün otogardakine dayak atarak.

Tabii çünkü kaba kuvvet her şeyi çözer. Şoförü tehdit edersin, yolcuyu da korkutur, sindirirsin, bak bir daha biniyor mu.

Ama biz zaten tam da bunu anlatmaya çalışıyoruz: Korkuyoruz, hele hele tanıdığımız duraktan olmayan taksiye el ederken. Kafası kızınca bıçağa davranan birinden söz ediyoruz. Tut ki yolu uzattı, nasıl tartışacağım ben bu adamla?

Saldırılar sonrası Uber’in global şirketinden yapılan ilk açıklama “Önceliğimiz sürücü ortaklarımızın yanında durmak, onlara gereken hukuki yardımı sağlayıp destek olmaktır” şeklindeydi.

Taksici örgütlerinin de işler

İnsan günümüz dünyasında ne derece dönüp yakın geçmişe bakmak ister, emin değilim. Muhtemelen unutmak istediğiniz bir dolu olayla doludur, 2016-2017 eğitim-öğretim yılı. Ama iyi tarafından bakalım, belki “Oh bunları da atlattık, yıkılmadık ayaktayız” demek için tercih edilebilir mesela. Ya da yıla bir de Zaytung’un gözüyle bakıp muhtelif ağlanacak hallere bir kahkaha patlatmak için...

Sözü getirmeye çalıştığım yer, April Yayıncılık tarafından basılan ‘Zaytung 2016-2017 Almanak’, Hakan Bilginer tarafından The Onion News’den ilham alarak kurulan ve 10’uncu zafer yılını kutlamak üzere olan Zaytung’un geleneksel yıl sonu toplamalarından biri daha.

Bilmeyen olduğunu sanmıyorum, memleketin en hızlı sahiplenilen haber kaynaklarından biri oldu Zaytung ama özetle söylemek gerekirse, bir mizahi haber sitesi bu; kendi tanımlarıyla ‘dürüst, tarafsız, ahlaksız haber’ veriyorlar. Yıl sonunda seçme haberlerden hazırladıkları almanaklarla da arka kapaktan okuyacak olursak, ‘Yakın tarihin mümkün olan en katlanılabilir versiyonunu kağıda basılı halde okura sunmayı’ amaçlıyorlar. Hâlâ basılı kağıdın kıymetini bilen birilerinin olması bile Zaytung haberi gibi güzel. Zaten Hakan Bilginer de geceleri

Egemenlik sözcüğünü cümle içinde kullanma âdetiniz var mıdır? Bana -muhtemelen ilkokulda ilk kez o şekilde duyduğum için- Atatürk’ün “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” cümlesini çağrıştırır, bundan da ilk anlamamız gereken; “hâkimiyet” anlamına geldiğini bilmesek bile, insanın kendi elinde bulundurması gereken bir şey olduğudur. “Biri olsa da egemenliği altına girsek” demeyiz, değil mi? Kimsenin hâkimiyeti özlenesi bir şey değildir zira. Ne milletler için, ne de bireyler için.

Hal böyleyken, biz tam da 8 Mart Dünya Kadınlar Günü arifesinde neden bunu konuşuyoruz? Memleketin her dem en popüler figürlerinden Hülya Avşar karşısında oturan dünyanın en medeni erkeklerinden Mehmet Aslantuğ’un şaşkın bakışları altında kadının erkek egemenliğine gireninin makbul olduğunu anlattığı için. “Tamam” diyor, “Kadın çalışsın, eve para getirsin ihtiyacı varsa ama ben şeyciyim...” Neyci kendisi? “Erkek çalışsın, kadın evde çocuklarını kendi büyütsün, yemeğini yapsın, kocasını karşılasın”cı.

Yazık, Mehmet Aslantuğ çaresizce muasır medeniyet seviyesinden dem vuruyor, olmadı kadının üretime katılmasının öneminden söz ediyor, yok, mümkün değil. Tabii yapmasın demiyor Hülya Hanım da hobi

Hâlâ tiyatronun öldüğünü ya da modasının geçtiğini iddia edenler varsa, Baba Sahne’nin ‘Bir Baba Hamlet’ini görmeleri lazım.

Gören herkesten duyduğum cümle, tepine tepine güldükleri, gülmekten helak oldukları, gül gül öldükleri şeklindeydi. Şevket Çoruh’un varını yoğunu ve tabii ki en çok yüreğini ortaya koyarak, dostlarının da desteğiyle açtığı Baba Sahne’nin ilk oyunu ‘Bir Baba Hamlet’, sürekli kapalı gişe oynuyor ve bir görenin bir daha görmek isteyeceği bir tat bırakıyordu ardında, anlatılanlara göre.

