Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, askerlerin sivil mahkemelerde yargılanmasını öngören yasa değişikliğiyle ilgili kararını henüz vermedi. Bugün yarın vermesi bekleniyor. Cumhurbaşkanı, ilgili tarafların hukuki görüşlerini aldı. Çankaya Köşkü’nün hukuk uzmanları da çalışmalarını sürdürüyorlar.
Çalışmalar büyük ölçüde tamamlandı. Bu nedenle Cumhurbaşkanı Gül’ün, kararını dün açıklaması da bekleniyordu. Ancak Gül, bu yasa değişikliğiyle ilgili incelemelerde eksik kalan bir taraf istemiyor. Bütün yönlerine bakılmasını, uluslararası karşılaştırmalar yapılmasını da istiyor.
AB açısından
Cumhurbaşkanı Gül, yapılan değişikliğin iç hukuk bakımından incelenmesinin yanı sıra Avrupa Birliği (AB) hukuku bakımından da incelenmesi talimatını verdi. Kararın bir iki gün daha gecikmesinin nedenini de bu inceleme oluşturuyor.
Cumhurbaşkanlığı hukuk uzmanları, AB hukuku konusunda uzmanlarla birlikte yasa değişikliğini AB açısından masaya yatırmış durumdalar. Bir yandan bu değişikliğin AB’ye uyum için gerekli olup olmadığına, bir yandan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) kararları açısından inceleme yürütüyorlar.
AB açısından yapılacak çalışmayla birlikte yasanın inceleme aşaması tamamlanacak ve Cumhurbaşkanı Gül, kararını bundan sonra verecek.
Askerin görüşü
Adalet Bakanı Sadullah Ergin, yasa değişikliğini savunurken, konunun Adalet Bakanlığı Reform Belgesi’yle ilgili olduğunu, bu konuda muhalefet partilerine de bilgi verdiğini ifade etmişti.
Ancak Genelkurmay Adli Müşavirliği, yaptığı incelemede, askerlerin askeri mahkemede yargılanması konusunda AİHM’nin olumsuz bir kararı olmadığını, iki konunun birbirine karıştırıldığını vurguluyor.
Genelkurmay Adli Müşavirliği’ne göre, AİHM’nin Türkiye aleyhine verdiği kararlar, sivillerin askeri mahkemelerde yargılanmasıyla ilgili. AİHM’nin askeri yargıya bir itirazı yok, sadece yargılamanın adil olması için mahkemenin bağımsız ve tarafsız olması üzerinde duruyor. Bu bağlamda asker kişilerin askeri mahkemelerde yargılanmaları nedeniyle Türkiye aleyhine verilmiş bir karar bulunmuyor.
Adli Müşavirlik, Adalet Bakanlığı Reform Belgesi’nde üç husus bulunduğunun, bunlar arasında asker kişilerin sivil mahkemelerde yargılanmasının bulunmadığının da altını çiziyor. Söz konusu belgede, subay üyenin heyetten çıkarılması, askeri mahkemelerin kışla dışına taşınmaları ve müşterek suçlarda sivil kişilerin sivil mahkemede yargılanması konuları yer alıyor. Bu konularda ise, Milli Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı’nın zaten olumlu görüşü mevcut.
Adli Müşavirlik, ayrıca yasa değişikliğinin yürürlüğe girmesi halinde, Anayasa’nın 145. maddesi ile Askeri Mahkemeler’i düzenleyen kanunun 9. maddesi uyarınca askeri savcılık ve mahkemelerin bu hükümleri uygulama yoluna gidebilecekleri, bu durumda sivil mahkemelerle bir yetki ve görev alanı çatışmasının yaşanacağına dikkat çekiyor. Genelkurmay Adli Müşavirliği, düzenlemenin Anayasa’nın 145. maddesine açık aykırılık oluşturduğu görüşünde de ısrar ediyor.
