Pazar günü Çeşme’de yürüyorum. Etraf oldukça sakin. İnsan yoğunluğu azalınca dikkatim cadde, sokak, kaldırım ve binalara yoğunlaşıyor. Aslında bu konulardaki dikkat ve sorgulamamın kalabalıklarla pek de ilgisi olmadığını da itiraf etmeliyim.
Marina, güzel ve bakımlı bir sahil şeridi oldu… Denize bakan yüzü güzel ancak arka yüzde arızlar başlıyor. Karşımda bir telefon kabini, yunus formunda; ahizeyi elime alıyorum, ucu kopmuş ve içinden teller fışkırıyor. Yunusun şirin gülüşü ile karnından çıkan telefon ahizesi insana bir umursamazlık duygusu veriyor ve gülümsetiyor. Az ilerde lunaparka bitişik bir meydancıkta bir modern anıt ve bir Türk büyüğü heykeli sırt sırta duruyorlar. Heykelin içi boş üzeri de yaldızla boyanmış kaidesi derme çatma, arkasında ölmüş bir palmiyenin kalıntıları. Etrafında eski savaş topları; paslanmış, bakımsız gelişi güzel serpiştirilmişler. Sağımda Çeşme Kalesi, solumda luna park ve çay bahçesi ve güzelim Çeşme Limanı…
Meydancık ve kaldırımların zeminlerindeki taşları eksik ve kırık, yürümek cambazlık. Az ilerde belediye binası; ön cephesine bakıyorum, sağ tarafında WC levhası ve wc girişine bakan yan yana dizilmiş yunuslar (telefon kabinleri), wc için karşılama yapıyorlar adeta... Vidanjör fil ve taksi durağı ile kompozisyon tamamlanıyor.
Şehir ve kasabalarımızın ortak özellikleri bunlar… Çeşme’ye has değiller. Belediye seçimlerinin yaklaşıp hareketlendiği bu günlerde konuya mercek tutmakta fayda var. Bu sürdürebilen bakımsızlık ne şekilde düzelebilir? Yarışmalar açılmalı. Mimarlık ve şehircilik bölümleri ile paneller hazırlanmalı. Belediye başkanlarının işleri çok bunlarla uğraşmaları mümkün değil. Ayrı birimler oluşturularak, kent estetiğinden sorumlu olan bilgi ve yetki sahibi ekiplerin çalışmaları acilen dikkate alınmalıdır.
Paris nasıl güzelleşti?
Dünyada 19. yüzyılda itibaren kentlerde bir değişim başlamış; En kapsamlı örnek Paris kenti: Bir zamanlar pislik ve karmaşa içinde olan Paris, Emile Zola’nın romanlarında tasvir edilen şehir. Bugünkü muhteşem Paris haline nasıl gelmiştir?
Siene valisi olarak atanan Baron Haussmann ve III. Napolyon’un önderliğindeki 17 yıllık imar operasyonu sonucunda bugünkü muhteşem Paris ortaya çıkmıştır (1853-1870). Mimarlar ve peysaj mimarlarının işbirliği ile yıkılıp temizlenen kent; muazzam bulvarlar, cadde ve sokaklar, alt yapı, güzel binalar, büyük meydanlar oluşturularak, dünyanın en güzel şehirlerinden biri olmuş ve en çok turistin ziyaret ettiği bir kent haline gelmiştir. Mükemmel bir dönüşüm hikayesi! Kentsel dönüşüm, ‘kalkınma ve altyapıyı içeren büyük ölçekli master planlar’ın uygulanması olarak anlaşılmalı…
Biraz da tramvaya değinelim. Sahil yolu güzel ama bir de Mithatpaşa caddesinde tramvay hattı olmalı. Alsancak hattı Konak’tan devam ederek; Atatürk Kültür Merkezi, Sabancı Kültür Sarayı, Devlet Tiyatrosu, Mithatpaşa Meslek Lisesi durakları ile Güzelyalı yoğunluğunu alarak ve en önemlisi de AASSM (Ahmet Adnan Saygun Sanat Merkezi) önünden geçerek gidebildiği yere kadar gitmeli. Mithat Paşa Caddesi tramvay hattı aynı zamanda Hatay Caddesi’nden inenler için de ihtiyaç olacaktır.
Bisikleti teşvik etmeli, ancak sadece sahildeki bisiklet yolu ulaşım için yeterli olmuyor. Vatandaş yaya kaldırımlarında bisiklet kullanıyor ve yayaları taciz ediyor.
Şehir ve kasabalarımız ve tüm yerleşimlerimiz için “estetik ve işlevsel çözümler”…
Hep birlikte düşünelim.
