Anneler heyecanlı, politikacılar tedirgin

NEW YORK
ABD Başkanı George Bush, Amerikan askerlerinin çekilmesi konusunda Irak hükümetiyle giderayak bir antlaşma yaptı. Irak hükümetinin kabul ettiği antlaşmayı Irak parlamentosu az farkla da olsa onayladı. Antlaşmanın yürürlüğe girebilmesi için Irak’ta halkoyundan da geçmesi gerekiyor.
Amerikan askerlerinin 2010 yılına kadar Irak’tan çekilmesini öngören bu antlaşma Amerika cephesinde tartışma yarattı. Çocukları Irak’ta asker olan anneler Bush’un giderayak yaptığı antlaşma nedeniyle heyecan içindeler. Onlar çocuklarının bir an önce dönmesini istiyorlar. Irak’tan gelen cenazelere Amerikan kamuoyunun tepkisi başkanlık seçimine de yansımıştı. Barack Obama’nın başarısında Irak’tan çekileceğini söylemesinin katkısı büyük.
Obama, bu söylemiyle oy topladı ama Başkan Bush, topal ördek konumunda olmasına rağmen hızlı davranarak bir çekilme antlaşması yaptı.

Antlaşmaya itirazlar
Asker aileleri heyecanlı ve memnun olsalar da hem Cumhuriyetçi, hem de Demokrat politikacılar ve bilim adamları, Bush’un yaptığı antlaşmaya itiraz ediyorlar. Amerika’da bu konudaki tartışmalar Kongre üyesi Bill Delahunt ile Berkeley Üniversitesi’nden hukuk profesörü Oona A. Hathaway’in Boston Globe’da yazdıkları bir yorum ekseninde yürüyor.
Delahunt ve Hathaway, bu antlaşmaya 3 temel noktada itiraz ediyor ve bir de öneride bulunuyorlar:
1) Başkan Bush, bu antlaşmayı Kongre’nin onayına sunmak zorundaydı, sunmadı.
2) Antlaşma böyle yürürlüğe girerse Başkan Obama, bu antlaşmayı değiştirme şansına sahip olmayacaktır. Oysa, böyle önemli bir konuda Obama’nın yeni başkan olarak karar alabilmesi gerekirdi.
3) Bu antlaşmayla Irak’a Amerikan askerleri ile ilgili olarak tanınan yetki, sorun yaratabilir.
4) Başkan Bush bu antlaşmayı Kongre’ye göndermezse, Kongre Başkan Bush’u dikkate almadan bu konuda karar vermelidir.
Yine Delahunt ve Hathaway’a göre, Başkan Bush’un bu kararı anayasa açısından ciddi bir sorun yaratıyor. ABD anayasasının uluslararası antlaşmalar için Kongre onayını öngördüğünü, ayrıca bu tür önemli antlaşmalarda başkanlık geleneğinin de bu yönde olduğunu vurgulayarak, mutlaka Kongre’den onay alınması gerektiğini savunuyorlar.
Delahunt ve Hathaway, radikal sayılabilecek bir öneriyle de Kongre’nin Başkan Bush’u beklemeden bu antlaşmayı oylamasını öneriyorlar. Kongre’nin antlaşmayı reddetmesi halinde de Irak yönetiminin Başkan Bush’un yalnız kaldığını, Kongre’nin onayı olmayan bu antlaşmayı uygulama şansının bulunmadığını anlayacaklarını ifade ediyorlar.

Soyut antlaşma
Bush’un giderayak yaptığı antlaşmaya bir diğer itiraz da hükümlerinin soyut olduğu yönünde. Demokrat Ike Skelton’ın antlaşmanın dilinin sorunlu olduğunu açıklaması örneklerden biri. Skelton’ın, fazla soyut bulduğu antlaşmanın ileride yanlış anlamalara yol açabileceğini ve ABD ile Irak arasında ciddi anlaşmazlıklar doğurabileceğini vurgulayan yaklaşımı da dikkat çekiyor.

Süreç demokratik değil
Başkan Bush’un çekilme antlaşmasını Kongre’den geçirmeden yapmış olmasına yönelen itirazların ortak bir noktası da ABD’nin demokratik sistemine ve geleneklere aykırı davranıldığı şeklinde.
Bush’un tek başına aldığı bu kararla Amerikan demokrasisini de tartışmaya açtığı eleştirileri gündemde. Bu antlaşmanın Kongre’den geçmeden uygulanması halinde Amerikan demokrasisinin sorgulanacağı uyarıları da muhalifler tarafından dile getiriliyor.
ABD’nin Irak’a girmesi gibi çıkmasının da sıkıntılı olacağı şimdiden anlaşılıyor.