Mücevher ustası, bir elması yuvasına mıhlarken, ışısın diye yuvanın zeminine gümüş rengi "foya" (aslı folye olsa gerek) koyar. Zamanla alttaki foya bozulunca elmas o g"z alıcı parıltısını kaybeder ve s"ner. "Foyası meydana çıkmış" tır artık...Son depremde Topkapı Sarayı Hazine Dairesi'nin foyası da "yle çıktı meydana... Fatih Sultan Mehmet tarafından 550 yıl "nce k"şk olarak yaptırılan ve Yavuz Sultan Selim' in mührü, Kanuni' nin kılıcı, Kaşıkçı Elması gibi birbirinden değerli nadide saray eşyalarına ev sahipliği yapan bu binanın ahşap kubbeleri sonradan beton kaplanmış, bu yüzden depremde riskli hale gelmişti. Ciddi bir sarsıntıda çatı ç"kebilir ve narin vitrinler içinde sergilenen eşsiz hazine tamamen yok olabilirdi.Ayrıca bütün iyi niyetli çabalara rağmen 60 yıldır ciddi bir restorasyon g"rmeyen bu saray - müze ışıltısını kaybetmişti.* * *Mücevher sekt"ründe kısa zamanda parlayan Gilan' ın Y"netim Kurulu Başkanı Muharrem Geylani bir gün Hazine'yi gezerken bir tahtı inceleyen iki turistin konuşmasına tanık oldu. Turistlerden biri diğerine, gülümseyerek "Bak o zaman da bu mendiller kullanılıyormuş" diyordu. "- Dikkatli bakınca tahtın hemen yanı başına sıkıştırılmış bir kağıt mendil fark ettim" diyor Geylani, "Yılda 2 milyon kişinin gezdiği ve eşsiz eşyaların sergilendiği müzenin bu haline çok üzüldüm ve restorasyon projesine talip oldum." 1999'da kolları sıvayan Gilan ekibi 8 ay dünyanın Louvre, Metropolitan gibi büyük müzelerini inceleyerek proje hazırlamış, inşaatı 6 ayda tamamlanmış ve ortaya gurur verici bir eser çıkmış.* * * "Foyası meydana çıkmak" deyiminin anlamını bilir misiniz? Vitrin içlerine fiber optik ışıklar yerleştirilmiş. Işık kaynağı dışarıda olduğundan eşyaların ısıdan zarar g"rmesi engellenmiş.Kalorifer petekleri s"külüp yerden ısıtma sistemi kurulmuş. Yer d"şemeleri yenilenmiş. Nişlerin üzerindeki nakışlar nakkaşlarca onarılmış.Sergilenen eser sayısı 2000'den 200'e indirilerek hem bir sarsıntıda nesnelerin birbirine zarar vermesi "nlenmiş, hem de seçme eserler nefis bir ışık altında daha iyi algılanabilir hale sokulmuş.Şimdi 4. odaya girdiğinizde 86 karatlık Kaşıkçı Elması'nın 49 pırlantası, ışık huzmeleri altında yeryüzüne düşmüş birer yıldız gibi parıldayarak g"zünüzü alıyor.Büyüleniyorsunuz.* * *1964'ten beri Topkapı'da çalışan ve depremden beri evine gitmeyip buradaki lojmanında yatan sarayın Müze Müdürü Filiz Çağman, nihayet Kültür Bakanlığı'ndan sonra "zel sekt"rün de "Geçmişi geleceğe taşıma" projesine destek vermeye başlamasından dolayı mutlu. Artık bir "mürdür g"zü gibi baktığı ve depremde başına bir iş gelecek diye uykularının kaçtığı Hazine koruma altında...Ama iş bitmedi. Topkapı'nın diğer b"lümleri de yenilenme ve depreme karşı korunma ihtiyacında... Şimdi yine sponsor desteğiyle mutfaktaki 15 bin porselen için güvenli bir depo kurulacak, "Saray mutfakları" sergisi açılacak. Harem'in duvar çinileri elden geçirilecek.Asıl düş ise, 700 bin metrekarelik bir alanda kurulu sarayın sınırlarını genişletip, bu yarımadayı dev bir açık hava müzesine d"nüştürmek.Fedakar müzecilerin bu çabaları, ülkenin kültür mirasına sahip çıkacak "zel sekt"r kuruluşlarının desteğini bekliyor.Bu konuda adına yakışır bir "ncülük yapan Gilan' ı kutluyor ve diğer firmalara "rnek olmasını diliyorum.Krizden bunalıyorsanız eşinizi, dostunuzu, çoluk çocuğunuzu toplayıp gidin Topkapı Sarayı' na...Surların dışında hayat zorlaştıkça, belki de aradığınız morali ve "vüncü surların içinde, tarihin ışıltılı mücevherleri arasında bulacaksınız. candundar@superonline.com Bir defa Hazine Dairesi'nde değerli eşyaların sergilendiği üniteler, ç"kme riski olan ortadaki b"lümden alınıp depreme karşı en dayanıklı g"rünen nişlerin altındaki vitrinlere taşınmış. Alüminyum çerçeveli bu vitrinler de çelik duvarlar ve darbeye dayanıklı, 11 santimetrelik camlarla korumaya alınmış. İçindeki eşyalar zemine raptedilmiş. B"ylece depremde zarar g"rmemeleri garanti altına alınmış.
