EMEKLİ MİT MÜSTEŞAR YARDIMCISI CEVAT ÖNEŞ'TEN ÇARPICI AÇIKLAMALAR: Cevat Öneş'i, CNN Türk'teki Ankara Kulisi programımızda dün Murat Yetkin'le birlikte konuk ettik. Öneş'le program öncesi ve sonrasında da sohbet etme olanağı bulduk.Öneş, yeni bir anlayışla yeni bir anayasa yapılabileceğini düşünüyor. Türkiye'de, adına ne denilirse denilsin, bir "Kürt sorunu" bulunduğunu, bunun 80 yıldır çözülemediğini, çözülmesi için yeni politikalar geliştirilmesi gerektiğini savunuyor. Şöyle diyor Öneş: Cevat Öneş, emekli MİT Müsteşar Yardımcısı. MİT'te 41 yıl çalışmış, kıdemli bir istihbaratçı. Diyarbakır Bölge Müdürlüğü yapmış, PKK'yı yakından izlemiş, bölgeyi tanıyan bir isim. "Türkiye'nin devamlı bölünme, parçalanma korkusu hissetmesinin ortadan kaldırılması lazım. Türkiye'nin potansiyeli güçlüdür. Böyle bir durumla karşılaşma durumu yoktur. Bu dönüşümün siyasi ekonomik, hukuki gibi çeşitli konuları var. Anayasa değiştirilecek mi derken bir çelişki ortaya çıkıyor. Pek çok parti, kesim zaten 1982 Anayasası'nın değiştirilmesini istiyor. Anadolu zenginliğimizi ortaya çıkarabilecek bir değişim niçin olmasın? Türkiye'nin kuruluşuyla, yeniden şekillenmesiyle çelişmeyen bir anayasa neden düzenlenmesin? Vedat Türkali, 'ne mutlu Türküm diyene demekten gurur duyuyorum ama sizleri de kucaklıyorum' demişti."1938 sonrası politikalarÖneş, Türkiye'nin 1938'den sonra (Atatürk'ün vefatından sonra) izlediği politikaların ayrılıkları derinleştirdiği kanısında. Türkiye'nin bu dönemde (İsmet İnönü dönemini kastediyor) asimilasyon düşüncesi içine girdiğini, bir bütünleşme hareketine yöneldiğini, ancak entegrasyonun bile bu nedenle olmadığını öne sürüyor. "Burada devletin yetersizliğiyle ve çözemediği bir sorunla karşı karşıyayız" diyor. 'Niye değişim olmasın?' Öneş, Anayasa'daki "Türklük tanımı"nın da değiştirilebileceği düşüncesinde. Devlete vatandaşlık bağıyla bağlı herkesi Türk olarak tanımlayan, Anayasa'nın 66. maddesinin yeniden yazılabileceğini ve etnik bir vurgu yapılmadan "anayasal vatandaşlık" esasıyla bir tanıma gidilebileceğini söylüyor. Yeni anayasanın başlangıç bölümünde Anadolu zenginliğinin, Kurtuluş Savaşı'nın hangi etnik gruptan olursa olsun nasıl gerçekleştirildiğinin anlatılabileceğini ve vatandaşlık esası üzerinden bir Anayasa hazırlanabileceğini düşünüyor. "Tekçi millet" yaklaşımı ve tanımı yerine zenginliği içeren yeni bir ulus tanımı çıkarılabileceğini belirtiyor. 