Yurtdışındaki Ermenilerden S. Sogomonian'ın görüşü "Diasporadan mektup var" başlığıyla bu köşede yayımlanınca ona cevap teşkil eden, destekleyen mektuplar geldi. Bunlardan birkaçına özetle yer veriyorum:
* * *
S. Sogomonian gibi ben de iki dedemi 1915'te kaybetmiş bir Ermeniyim.
Siz yazınızda "Türkler öldürülmedi mi?" diyorsunuz. Evet tabii ki öldürüldü. Ama bir buçuk milyon Ermeni'ye karşı kaç Türk öldürüldü ve buna sebep olan kimdi? - Kirkoryan -
* * *
Ben Iğdır'ın Hakmehmet köyünden olan biriyim. Köyümde 90 kişilik bir toplu mezar var. Su kuyusu olan bu mezara, "Ermeni soykırımı" yapıldı denilen tarihlerde Rus destekli Ermeniler tarafından kolları, ayakları ve kafaları kesilmek suretiyle katledilen köyün Müslüman Türk ahalisi doldurulmuş. Büyüklerimiz, samanlıkta saklanarak şans eseri kurtulduklarını ve katliamı nasıl gördüklerini ağlayarak anlatırlar.
Köyümün yanındaki Oba, Kasımcan ve diğer köylerde de aynı vahşetin yaşandığı Erzurum Atatürk Üniversitesi tarafından yapılan kazı ve araştırmalarla gün ışığına çıkartılmış, fotoğraflar ve diğer deliller arşivlenmiştir. - Yakup Bulut -
* * *
Acılar ne yazık ki, tarihin bir parçası. 1864'te Rusların önünden kaçan bir milyon Çerkez Karadeniz'e açıldı, 500 bini Anadolu'ya çıktı. 1912 Balkan Harbi'nde yollarda telef olan yüz binlerce Müslüman Osmanlının sayısını bilen var mı? 1860 - 1914 arası Ermenilerce öldürülen Müslüman Osmanlının sayısını bilen var mı?
Herkes acı çekti. Ermeniler de çekti, biz de çektik, Ermeni kardeşimiz Sogomonia bunu bilmiyor mu? Acılar yinelenmesin. - Rıza Gökdel -
* * *
Doğu Anadolu'da kötü niyetle hareket edenler için bir halk deyimi 85 yıl öncesi olaylardan bu yana tekrarlanmaktadır. Bu deyim; "Senin yaptığını Ermeni bile yapmadı"dır. Acaba o Sayın S. Sogomonian bu deyimin anlamını kavrayabilecek midir? - T. Sancaklı -
* * *
Önce Kirkoryan adlı okuyucumuzun baştaki mektubuna bir düzeltme gerek.
1915'te tüm Ermeni nüfusunun azami 1.5 - 2 milyon kadar olduğu hesaplanıyor. 1915 olaylarında hepsi mi öldü?
Bir de Bülent Ağaoğlu'ndan bir belge geldi. Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı tarafından yayımlanan bu belgede Anadolu ve Kafkasya'da 1906 - 1922 tarihleri arasında Ermeniler tarafından Türklere uygulanan soykırımda ölen Türklerin sayısının 517 bin 955 olduğu saptanıyor.
Tarihi bir olayı siyasete alet etmek düşmanlıkları canlandırmaktan öte bir işe yaramıyor.
Ermenistan'ın da, diasporanın da tahriklerden vazgeçmesi her şeyden önce insanlık görevidir.
Günün konusu olan filmi gördüm. Film gibi film son 15 dakikaya sığdırılmıştı. Oraya kadar olan tiyatroydu. Çok iyi oyuncuları olan bir tiyatro.
"Sen Hiç Ateşböceği Gördün mü?"deki sahne yapısının benzeri.
Filmin sonu sürprizdi ve gülmeye gelenler üzülerek, ağlayarak çıkıyordu.
Filmi ister beğenin, ister beğenmeyin, medyanın etkisini inkar mümkün değil.
