Bağırsaklarınızdaki faydalı bakteriler azalır, zararlı bakteriler çoğalırsa hazımsızlık ve şişkinlik canınızı sıkmaya başlar, bunun önüne geçmek için hekim ve diyetisyen kontrolünde ilerlemek önemli
Karnınızdaki şişliğe anlam veremediğiniz, hazımsızlık ve şişkinlikten yakındığınız zamanlar olmuştur. Yemek yedikten sonra pantolonunuz sıkmaya başlıyor, çok fazla yemediğiniz halde oluşan bu şişkinlik size kötü hissettiriyorsa yalnız değilsiniz. Bu şikayetlerin arkasında yatan sebeplerden birinin de Small Intestinal Bacterial Overgrowth (SIBO) yani ince bağırsaktaki zararlı bakteri artışı olabileceğini biliyor muydunuz? Bağırsak floranızdaki dengenin bozulması bu hastalığın altında yatan temel mekanizmadır, özetlemek gerekirse bağırsaklarınızdaki faydalı bakteriler azalır, zararlı bakteriler çoğalmaya başlar. Hatta öyle ki bu durum üzerinizde fiziksel ve duygusal olarak da etkilerini gösterir.
SIBO ve IBS, yani irritabl bağırsak sendromu semptomları aslında benzerdir. Karında şişkinlik, gaz, kramp, ishal ve kabızlık semptomlar arasındadır. Bu semptomlar ince bağırsaklarda bulunan sindirilmemiş ve emilmemiş karbonhidratların aktivitesinden kaynaklanır.
Nasıl beslenilmeli?
Düşük FODMAP diyetini çevrenizden veya internetten duymuş olabilirsiniz. Bu diyet, aslında irritabl bağırsak sendromu veya ince bağırsakta aşırı bakteri üremesi (SIBO) olan bireylerin hangi gıdalara karşı semptom gösterdiğini ve hangi besinlerin semptomları azalttığını tespit etmek için uygulanıyor. FODMAP “Fermente edilebilir oligo-di-mono-sakkaritler ve polioller” olarak tanımlanır ve bunlar sindirime dirençli kısa zincirli karbonhidratlardır. Bazı bireyler bu karbonhidratları yedikten sonra sindirim problemleri yaşayabilir.
Düşük FODMAP, aslında üç aşamalı bir eliminasyon diyetidir: İlk olarak, belirli yiyecekleri beslenme planınızdan çıkarırsınız (yüksek FODMAP içeren yiyecekleri). Ardından, hangilerinin semptom yarattığını görmek için onları yavaşça yeniden beslenme planınıza dahil edersiniz. Semptomlara neden olan yiyecekleri belirledikten sonra, bu besinlerden kaçınabilir veya sınırlandırabilirsiniz.
Diyetin eliminasyon kısmı 2-6 hafta süresince uygulanabilir, daha sonra her üç günde bir, herhangi bir belirtiye neden olup olmadığını görmek için diyetinize birer birer yüksek bir FODMAP gıdası ekleyebilirsiniz.
Tedavisi nasıl?
SIBO semptomlarının birincil tedavisi antibiyotiklerdir; fakat güncel çalışmalar, doğru beslenmenin aşırı bakteri üremesini azaltmaya yardımcı olabileceğini gösteriyor. Bu nedenle düşük FODMAP diyeti önem kazanıyor. Aynı zamanda yapılan çalışmalar diyetinize probiyotik besinleri dahil etmenin SIBO semptomlarını azaltmaya yardımcı olduğunu belirtiyor. SIBO semptomlarında daha fazla su tüketiminin de ağrıları azaltacağını ve sindirimi kolaylaştıracağını unutmayın!
Hekim ve diyetisyen kontrolü
Düşük FODMAP diyeti, IBS ve SIBO’lu bireyler için tedavinin bir parçasıdır. Araştırmalar, bireylerin yüzde 86’sına kadar semptomları azalttığını belirtiyor. Hekiminiz tarafından SIBO tanısını aldıktan sonra diyet, eliminasyon kısmında en kısıtlayıcı aşamada zorlayıcı olabileceğinden, hekim ve diyetisyen kontrolünde ilerlemenin önemini vurgulamak istiyorum. Unutmayın, düşük FODMAP diyeti kilo vermek için değildir, bir hekim ve diyetisyen kontrolünde olması önemlidir. Sürdürülebilir olması ve gerçek amacına uyması konusunda bazı endişelerin varlığı söz konusu. Bu konuyla ilgili yapılan güncel çalışmaları yakından takip edip sizlere aktarmaya devam edeceğim.
FODMAP diyetinde ne yiyebilirim?
Bazı sebze ve baklagiller beslenme planından çıkarıldığı için lif tüketimi yetersiz kalabiliyor. Yeterli lif tüketimi açısından diğer sebze meyvelerden faydalanmaya özen gösterin. Lif tüketiminin bağırsak sağlığına birçok fayda sağladığını unutmayın. Semptomları tetikleyen besinler elbette kişiden kişiye göre değişebilmekle birlikte düşük ve yüksek FODMAP içeren besinleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
Yüksek FODMAP içeren besinler:
Süt, yoğurt
Tahıl, ekmek ve kraker gibi buğday bazlı besinler
Fasulye, mercimek
Enginar, kuşkonmaz, soğan ve sarımsak gibi bazı sebzeler
Elma, kiraz, armut ve şeftali gibi bazı meyveler.
Düşük FODMAP içeren besinler:
Yumurta ve et
Badem sütü
Pirinç, kinoa ve yulaf gibi tahıllar
Patlıcan, patates, domates, salatalık ve kabak gibi sebzeler
Üzüm, portakal, çilek, yaban mersini ve ananas gibi meyveler.