66. maddedeki tanım Öneş, PKK'nın paramiliter bir örgüt olarak muhatap alınamayacağını, buna karşılık, "Kürt siyasi hareketinden ortaya çıkan" legal alandaki siyasi partilerin, sivil toplum kuruluşlarının, "Türkiye Barışını Arıyor" konferansının düzenlenmesinde görev olan organizasyonlar gibi kurumların muhatap alınabileceğini kaydediyor. Bu muhataplığın mutlaka bir masaya oturup pazarlık yapmak biçiminde olması gerekmediğini, gündeme gelen taleplerin değerlendirilmesinin de izlenecek bir yol olabileceğini belirtiyor. Kürt partileri ve muhatap Öneş, Atatürk'ün soycu olmayan "Ne mutlu Türküm diyene" vecizesinin yanı sıra, "Ne mutlu Türkiye vatandaşıyım", "Ne mutlu Türkiye yurtseveriyim" kavramlarının da kullanılması gerektiğini savunarak, "Türkiyelilik" yaklaşımına da yakın duruyor.40 yıllık istihbaratçı, MİT'i yönetmiş isimlerden biri olarak Öneş'in vardığı nokta ve önerileri birçok yönden düşündürücü... 'Türkiye yurtseveriyim' Eski MİT Müsteşar Yardımcısı Cevat Öneş'in, Türkiye'nin terörle mücadele politikasının başarısız olduğu, çözülemeyen bir sorun bulunduğu ve ölen askerler kadar dağdaki PKK'lının da ülke vatandaşı olduğu yönündeki açıklamaları siyasiler arasında ses getirdi. Açıklamalara temkinle yaklaşan siyasiler kadar, AKP Diyarbakır Milletvekili İhsan Arslan gibi "destekleyenler" de oldu. Siyasilerin konuya ilişkin görüşleri şöyle: Şükrü Ayalan (AKP Genel Başkan Yardımcısı): Türkiye Cumhuriyeti doğru yapmıştır, yanlış yapmıştır, ama bir devlet politikamız var. Ağar da bunları söylemeye çalışıyor. Dillerinin altında bir bakla varsa bunu çıkarmalı, yoksa kafaları bulandırmamalılar. Sorunun adını zaman zaman söyledik. Yeni politika oluşturulmaya çalışılıyor belki de. Devletin her konuda başarılı olması söz konusu değildir. Söylenenleri bir kısmı doğrudur, ama nereden baktığınıza bağlı. İhsan Arslan (AKP - Diyarbakır): Türkiye adına umut verici. Devlet söz konusu olunca viraj almak, geri dönüş yapmak kolay olmuyor. Devletin büyük ihmal ve yanlışlıklarının söz konusu olduğu bir olaydır. Bunu bugün eski bir MİT Müsteşar Yardımcısı'nın söylemesi çok anlamlı, sevindirici. Cevat Bey'in konuşmasında kimin ne yapması gerektiği belli. Kimse görevinin gereğini başkasına ihale etmemeli. İyi niyet ve cesaret lazım. Öneş'in açılımı ses getirdi Ahmet Ersin (CHP-İzmir): MİT bir süreden beri kabuk değişimi içinde, sorunlara daha farklı yaklaşıyor. MİT Müsteşarı'nın açıklaması ve Öneş'in sözleri Türkiye'de yeni bir projenin gerektiğini ortaya koyuyor. Katılıyorum, Türkiye bakışını değiştirmeli. Hasan Güyüldar (CHP-Tunceli): Yapılması gereken, ömrünü vermiş olduğu hizmetten sonra Öneş'in yaptığı bu saptamaya kulak asmak ve bölge halkını tanıyıp sevgiyle, saygıyla kucaklamak. Yeni proje gerekiyor Saffet Arıkan Bedük (DYP Genel Başkan Yardımcısı): Türkiye yeni politikalarla sorunu aşmak zorundadır. Süleyman Sarıbaş (ANAP Grup Başkanvekili): Öneş'in düşünceleri doğru. Olayı bu politikalar çözmüyor. Özal olsaydı o sorun çözülmüştü. Faruk Bal (MHP Genel Başkan Yardımcısı): Ciddiye alınacak tarafını görmüyoruz. Türkiye'nin, ciddi şekilde uluslararası terör riskini yaşadığı ortamda bu sözlerin ortaya atılması kuşku yaratıyor. n ANKARA Milliyet fbila@milliyet.com.tr Kuşku yaratıyor