Kendi deneyimim, az söyledikleri yönünde. Evet, ‘Bir Baba Hamlet’ çok güldüren bir oyun. Ama asla bu kadar değil.

İki kalas, iki heves

Alman yazar Sebastian Seidel’in ülkesinden ve dünyada sayısız prodüksiyonu yapılan oyunu ‘Hamlet for You’, özgüvenleri boylarından büyük iki aktörün ‘Hamlet’ sahneleme çabasını anlatıyor. Biri bu tam olarak iki kalas, iki hevesten oluşan topluluğun patronu ve diğerini yevmiyesinin keserek ya da duruma göre ikiye katlayarak denetim altında tutmaya çalışıyor. Yeteneğinin sınırlarına bakmadan ‘doğru düzgün’ bir Shakespeare sahneleme iddiasında. Diğeri, meydanı boş bulduğu anda oyunu bir rock ya da arabesk müzikale çevirme tehlikesini bünyesinde

Ara sıra posta kutuma reklamlar gelirdi de bunu neden, nasıl kullanacağız, şaka herhalde deyip silerdim. Efendim “casus kalem”, yok “mikro kamera”, tanıtım metinleri “Eşiniz sizi aldatıyor mu? Artık öğrenmek çok kolay” şeklinde başlayan bir takım takip mekanizmaları. Bütün olay hayatınızı paylaştığınız insanın aslında bir sahtekar olma ihtimali üzerine kurulu ve siz bu ‘güven ortamı’ içinde her an arkanızdan vurulacakmış gibi yaşıyorsunuz, buna da ‘aile yuvası’ diyorsunuz.

Ayrıca tutun ki yakaladınız, ne yapacaksınız? Bu kadar güvenmediğiniz biriyle beraberseniz zaten ayrılın. Yok, boşanma davası için kanıt peşindeyseniz, yasadışı yollarla elde edilen kayıtlar, belgeler mahkemede delil olarak kullanılamıyor. Yani en azından biz böyle biliyorduk.

Fakat Habertürk’ten Fevzi Çakır’ın haberine göre, Söke’de aldatıldığından şüphelenen öğretmen koca karısının cep telefonuna casus program yüklüyor ve şüphesini doğrulayacak ses kayıtlarına ulaşarak dava açıyor. Aynı anda kadın da kocasının kendisine şiddet uyguladığını, evden kovduğunu ve evlilik yükümlülüklerini yerine getirmediğini söyleyerek karşı dava açıyor. Ve Mahkeme ‘zina’ eyleminin kocanın kişilik haklarına saldırı niteliğinde

İlk bakışta acılardan acılara sürüklenen bir kadının hikayesi, ‘Kadın’. Sırlar, entrika uzmanı yılan kız kardeş, vicdansız anne, her yanı tutmuş kötü kalpli insanlar ve bunların arasında iki çocuğuyla hayatta kalmaya çalışan Bahar. Neresi ilginç böyle bakınca? Hiç. Yeşilçam’ın mirasından devşirilmiş bir melodram gibi görünüyor.

Ama çok enteresan, içine ince ince yerleştirilmiş-yazar Hande Altaylı’nın başarısı-öyle detaylar var ki, onu farklı kılıyor. Bir kere Bahar ağlayıp sızlanan bir kadın değil, o klasik ‘kan içtim, kızılcık şerbeti içtim’ tarzı Hülya Koçyiğit karakterlerinden de değil, güçlü, hayata tutunan ve hatta komik de biri. Özge Özpirinççi de şahane oynuyor zaten. Ama bu dizide bir o kadar şahane yan karakterler var.

Yan dairedeki konsomatris Ceyda (Gökçe Eyüboğlu) mesela. İyilikle kötülüğü her insan gibi içinde barındıran, zamanla değişen bir karakter. O sessiz sedasız Bahar’ın Ceyda’yı belalısına karşı korumak için kaplan kesilmesi, konfeksiyon atölyesinde birbirine destek için mesaiye kalan kadınlar, Ceyda’nın kendi ayakları üzeerinde durma çabası, Ayça Erturan’ın oynadığı Yeliz’in Bahar’a arka çıkmaları, her bölümde hem çok ciddi kadın dayanışması mesajları hem