Ada O dönemki SODEP'in Genel Başkanı Erdal İnönü, bu birleşmenin perde arkasını "Anılar ve Düşünceler" kitabında (İdea, 1996) anlatır.1984 yerel seçimlerinde oyların yüzde 23.4'ünü alan SODEP, Meclis dışındaydı.Meclis'teki Halkçı Parti'nin (HP) oyu ise yüzde 8.7'ye düşmüştü.İnönü, birleşmeden yanaydı. Ancak Halkçı Parti'den karşılık bulamıyordu.1985 yazında HP yönetimine Aydın Güven Gürkan seçilince birleşmenin yolu açıldı. Şimdi iki tarafta da birleşme iradesi ve taban baskısı vardı. Ama bu nasıl olacaktı?***Oy oranlarına bakılırsa SODEP'in HP'ye katılması beklenemezdi. HP'nin SODEP'e katılmasına da yasalar engeldi. HP kendini feshetse Hazine yardımı kesilecekti.Yeni partide yönetimin nasıl paylaşılacağı da ayrı sorundu.Herkes formül ararken İnönü, bilim adamı tizliğiyle, kafasında birleşmenin teorik temellerini atmış, bir birleşme modeli yaratmıştı bile...Formülü şuydu:"Önce HP adını, amblemini, programını SODEP doğrultusunda değiştirecek. Bunu yaparken tüzel kişiliğini koruyacak, ama yapısı değişmiş olacak. SODEP'liler bu yeni partiye katılacaklar. Yasal açıdan iki parti birleşmiş olacak." Ya yönetimler?Orada bulduğu formül de şuydu:"Her iki partinin yerel yönetimleri feshedilecek. Yeni yöneticiler ile kurultay delegeleri iki parti üyelerinin toplamının katıldığı seçimlerle demokratik olarak belirlenecek. Böylece belirlenen delegeler olağanüstü kurultayda birleşik partinin genel başkanını seçecekler. O zamana kadar genel başkanlığı HP Genel Başkanı üstlenecek."***Gürkan bu öneriyi duyunca İnönü'yü kutladı.SODEP'te ise tepki vardı. Niye genel başkanlığı bırakıyorlardı ki?İnönü o geceyi şöyle anlatıyor:"Heyecandan uzun süre uyuyamadığımı hatırlıyorum. (...) Bilimsel araştırma yaptığım dönemlerde aklıma gelen bir fikrin başarıya götüreceğini fark ettiğim zamanlarda duyduğum heyecana benzer bir duyguydu bu..." "Şimdi satranç bilenler önerimi 'gambit'e benzetecekler" diye düşünmüştü. Malum, satrançta "gambit" denilen açılış şeklinde bir taş, savunmasız olarak karşı tarafa bırakılır. Ama sonra bu kayıp açılışın genel yapısında üstünlük kazanılarak fazlasıyla geri alınır. Burada da "birleşme HP'nin tüzel kişiliğinde gerçekleşeceği için başlangıçta HP daha avantajlı duruma gelmiş gibi görünecekti, ancak sonradan yerel yönetimler demokratik yoldan belirlenince SODEP'in tabandaki gücü kendini gösterecekti."***"İnönü formülü"yle 2 parti 11 aylık bir süreç sonunda birleşti.Sonuç mu?1984'te toplam oyları yüzde 32'yi aşan iki partinin birleşerek kurdukları SHP, 1985 seçiminde yüzde 24'te kaldı. Çünkü bu kez de oyların yüzde 8.5'ini DSP almıştı. Solun kadersizliğine bakın ki onların ittifakı için de 12 yıl daha beklemek gerekecekti.NOT: Erdal İnönü daha önceki birleşme serüvenini ve bugünkü ittifakla ilgili değerlendirmelerini bu akşam NTV'deki "Neden" programımızda anlatacak. can.dundar@e-kolay.net Sol cenahta tarih tekerrür ediyor. 1985'te de "2 sol parti lideri el sıkıştı" diye bugünküne benzer bir sevinç dalgası esmişti.
